2021 yılında asgari ücret net 2 bin 825 Türk lirası, brüt 3 bin 577 Türk lirası olarak açıklanmıştı. 2021 yılındaki asgari ücretle birlikte doğum ve askerlik borçlanma primleri de artmıştı. En düşük ve en yüksek fiyatlama olarak günlük olarak hesaplanan doğum ve askerlik borçlanması hesabı, 2022 yılından itibaren yeniden belirlendi. 16 Aralık Perşembe günü yapılan Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun 4. toplantısının ardından 2022 yılında geçerli olacak asgari ücretin AGİ dâhil 4 bin 250 TL olduğu açıklanmıştı. Asgari ücretle birlikte doğum ve askerlik borçlanması da yeniden belirlendi.
Emekli olmak isteyen ancak prim gün sayısı yeterli olmayanlar için tanınan doğum ve askerlik borçlanması tutarı da asgari ücret zammı kadar arttı.
2021’de doğum ve askerlik borçlanması günlük en düşük 38,15 lira, en yüksek ise 286,20 lira olmuştu. Yeni rakamlar ise en düşük 57.43 lira en yüksek 430.8 lira oldu.
Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan doğum, askerlik, yurt dışı borçlanması primleri asgari ücret ile bunun 7.5 katı üzerinden belirleniyor. Borçlanma yapan vatandaş, prime esas kazanç tutarını bu alt ve üst sınırlar içinde kendisi belirliyor. Bir günlük en düşük prim tutarı, günlük asgari ücretin yüzde 32’si oranında.
Asgari ücretin açıklanmasının ardından 2022 yılı doğum, askerlik ve yurt dışı borçlanması belli oldu.
Geçen sene borçlanmayı 31 Aralık’a kadar yapanlar günlük 31.39 Türk lirası ödüyordu. Borçlanmayı 1 Ocak’ın ardından yapanlar da asgari ücrette yapılacak artışa bağlı olarak değişen prim üzerinden ödemek zorunda kalacak. Bu da toplu ödemelerde maliyeti artıracak.
2021’de asgari ücret tutarı brüt 3 bin 577 Türk lirası net 2 bin 825 Türk lirası 90 kuruş olmuştu. Yeni Asgari ücret ile birlikte borçlanma primleri de artacak. Buna göre 2021 yılı doğum ve askerlik borçlanması günlük en düşük 31.39 Türk lirasından 38.15 Türk lirasına, en yüksek ise 235.44 Türk lirasından 286.20 Türk lirasından yükselmişti.
En yaygın borçlanma er ve erbaşlıkta geçen süreler ile yedek subay okulundaki süreler için yapılan askerlik borçlanmasıdır. Sigortalı çalışmaya başlamadan önce askerlik yapanlar, askerlik borçlanması yaptıklarında sigorta başlangıç tarihini öne çekebiliyorlar. Bu şekilde daha erken emekli olabiliyorlar.
Bu sebeple prim günü eksiği olmayanlar da askerlik borçlanmasını seçebiliyor. 2020’de 18 ay askerlik borçlanması yapanlar 16 bin 950 Türk lirası prim ödeyerek 540 gün borçlanma yapabildi. Aynı kişinin askerlik borçlanması maliyeti yeni asgari ücrete göre, 2021’de 20 bin 520 Türk lirasına çıkmıştı.
1 Ekim 2008 yılında yürürlüğe giren yasa ile kadınlarımıza tanınan önemli haklardan biri de “doğum borçlanması” hakkıdır. Doğum borçlanmasındaki amaç; özellikle doğum sonrasında çocuğuna bakmak için sosyal güvenceden mahrum kalan kadın sigortalının bu hakkının telafi edilmesidir. Sosyal Güvenlik Kurumu, bir kadına doğum borçlanması hakkı vermek için önce doğum yaptığı tarih öncesinde sigorta girişinin olup olmadığına bakar.Kadının sigorta başlangıç tarihi doğum yaptığı tarihten önce ise borçlanma talebi kabul görülür, doğum tarihinden sonra ise reddedilir. Sosyal Güvenlik Kurumu bu kez ikinci şarta geçer ve doğumdan hemen sonra 2 yıl boyunca kayıtlı hizmetinizin olup olmadığına bakar. Örneğin; doğum sonrası 1 yıl çalışmayıp diğer yıl kayıtlı işe girenler sadece çalışmadıkları bir yıl için borçlanma yapabilir. SGK’nın son şartı, dünyaya getirmiş olduğunuz çocuğun hayatta olmasıdır.
Sigortalı kadının doğumdan sonraki sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise on haftalık süreleri, doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süre dahil toplam istirahat süresi ile birlikte toplam iki yıllık süre borçlanılabilir. Kadın sigortalılar doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla üç defa olmak üzere ikişer yıllık sürelerini (toplamda en fazla 6 yıla tekabül etmektedir.) borçlanabilir.
Erkek sigortalılar, er veya erbaş olarak silah altında geçirdikleri süreleri ve yedek subay okulundaki süreleri borçlanabilirler. Askerlik borçlanması, borçlanılabilecek sürelere ilişkin primlerin SGK’ya ödenmesi ile yapılır. Askerlik borçlanması yapmak isteyen sigortalı, SGK’ya askerliğini yaptığını gösterir belgelerle birlikte başvurur ve yalnızca bu sürelerin primlerini ödeyerek borçlanma yapar. SSK’lı, Bağkurlu, memurlar askerlik borçlanması için başvuru yapabilir.
Askerlik borçlanması, borçlanan kişinin prim ödeme gün sayısının artmasını sağlar. Bundan dolayı, emekli olmak için gerekli sigortalılık süresi ve yaş şartını sağlayan, fakat çalıştığı günler emekli olmasına yetmeyen bir sigortalı askerlik borçlanmasıyla emekli olma hakkı elde edebilir. Örnek olarak, emekli olmasına 5 ay kalan bir erkek sigortalı, 5 ay daha çalışmak yerine 5 aylık askerlik süresini borçlanarak hemen emekli olabilir.
Sigortalı olunmasının ardından askere gidenler, borçlanmayla sadece primini artırır, emeklilik tarihini öne çekemez. Ancak çalışmaya başlamadan önce askere giden bir sigortalı askerlik borçlanması yaparsa, ilk kez sigortalı olduğu tarih borçlanma süresi kadar geriye gider.
