Faizde bant sistemine geçen banka, dövizde spekülasyon olduğunu düşünürse piyasaya yüksek faizden borç verecek. Kararın ardındandolar 1.75'i gördü.
Geçen hafta 'suni fiyat oluşumu var' diyerek 5 yıl aradan sonra doğrudan döviz satan ve gecelik borç verme faizini yüzde 9'dan yüzde 12.5'e çıkaran Merkez Bankası dolar spekülatörlerine ağır bir darbe daha indirdi. Faizi artırmak için kurlarla oynayan lobiye karşı likidite silahını çeken Merkez, piyasaya verdiği 60 milyarlık borcu aktif olarak yöneterek 'TL borç alıp döviz fiyatını şişiren' spekülatörleri engellemek için piyasa üzerindeki denetimini artırdı.
Merkez'in yeni modeline göre, piyasanın repo piyasası aracılığıyla yaptığı borçlanmanın faizi yüzde 5.75'le yüzde 12.5 arasında değişecek. Buna göre dövize spekülatif atak olduğu günlerde banka piyasaya yüzde 12.5 faizle borç verecek. Normal piyasa koşullarında ise geçtiğimiz dönemde olduğu gibi haftalık repo ihaleleriyle yüzde 5.75 faizle para sağlamaya devam edecek. Merkez, dün yeni modelin ilk uygulamasını haftalık repo ihalesini iptal ederek yaptı. Böylece piyasanın fonlama maliyeti bir anda yükseldi. Bu işlemin ardından dolar kuru gün içinde 1.75 lira seviyesine kadar geriledi.
BANKALA RA RAHATLIK
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın açıkladığı 5 maddelik eylem planında faiz koridorunun kullanılması dışında başka önlemler de yer aldı. Merkez, bankaların likidite sıkıntısını ve maliyetlerini zorunlu karşılık yoluyla rahatlattı. Buna göre, TL zorunlu karşılıkların yüzde 40'ına kadar olan bölümü döviz, yüzde 10'a kadar olan bölümü ise altın olarak tutulabilecek.
'BANKALAR FAİZE ALIŞACAK'
Şu anda Merkez Bankası'nın 2 faizi olduğunu kaydeden Başçı, "Bir yüksek, bir de düşük faizi var. Gerekli gördüğümüzde bu 12.5, gerekli gördüğümüzde 5.75'tir. Bunun kontrolü bizdedir ve bunu günlük olarak yapıyoruz" dedi. Günlük ayarlamaları yapmaya başladıktan sonra bankaların duruma alışacağını söyleyen Başçı, "Fonlamanın yüzde 12.5 düzeyinden yapıldığı durumlarda bankaların taleplerini geçerli teminat karşılığında sınırsız olarak karşılarız" dedi.
BAŞÇI'DAN LOBİYE CEVAP
Başçı, yabancı analistlerin faiz artırımı dışında hiçbir önlemin işe yaramayaağı, "faiz lobisinin" işbaşında olduğu yorumlarını nasıl değerlendirdiğinin sorulması üzerine, "Döviz kurlarının seviyesi ile ilgili en etkili aracın faiz aracı olması, bizim yabancı analistlerden öğreneceğimiz bir konu değil. Bunu iktisat okumuş herkes bilir, tüm merkez bankaları bilir" yanıtını verdi. Başçı, döviz satış ihalelerinde ne yaptıklarını ve nerede duracaklarını bildiklerini söyledi.
'KUR YUKARI GİTMEZ ARKADAŞ'
Başkan Başçı, "Herkes birden 'kurlar daha yukarı gider' diyorsa, Türkler de diyorsa Merkez Bankası'nın devreye girip, "Gitmez arkadaş" demesi lazım. Bu şekilde okuyun" dedi.
BONO FAİZİ YÜKSELDİ
Merkez Bankası haftalık repo ve döviz satım ihalesi açmadı. Bankalar gecelik borçlanmaya yöneldi. TL yaratmak için bono satılınca faizler yüzde 10'u geçti. Daha sonra yüzde 9.66'ya geriledi. Dolar da 1.75 lirayı gördü.
PAUL WALKER ÖRNEĞİ
Başçı, ABD'nin "Gelmiş geçmiş en şahin Merkez Bankası başkanı" olarak anılan Fed Başkanı Paul Valcker'in uygulamalarına atıfta bulundu. Başçı, Merkez Bankası güçlü mesajı verdi.
ÇAĞLAYAN: MERKEZ TEZGâHA DÜŞMEDİ
Merkez Bankası'nın kararlarını 'proaktif' bulan Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan "Bu açıklamalar kurun bir yerde rekabetçi bir seviyeye gelmesini sağlayacak ve bunu speküle etmeye çalışanların da hevesini kursağında bırakacak bir açıklama" dedi. Geçtiğimiz günlerde dövizde ciddi spekülatif atakların olduğunu söyleyen Çağlayan, "Faizlerin daha fazla yükselmesi ve daha fazla kazanç elde etmek isteyenlerin bir oyunuydu. Bu konuda alınmış olan tedbirlerle faiz lobisi bu emellerine ulaşamadı. Merkez Bankası faiz lobisinin tezgahına düşmeden bu işten başarıyla çıktı" diye konuştu.
"TL'DE ZORUNLU KARŞILIKLARI İNDİREBİLİRİZ"
Merkez, Avrupa'nın durumuna göre TL zorunlu karşılıklarda sınırlı bir indirime gidecek. Sağlıksız fiyat oluşumu gözlendiğinde doğrudan satış ve döviz satım ihalesi düzenlemeye devam edecek. Bankaların piyasaya çıkıp döviz toplamasını önlemek için döviz depo piyasasına gerekirse yeniden aracılık edecek.
ENFLASYONA REVİZYON 8.3
TL'deki değer kaybının enflasyonu artırmasına izin vermeyeceklerini belirten Başçı, kurlardaki yükselişin enflasyonda kalıcı etki bırakmasına izin vermeyeceklerini belirtti. Ancak TL'deki değer kaybının kısa vadede işlenmemiş gıda fiyatlarını etkileyeceğini bu nedenle de tahminlerini yukarı çektiklerini belirten Başçı, "Yıl sonu tahminimiz yüzde 8.3. 2012 sonunda ise orta noktası yüzde 5.2" dedi.