BİZE ULAŞIN
Ödemeler bilançosunun ana hesap grupları kapsamında konumlanan cari hesap, mal ve ticaret hususlarını içermektedir. Ayrıca birincil ve ikincil gelir hesaplarını da kapsayan cari hesap, oldukça önem arz eden bir kavramdır. Cari işlemler dengesi ise yatırımlar, hizmetler, dış ticaret ve cari transferler gibi dengelerin bütünleşik formudur. Geçmişteki ve güncel bağlamdaki ticari işlemleri belirten cari hesap, işlemlerin sorunsuz bir şekilde ilerletilmesi bakımından oldukça önemlidir. Cari hesap sözleşmesi gibi seçenekler de ticari ilişkilerde bulunan tarafların faaliyetlerini düzenli olarak gerçekleştirmelerini mümkün kılmaktadır.
Ödemeler dengesi hesaplanırken göz önünde bulundurulan mal ve hizmet ticareti, birincil ve ikincil gelir hesaplarını kapsayan hesaba cari işlemler hesabı denir. Cari işlemler hesabında gelir ve gider farkları oluşabilir. Bu durum gelirin ya da giderin fazla olmasına göre cari işlemler fazlası ya da cari işlemler açığı şeklinde isimlendirilir.
Şirketlerin alacak ve verecek işlemlerini cari hesap kapsamında bir araya getirdiği bilinmektedir. Ayrıca ticari işlemlerdeki ilişkilerin sorunsuz bir şekilde ilerleyebilmesi bakımından da cari hesap büyük önem arz etmektedir. Düzenli olarak takip edilen bir cari hesap, işletmelerin ticari ilişkilerini hiçbir sorun oluşmadan analiz etmelerini de mümkün kılmaktadır.
Birden fazla hususu kapsayan cari işlemler hesabı nasıl hesaplanır? Cari işlemler hesabı yapılırken gelir ve gider verilerine yer verilir. Daha net bir ifade ile cari hesabın tüm ticari faaliyetleri kapsadığı söylenebilmektedir. Ödemeler dengesi hesapları kapsamındaki mal ve hizmet ticareti faaliyetleri ile birincil ve ikincil hesaplar da cari hesapta yer almaktadır.
Ticari işlemlerin kayıt altına alındığı hesapların takibi ile analiz ve rapor işlemleri, cari hesap takibinin temel süreçleri arasındadır. Bu hesabın düzenli olarak takip edilmesi, şirketin geçmiş dönemdeki ticari faaliyetlerinin muhafaza edilmesini sağlamaktadır. Ayrıca güncel ticari durumun bilinmesi ve geleceğe dair kararlar alınması bakımından da cari hesap takibinin önemli olduğu söylenebilmektedir.
Cari hesap takibinde kullanılan araç ve yöntemler ise aşağıdaki gibidir;
Ödemeler dengesi bilançosu ile alakalı dış ticaret, yatırım gelirleri, hizmetler ve cari transferler; cari işlemler dengesi kapsamındadır.
Cari işlemlerden elde edilen gelirlerin bu kapsamdaki giderlerden daha büyük olması, cari işlemler fazlası olarak adlandırılmaktadır. Ancak cari işlemlerden elde edilen gelirlerin giderlerden daha küçük olması, cari işlemler açığına işaret etmektedir.
Cari işlemler dengesi kapsamındaki hususlar ise şu şekildedir;
Birincil ve ikincil gelir hesapları, cari işlemler hesabının kapsamında yer bulmaktadır. Dolayısıyla birincil gelir hesabının gösterdiği gelirler ve ödenen tutarlar da cari hesapta muhafaza edilmektedir. Ayrıca tüm yatırımlara dair gelir ve giderler de cari hesaba dahil olan verilerdendir. İkincil gelir hesabının kapsadığı finansal transfer verileri de cari hesabın alt kategorisi olarak tanımlanabilmektedir.
Ticari ilişki kuran iki tarafın da alacak ve verecek dengesini bütünleşik olarak tamamlamasına cari hesap sözleşmesi denilmektedir. Bu sözleşmeyi gerçekleştiren taraflar, alacak ve verecekleri belirli periyodlarda istemek yerine tek seferde tahsil düzeni oluşturmaktadır. Yani cari hesap sözleşmesi yapan taraflar, alacak vereceklerini tahsil etmek için vade belirlemektedir. Bu alacak verecek faaliyetlerinin dahil olduğu periyod da cari dönem olarak adlandırılmaktadır.
