BİZE ULAŞIN
Lavralar büyüme sürecine girdiğinde besinlerini tüketerek hızla büyürler ve daha sonra örümcek benzeri bir koz yapmak için ipek üretmeye başlarlar. İpek böceklerinin ördüğü kozlar ipek üretiminin temel malzemesidir. Bu kozlar genellikle örülmeden önce buhar veya sıcak suyla işleme tabi tutularak ipliklere dönüştürülür. İpek böceği yetiştiriciliği özellikle Asya ülkelerinde yaygın olarak yapılan bir faaliyettir ve ipek elde etmek için önemli bir kaynak sağlar.
İpek böcekleri ipeğin kaynağı olan ince, güçlü, parlak bir lif kozasını ören ve Asya’ya özgü bir güvenin larvalarıdır. İpek böceği yetiştiriciliği, Çin, Brezilya, Fransa, Hindistan, Japonya ve İtalya dışında ülkemizde de önemli bir ekonomik alan hâline geldi. İpek böceği yetiştirmeyi düşünüyorsanız merak ettiğiniz bütün ayrıntılar bu yazıda!
İpek üretimi MÖ 2700 senesine kadar uzanır. O dönemlerde Çin’de ortaya çıkan bu uğraş, zamanla diğer ülkelere de yayıldı. MS 6’ncı yüzyılda ipek böceği yumurtalarının Bizans’a kaçırılmasının ardından, ipek böceği yetiştiriciliği Akdeniz’de de yaygın hale geldi. Devletin hibe desteği vermesi ve bu iş kolunun karlı olması, gün geçtikçe ipek böceği yetiştiriciliğine ilginin artmasını sağlıyor.
İpek böceği yetiştiriciliği özellikle Asya kıtasında yaygın olarak yapılan bir faaliyettir. Tarihsel olarak Çin, Japonya, Hindistan ve Kore gibi ülkelerde ipek böceği yetiştiriciliği büyük bir öneme sahiptir. Bu ülkeler, iklim koşulları ve geleneksel tecrübeleri nedeniyle ipek böceği yetiştiriciliğine en uygun alanlardır. Özellikle Çin, dünyadaki en büyük ipek üreticisi olup geleneksel olarak ipek böceği yetiştiriciliğinin merkezi olarak kabul edilir. Bununla birlikte, diğer Asya ülkelerinde de ipek böceği yetiştiriciliği yaygındır. Daha az ölçekte bazı Avrupa ve Amerika ülkelerinde de ipek böceği yetiştiriciliği yapılmaktadır, ancak bu genellikle küçük ölçekli ve özel amaçlı işletmelerdir. Üretimde kullanılan dut ağaçlarına uygun iklim koşullarının sağlanması, ipek böceği yetiştiriciliği için önemli bir faktördür.
Bir ipek böceğinin toplam yaşam döngüsü 6-8 hafta arasında değişir. Genellikle hava ne kadar sıcaksa ipek böceğinin yaşam döngüsü de o kadar çabuk tamamlanır. Bu aşamada nem ve güneş ışığına maruz kalma gibi diğer faktörler de çok önemli. İdeal olarak ipek böcekleri 12 saat güneş ışığında ve 12 saat karanlık ortamda kalmak isterler.
Yüzde 85-95 nem seviyesine gereksinim duyarlar. Bu şartlar altında yumurtalar 7-10 günlük bir sürede çatlar. Bir ipek böceği, yaşadığınız yerin iklim koşullarına bağlı olarak Temmuz sonundan Ağustos ayının başlarına kadar doğal olarak yumurtadan çıkar. Tüm yumurtaları soğuk bir alanda saklamalısınız. Çünkü hava şartlarındaki dalgalanmalar, yumurtaların beklenenden erken veya geç çatlamasına yol açabilir. Yumurtalar soğuk bir alanda muhafaza edilmişse, havanın sıcaklığına göre değişmekle birlikte 10-25 gün arasında gelişir ve ardından çatlar.
İlkbahar ayları, ülkemiz iklim şartlarının ipek böceği yetiştirmek için en uygun olduğu zaman dilimi. İlkbahar başından ilkbahar sonuna kadar istediğiniz dönemde ipek böceği yetiştirmeye başlayabilirsiniz. Eğer güneşli gün sayısının fazla olduğu bölgelerde yaşıyorsanız, sonbahar aylarında da ipek böceği yetiştirebilirsiniz.
Temel bilgileri edindikten sonra, ipek böceği yetiştirmek ve canlı tutmak kolay. Fakat üreme dönemi biraz daha özen gerektirir. İpek böceği, yumurtadan çıktığı andan itibaren yaklaşık 28 gün sonra uygun nem, sıcaklık ve besin koşullarına sahipse, düzenli şekilde koza örmeye başlar.
Ortalama 20 gün boyunca beslenen ipek böceği, koza dürtüsü hisseder. Kozaya hazır olan lavlar, yarı saydam ve sarımsı renkte ortaya çıkar. İpek böceği koza örmeye başlamadan hemen önce sistemini temizlemek ve yaşam döngüsünün son aşamasına hazırlanmak için saydam bir sıvı salgılar. Daha sonra, başını ileri geri sallayarak küçük bir miktar ipek çıkarır. Maksimum 48 saat sonunda ipek ipliği ile kozasını örmeyi tamamlar. İpek böceği kozanın içindeyken güve yolunda son kez tüy döker.
Kozasında güve haline gelen ipek böceği, 10-14 gün sonunda dışarı çıkar. Bu dönemde kabın dibine bir parça kağıt havlu koyun. Böylece güveler ortaya çıktığında ve yumurtlamaya hazır olduğunda, yumurtaları kağıt havlu ile birlikte kolayca çıkarabilirsiniz. Güveler oluştuğunda çiftleşme gerçekleşir. Erkek ve dişi güveleri birbirinden ayırmak oldukça kolay.
Dişiler, erkeklerden daha büyük karın bölgesine sahip. Ayrıca erkek güveler sürekli eş aradıkları için daha aktif olma eğilimindeler ve dişilere göre daha uzun ömürlüler. Dişi ve erkek güveler genelde bir gün çiftleşirler ve sonrasında dişi, yumurtalarını bırakır. Erkek ise çiftleşecek başka bir dişi arar. Her dişi 200-500 altın sarısı yumurta bırakır.
İlk yumurtaların çoğu limon sarısı görünümde olur. Eğer güve kısırsa, üç günün sonunda yumurtanın rengi beyaza, doğurgan ise siyaha döner. Verimli yumurtalar çoğunlukla iki hafta içinde çatlar. Yumurtaları bir süre sonra soğuk alana alabilirsiniz. Buzdolabı bunun için uygun bir yer. Yumurtaları buzdolabına almadan önce kararmasını bekleyin. Çatlamayı hızlandırmak için yumurtaları günde 1-2 saat kadar güneş ışığına çıkarabilirsiniz.
İpek böceği yumurtalarının haftalar boyu sağlıklı kalması için aşağıdaki önerileri göz önünde bulundurmanızda fayda var. pek böceği yetiştiriciliğinde dikkat edilmesi gerekenler:
İpek böcekleri su içmedikleri için ihtiyaç duydukları nemi, yedikleri yiyeceklerden alırlar. Yaşam alanlarını oluşturmak için bir kaba ihtiyacınız olacak. Kap, yiyeceklerin kurumasını önlemek için hava geçirmez olmalı ancak hava sirkülasyonu olmasına dikkat etmelisiniz. Bu nedenle kabın birkaç yerine küçük delikler açabilirsiniz. Kabı hazırlarken bunları unutmayın:
İpek böceği yetiştiriciliğini teşvik etmek ve ekonomiyi iyileştirmek adına, devlet tarafından çeşitli destek politikaları var. Özellikle ipek böceği yetiştirmek isteyen ve bu konuda bilgisi olmayanlar için belediyeler tarafından ücretsiz kurslar düzenlenir. Siz de ciddi anlamda ipek böceği yetiştirmeyi düşünüyorsanız bu kurslara dahil olabilirsiniz.
Aynı zamanda devletin kutu başına 70 lira hibe desteği ve yaş koza ücreti olarak da 50 lira ödemesi var. Ticari anlamda ipek böceği yetiştiriciliği oldukça yüksek kar marjına sahip. İpek böceği yetiştiriciliği maliyeti ise bir kilo başına en fazla 50- 60 lira. İlk kez ipek böceği yetiştirecekseniz 50 kilogram yaş koza ile başlayabilirsiniz. İpek böceği yetiştiriciliği ve kazanç hesabı yaparsak 50 kilogram ile bu işe başladığınızda 100 kilogram ipek elde edebilirsiniz. Bir kilogram ipeğin satış fiyatı, yaklaşık 60 lira. İpek böceğinin tüm gelişim aşamaları maksimum 8 hafta sürdüğü için bu kadar kısa sürede yüksek kazançlar sağlaması da ayrı bir avantaj. İpek böceği yetiştiriciliği devlet desteği 2023 yararlanmak için şu adımları izlemeniz yeterli olacaktır:
İpek böceği yetiştiriciliği devlet desteği için gerekli belgeler:
