Kentsel dönüşüm süreci belli aşamaların ardından gerçekleştirilen çok kapsamlı bir projedir. Oldukça eski bir tarihi ve köklü bir geçmişi olan kentsel dönüşüm uygulamasının dünya savaşlarına kadar uzandığı bilinmektedir. Bir kenti baştan sonra yenileyebilecek kadar kapsamlı bir proje olan kentsel dönüşüm uygulamasının ilk aşaması riski yapını tespit edilmesi sürecidir.
Önce bir binanın riskli yapı kategorisine girip girmediği tespit edilir. Bu tespit Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından atanmış ve yetki verilmiş olan kişi ve kurumlar tarafından gerçekleştirilir. Ardından yapı resmen riskli bulunursa kentsel dönüşüm sürecinin başlaması için maliklerin kararı beklenir. Bu aşamada çoğunluk sağlanması projenin hayata geçirilmesi için önemli bir aşamadır.
Kentsel dönüşüm bir kenti baştan aşağı yenileyebilecek kapsamda ayrıntılı ve önemli bir proje ve devlet destekli bir uygulamadır. Bu süreç içinde riskli olduğu resmen belirlenen binada yaşayan kiracıların da bazı hakları bulunur. Ancak önce riskli yapının tespiti gerçekleştirilir ve maliklerin kararı beklenir. Eğer yeterli çoğunluk sağlanamazsa dönüşüm süreci başlatılamaz.
Riskli olduğu belirlenen ve yıkılarak yerine yenisi yapılması planlanan bina için maliklerin kararı alınır. Riskli yapı tespit edildikten sonra dönüşüm süreci için malik kişilerin 3'te 2 çoğunluğu sağlanmalıdır. Çoğunluk sağlanınca da kentsel dönüşüm süreci resmen başlatılır.
Kentsel dönüşüm süreci 6306 sayılı Kanun kapsamında belirlenmiş olan şartlara göre ilerler. Bu kanun şartlarına göre 3'te 2 çoğunluk sağlanması zorunludur. Maliklerin 3'te 2'si onay vermezse kentsel dönüşüm süreci kanunen başlatılamaz. Beklenen çoğunluk sağlandıktan sonra kentsel dönüşüm sürecinin teknik ve hukuki süreci başlatılır.
Riskli yapının yıkılması ve kentsel dönüşüm sürecinin başlatılması için gerekli çoğunluk onayı alınmazsa ve 1 kişi bile itiraz ederse o kişinin itiraz hakkını kullanması ile resmi süreç başlatılır. Kişinin itiraz edebilmek için 15 gün süresi vardır. Kişi 15 gün içinde resmi olarak itirazını yetkili kurumlara yapmalıdır.
Riskli yapının tespit sürecinde eğer bina için kentsel dönüşüm kararı alınırsa bu kararın uygulanması çoğunluk onayına bağlıdır. 1 kişi dahi itiraz ederse ve haklı bulunursa süreç başlayamaz. 15 gün içinde itiraz eden kişinin hakkı sadece riskli yapı tespiti konusundadır. Edilen itiraz, süreç içindeki işlemlerin hepsi için aynı şekilde ilerlemez. Bir kentsel dönüşüm sürecinde kabul edilen başat itiraz nedenleri şunlardır:
Gerçeğe uygun olmayan riskli yapı tespit raporu şüphesi,
Raporda ciddi eksiklerin bulunması durumu,
Kanunlara aykırı tebligat,
Riskli olarak belirlenen yapını tarihi bir yapı olması,
Binada deprem riskinin bulunmaması,
İnceleme yapan kurulda bazı usulsüzlük durumlarının olması şüphesi.
Eğer bu maddeler doğrultusunda kentsel dönüşüm süreci için 1 kişi itirazda bulunursa ve bu itiraz kabul edilip haklı bulunursa kentsel dönüşüm süreci başlamadan tüm işlemler sonlandırılır. Çünkü binanın riskli bir yapı olmadığı kanıtlanmış olur. İptal davası aşamasını başlatan bu sürecin ardından tahliye ve yıkım işlemleri kararı yok sayılır.
Konuyla ilgili güncel bilgilere ulaşmak için her zaman Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na iletişim kanallarından ulaşarak yardım alınmalıdır.