EYT'li için 6'lı çözüm! Emeklilikte yaşa takılanlar nasıl emekli olacak?

Emeklilikte Yaşa Takılanlar için daha önce kapılar kapatılmış, pek çok vatandaş primlerini tamamlasa da sigorta başlangıç günü nedeniyle bir türlü emekliliğine kavuşamıyordu. Sorunlarını pek çok kez dile getiren EYT’liler için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan talimat vermişti. Çalışma Bakanlığı, öncelikli gündemlerinde EYT olmadığını açıkladı.

EYT’LİLER İÇİN 6 FORMÜL MASADA

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin 3600 ek gösterge, asgari ücret ve EYT meselesi için çeşitli açıklamalarda bulundu. EYT’liler için 6 formül üzerinde durulduğu iddia ediliyordu. Bunlar kapsam, emeklilik şartı, mali boyutu, kaynak, uygulama biçimi ve taslak yazılması olduğu söyleniyordu.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, öncelikli gündeminde "emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT)" ile ilgili bir çalışmanın bulunmadığını bildirdi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT ile ilgili olarak önceki gün "Bu konular zaten işimiz, çalışıyoruz ama karar aşamasına gelince paylaşırız" demişti.

Bunun öncesinde EYT ile ilgili 6 formül üzerinde durulduğu öne sürülmüştü. O formüller ise şunlardı…

1-Kapsam: Komisyonun ilk olarak ele aldığı konu kapsam oldu. Böylece öncelikle EYT yasasının kapsamı içine girecek sigortalıların tespiti sağlanacak. Böylece emeklilik hakkı kazanacakların sayısı da ortaya çıkacak. Bu sayının belirlenmesi ile birlikte maliyet hesapları daha kolay yapılabilecek.

Ancak genel çerçeveye bakıldığında EYT'li grubu 9 Eylül 1999 öncesinde ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlamış, yıl ve prim şartını tamamlamasına rağmen yaş şartı getirildiği için emekli olamamış sigortalılar oluşturuyor. Bu tarihten önce sigortalı olanlar için yaş dışında erkeklerde 25 kadınlarda ise 20 yıl sigortalılık süresi şartı var. bu sürede çalışıyor olmak ya da sigortalı olmak gerekmiyor.

İlk sigorta olunun tarihten bu güne kadar erkekler için 25 kadınlar için ise 20 yılın geçmesi gerekiyor. Bu şarta bakıldığında 9 Eylül 1999 tarihi itibariyle kadınlar için 20 yıllık süre 2019 yılının 9 Eylül tarihinde dolmuş durumda. Erkekler için ise 2021 yılına göre 1996 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar için 25 yıl tamamlanmış durumda. Daha sonra sigortalı olanlar için de 25 yılın geçmesi gerekiyor. Ancak bu tarihten önce Emekli Sandığı'na girmiş ya da Bağ-Kur'lu olmuş EYT'liler de mevcut. Bütün bunlar ayrı ayrı değerlendirilerek kapsamlı bir çalışma yapılıyor.

2-Emeklilik şartı: komisyonun ikinci konusu ise emekliliğin hangi şartlarda gerçekleşeceği. Burada birkaç formül üzerinde çalışmalar devam ediyor. Yılını ve primini doldurup yaş şartını yerine getirmeyi bekleyenlerin bu şarta bakılmadan emekli edilmeleri söz konusu olabilecek.

Bu durumda işe giriş tarihine göre 5000 ile 5975 gün arasındaki primi tamamlayanlar ve erkekler için 25 yıllık süresi geçenler kapsamla giriyor. Bunun yanında 3600 gün ile kısmi emeklilik formülü de bulunuyor.

Ayrıca Almanya ve Finlandiya'da uygulanmış olan belli oranda kesinti ile maaş bağlanması da bir formül olarak duruyor. Bu arada Ankara kulislerinden gelen haberler arasında emeklilik için 50 ve üzeri yaş şartı getirilmesi de değerlendiriliyor.

3-Mali boyutu: Emeklilikte Yaşa Takılanlar'ın sayısı ile ilgili 5 milyon kişi gibi sayılar ortaya atılsa bile kesin bir rakam yok. Ancak çok homojen ve farklı kurumlardan sigortalıların olduğu bir yapısı olması dolayısıyla çok sayıda insanı ilgilendiriyor. Bu noktada kapsam belirlendiğinde sayı da ortaya çıkacak. Bu yönüyle kaç kişinin emekli olabileceği ve kaç lira maaş alacağı hesaplanarak konunun mali boyutu da ortaya çıkartılacak.

4-Kaynak konusu: Mali boyut ortaya çıktıktan sonra bu paranın bütçeleştirilmesi ve kaynağının da sağlanması ile ilgili de çalışma yapılacak.

5-Uygulama biçimi: Düzenleme yapılırken uygulama ile ilgili detaylar da ortaya çıkartılacak. Yani hak sahiplerinin belirlenmesi,onların müracaat şekilleri, bu müracaatların değerlendirilmesi gibi bürokratik konular da ortaya konulacak

6-Taslak yazılması: Bütün çalışmalar tamamlandıktan ve alternatifler arasından birisi seçildikten sonra taslak hazırlanarak Meclis'e sevk edilecek. Ardından da yasalaşma ve yönetmeliklerle uygulanma süreci başlayacak.