Öz sermaye maliyeti nedir, nasıl hesaplanır? Öz sermaye maliyeti formülü ile hesaplama nasıl yapılır?

Sermaye çeşitli firmalar tarafından kullanılan fonların genel adı olarak kullanılır. İşletmeler ve firmalar yatırımlarda bulunmak için bu sermayeye ihtiyaç duyarlar. Vadesine ve kimden karşılandığına bağlı olarak farklı türleri bulunan sermaye kaynağının ne oranda kullanılacağına da yine firmalar karar verir. Yatırım kararlarının alınmasında önemli olan bir diğer husus ise sermaye maliyetidir. Bundan dolayı öz sermaye maliyetinin hesaplanması yatırımda bulunacak olan firmalar için oldukça önem taşır. Farklı metotlarla hesaplanabilen öz sermaye maliyeti nedir ve nasıl hesaplanır?

Öz sermaye maliyeti nedir?

Öz sermaye maliyeti bir firmada bulunan yatırımcıların yaptıkları yatırımlarından bekledikleri getiri oranı olarak tanımlanır. Öz sermaye maliyeti direkt olarak gözlenebilir bir veri değildir. Bu verinin tahmin edilmesi gerekir. Öz sermaye aslında gerçek anlamda bir maliyeti olmayan alternatif bir maliyettir. Hissedarlar işletmeye öz sermaye olarak iki farklı şekilde kaynak sağlar. Bu kaynaklardan ilk işletmenin hisse senetlerini almak diğeri de net kârdan temettü almayıp bunu işletmede bırakmak yani işletmeye yatırmaktır. Her iki kaynakta da hissedar kişiler işletmeye yatırım yapar. Hissedarların işletmenin öz sermayesine yatırım yapmasındaki temel neden beklentisi olan riskle uyumlu oranda bir kazanç elde etmek istemesidir.

Öz sermaye maliyeti hesaplaması yapmak için hisse senedi çeşitleri üzerinde durulması gerekir. Hisse senetleri "İmtiyazlı Hisse Senetleri" ve "Adi Hisse Senetleri" olarak ikiye ayrılır. Bu iki farklı hisse senedine göre öz kaynak yani öz sermaye maliyeti hesaplama formülü de farklılık gösterir. Ancak temel olarak öz sermaye hesaplaması şu şekildedir:

• Öz sermaye = Toplam Aktifler – Toplam Borçlar

Öz sermaye maliyeti formülü nedir?

Öz sermaye maliyeti hesaplaması için iki farklı yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Yöntemlerden ilki temettü şirketleri için öz kaynak maliyeti formülüdür. Bu formülde öz kaynak maliyeti (K e ) = DPS / MPS + r olarak hesaplanır. Temettü şirketler için öz kaynak formülünde DPS = hisse başına temettü, MPS = hisse başına piyasa fiyatını ve R ise temettülerin büyüme oranını ifade etmektedir.

• İkinci yöntem ise CAPM ile hesaplanan öz kaynak maliyeti formülüdür. Formül, E(Ri) = R(f) + βE(m) – βR(f) olarak hesaplanır. Sermaye varlığı fiyatlandırma modeli olarak da adlandırılan bu formülde R(f) = risksiz getiri oranını, β = hisse senedi betasını, E(m) = piyasa getiri oranını ve E(m) – R(f) = öz sermaye risk primine karşılık gelir.

Finansal anlamda birbirinden farklı varlık fiyatlama modelleri bulunmasına karşın, kurumsal finans uygulamalarında en çok kullanılan varlık fiyatlama modeli, sermaye varlıklarını fiyatlama modeli olarak karşımıza çıkar. Sözü edilen model üç parametreye sahiptir. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Risksiz faiz oranı
• Piyasa risk primi
• Beta katsayısı

Tahminde bulunulmak istenen öz sermaye maliyeti ise firma ortaklarının öngördüğü öz sermaye getiri oranıdır. Hesaplama yapılırken başlangıç olarak finansal araçların risk bulundurmayan getirileri kabul edilir. Risksiz getiri oranının üzerine bir de firmanın risk primi eklenir. Firmaların risk primi ise genel olarak geçmişteki veriler esas alınarak tahmin edilir. Son olarak ortalama piyasa risk primi ile firmanın piyasaya göre ne derece riskli olduğunu belirten beta katsayısı çarpılarak firmaya özgü olan risk primi hesaplanır ve bu şekilde öz sermaye maliyeti elde edilir.