Domates yetiştiriciliği nasıl yapılır, zor mu? Domates nasıl yetiştirilir, gübreleme ve sulama nasıl olur? Tarlada, evde, serada domates yetiştiriciliği

Ilıman iklim ürünü olan domates, hem tarlada hem de serada yaygın olarak yetiştirilen besinlerdendir. Faydalı bir besin olan domates, tohum ya da fide dikimi yöntemleriyle yetiştirilebilir. Bununla birlikte ürünün büyüme sürecinin desteklenmesi için organik besinler bakımından zengin olan bir toprak kullanılmalıdır. Bu bağlamda gübreleme ve sulama işlemlerinin uygun adımlarla tamamlanması önem arz eder. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayımlanan bilgilendirici içeriklerse domates yetiştiriciliğinde izlenen adımların detaylı bir şekilde açıklanmasını mümkün kılar.

Domates yetiştiriciliği nasıl yapılır?

Türkiye’de ve dünyada en çok tüketilen besinlerden olan domatesin uygun ortamlarda yetiştirilmesi için çeşitli hususlara dikkat edilir. Bunlar arasında iklim ve toprak gereksinimleri yer alır. Ayrıca mineral ve vitamin bakımından zengin olan ürünün yetiştirilmesinde gübreleme, dikim işlemleri ve hasat teknikleri de göz önünde bulundurulur. Bu doğrultuda “Domates nasıl yetiştirilir?” sorusunu yanıtlayan önemli aşamalar aşağıdaki alt başlıklarla ayrıntılı olarak belirtilmelidir.

Domates yetiştiriciliğinde iklim gereksinimi

Sıcak ve ılıman iklim ürünü olan domates, yetiştirme sürecinde ısı sıfırın altına indiği takdirde ölür. Bu nedenle fidelerin tarlaya dikilmesi için ilkbaharın geç donlarının sonlanması beklenir. Ardından gece ve gündüz arasında 6 ile 8 santigrat derecelik bir sıcaklık farkı olduğunda bitki yetiştirilmeye başlanır. Buna ek olarak gelişim sürecinde hava sıcaklığının gündüzleri 19-26, geceleri ise 14-18 santigrat derece olması gerektiği söylenir.

Domates besininin çiçek tozları 10 santigrat derecede çimlenerek döllenir. Sıcaklık 15 derecenin altına düştüğünde meyve bağlama yüzdesinin azaldığı bilinir. Bu kapsamda 40 santigrat derecenin üzeri ise çiçek tozlarının ölmesine yol açan seviyelerdendir. Dolayısıyla domates tohumlarının çimlendirilmesinde minimum 10, maksimum ise 36 santigrat derecelik bir toprak sıcaklığının mevcut olması gerekir.

Domates yetiştiriciliğinde toprak gereksinimleri

Domatesin en verimli şekilde yetiştirildiği topraklar derin, su tutma özelliği taşıyan, humus ve besin maddeleri bakımından zengin olan yerlerdir. Ayrıca geçirgen ve kumlu tınlı topraklar domatesin hızlıca büyümesi için uygun bulunur. Toprağın pH seviyesinin 5,5 ile 7 arasında olması tavsiye edilir. Bununla beraber toprağın pH seviyesi bu aralığın altındaysa kireç, üzerinde ise de kükürt verilmelidir.

Domates üretiminde fide yetiştiriciliği

Domates üretiminde fide yetiştiriciliği yapılırken farklı karışımlar kullanılır. Bunlar arasında 2:1:1 oranıyla elde edildiği bilinen torf, perlit ve toprak karışımı öne çıkar. Ayrıca yanmış hayvan gübresi, toprak ve kum karışımında 1:1:1 oranı tercih edilebilir. Bununla birlikte fide yetiştirme materyalinin toprak fumigantı ile dezenfekte edilmesi önerilir. Böylece tohum ekiminden en az 1 ay önce ilaçlama da yapılarak fide yetiştiriciliği başarıyla tamamlanır.

Domates yetiştiriciliğinde tohum ekimi

“Tarlada domates yetiştiriciliği nasıl yapılır?” gibi soruları cevaplayan önemli hususlar arasında tohum ekimi yer alır. Bitkinin tohum ekimi yapılacağı zaman fide yetiştirme materyali tavlı olduğunda sulamaya gereksinim duyulmaz. Bu durumun aksi söz konusu olduğundaysa fide torbaları ile yetiştirme kapları iyice sulanmalıdır. Tohumlar ıslatıldıktan sonra 3-4 saat içerisinde ekilebilir. Böylece çimlenme süreci desteklenir. Ayrıca tohumların 1-3 santimetre derinliğe ekilmesi önerilirken, söz edilen işlemle birlikte hafif sulama yapılması tavsiye edilir. Uygun iklim koşulları sağlandığında ekilen tohumların 5 ile 13 gün içerisinde çimlendiği görülür.

Domates yetiştiriciliğinde gübreleme ve sulama işlemleri

Derin köklü domatesin toprağın derinden sürülmesiyle hazırlanan ortama dikilmesinde yarar vardır. Bununla birlikte tarla tabanının 50 santimetre altında geçirgen olmayan bir tabaka varsa bu alan pulluklarla kırılmalıdır. Domates yetiştiriciliği gübreleme işleminin 3-4 tonluk iyi yanmış bir ahır gübresiyle tamamlanması önerilir. İlkbaharda da karık hazırlığı yapılmadan taban gübresinin kullanılması tavsiye edilir.

Domates yetiştiriciliği sulama işlemi de mayıs ayında 3 günde 1 defa olacak şekilde tamamlanır. Bununla birlikte haziran ayında 2 günde bir sulama yapılması uygundur. Temmuz sıcaklarında ise 6 günde toplamda 5 defa sulama yapılması yeterli görülür. Bu süreçte toprağın gereğinden fazla sulanmamasına dikkat edilmesi önemlidir. Sulama suyunun tuzluluk seviyesinin ise EC 750 ppm’e kadar olması gerektiği belirtilir.

Domates yetiştiriciliğinde fide dikimi

“Serada domates yetiştiriciliği nasıl yapılır?” sorusuna da cevap oluşturan temel aşamalardan biri olan fide dikiminin, hava sıcaklığı 12-15 santigrat derece olduğunda tamamlanması önerilir. Dikim işleminin gerçekleştirilmesi gereken zaman da tohum ekiminden yaklaşık olarak 7-8 gün sonradır. Bu süreçte meyve tutmuş veya çiçek açmış fidelerin kullanılması doğru değildir. Bununla birlikte fidelerin 15-20 santimetre uzunluğa ulaştığı takdirde dikilmesi gerekir.

Domates yetiştiriciliğinde çapalama işlemi

Domates yetiştiriciliğinde çapalama işleminin fide dikimini takip eden üçüncü haftada yapılması önerilir. Tarlada yetiştirilen ürünlerin traktör yardımıyla çekilen makinelerle çapalanması uygun olur. Bununla birlikte ilk aşama tamamlandıktan sonra 2-3 hafta geçince ikinci çapalama yapılır. Bitkiler 30-35 santimetre kadar boy aldıktan sonraysa ikinci çapalama işleminde sırıklar dikilir. Ayrıca ikinci aşamadan sonra yabani otların temizlenmesi de tavsiye edilir.

Domates yetiştiriciliğinde hasat

Açık tarlalarda yetiştirilen domateslerin tohum ekimini takip eden 100. günde hasat edilmesi mümkündür. Bu süre 80 güne kadar düşebilirken, fide dikiminden sonra 60 gün içerisinde üründen verim alındığı anlaşılır. Bununla birlikte serada yetiştirilen domateslerin de genellikle 60 gün içerisinde hasada uygun olduğu belirtilir. Ayrıca domateslerin yeşilimsi renkte iken veya kırmızılaşıp olgunlaştığında hasat edilmesi mümkün olur.

Evde domates yetiştiriciliği nasıl yapılır?

Evlerde saksı içerisinde organik domates yetiştirmek isteyen kişilerin tarım ürünleri satan yerlerden fide veya tohum almaları gerekir. Bununla birlikte toprak ve saksı gibi malzemeler temin edilerek aşağıdaki aşamaların tamamlanmasıyla evde domates yetiştirilebilir:

• En az 20 santimetre derinliğe sahip olan bir saksı alınarak, ürünün alt bölümünde iyi drenaj sağlayan delikler oluşturulmalıdır.
• Saksının içerisinde uygun pH seviyesine sahip olan organik maddeler bakımından zengin bir toprak doldurulmalıdır.
• Tohum kullanan kişilerin bu ürünleri toprağın 1 santimetre altında yer alacak şekilde ekmeleri gerekir.
• Fide tercih edildiğinde ise kökler saksının tabanından dışarıya sarkmayacak şekilde dikim işleminin tamamlanması önerilir.
• Dikim işlemi tamamlanınca üst kısma bir miktar daha toprak konulur.
• Toprağın nemli kalacak şekilde aşırıya kaçılmadan sulanması gerekir.
• İlerleyen dönemde de sulama işleminin saksının üstünde su birikintisi oluşmayacak şekilde tamamlanması uygundur.
• Bununla birlikte saksının gün içerisinde 6 saat kadar güneş alan bir yere yerleştirilmesi önerilir.
• Fideler uzamaya başladığında bir çubuk veya kafes yardımıyla desteklenmeli ve eğim oluşması engellenmelidir.
• Evde domates yetiştiren kişilerin belirli aralıklarla sık yaprakları temizleyerek bitkinin havalanmasına yardımcı olmaları tavsiye edilir.
• Tüm adımlar takip edildiği takdirde 15 gün içerisinde çimlenen domateslerin 3 ay gibi bir süre zarfında olgunlaşması mümkün olur.

Domates yetiştiriciliği zor mu?

Domates yetiştiriciliğinde iklim ve toprak istekleri göz önünde bulundurulduğu zaman ürünün hasadından verim alınması mümkündür. Bununla birlikte budama ve sulama işlemlerinin titizlikle tamamlanması gerekir. Bu gibi hususlar dikkate alındığı takdirde domates hasadının 3 ay içerisinde başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi uygundur. Dolayısıyla domates yetiştiriciliği zor olmasa da emek isteyen bir süreçtir.

Domates yetiştiriciliği eğitimi nedir?

Domates yetiştiriciliği alanında eğitim sunan birçok resmî ve özel kurum vardır. İlgili kurumlara başvuran kişiler, kurs sürecinde toprak hazırlama, budama, sulama, ürünleri toplama gibi önemli konulara yönelik bilgiler edinir. Aynı zamanda online veya yüz yüze ortamda sunulan domates yetiştiriciliği kursları başarıyla tamamlandığında e-Devlet onaylı sertifikalar alınabilir.

Bununla birlikte domates yetiştiriciliği kitabı olarak kullanılabilen kaynaklar da ürünün uygun koşullarda ve doğru tekniklerle üretilmesini destekler. Bu bağlamda domates yetiştiriciliği Tarım ve Orman Bakanlığı yayınlarından yararlanılması mümkündür. İlgili kaynaklarda tarlada veya seralarda domates üretiminin hangi aşamalarla tamamlandığı yazılıdır.