BİZE ULAŞIN
En basit tanımı ile reel faiz, bileşik yani nominal faizden enflasyon etkilerinin çıkarılmasıdır. Reel faiz hesaplanırken, beklenen enflasyon değeri dikkate alınmaktadır.
Bileşik (nominal) faizden enflasyon etkilerinin çıkarılması ile elde edilen faiz oranına reel faiz denilmektedir. Başka bir deyişle reel faiz; deflasyonun küçültücü, enflasyonun da şişirici etkilerinden basit bir işlem dahilinde arındırılan faiz oranıdır. Bu işleme verilen isim ise “deflatör oranı” olarak belirtilmektedir. Bu doğrultuda negatif ve pozitif reel faizin açıklanmasında enflasyon ile deflasyon kavramlarının tanımları da rol oynamaktadır. Çünkü deflasyon negatif yönlü bir şişkinlik iken, enflasyon ise rakamsal açıdan pozitif yönlü bir şişkinlik olmaktadır.
Enflasyonu yükselten etkenlerden biri olarak görülen negatif reel faizin ortaya çıktığı iki genel durum ise şu şekildedir;
Sıkça araştırılan bir kavram olan reel faizin nasıl hesaplandığı da merak edilmektedir. Bu faiz türünün hesaplanması sayesinde negatif ya da pozitif bir değere ulaşılabilmektedir. Reel faiz formülü ise en basit hali ile aşağıdaki gibidir;
Yukarıda belirtilen reel faiz hesaplama formülü, bir örnek ile pekiştirilebilmektedir. Örneğin; bir bankanın yıllık mevduat için %20 faiz verdiği düşünülebilmektedir. Bu faizin gelir vergisi stopajı sonrasındaki net oranı ise %19,4 olmaktadır. Mevduat hesabının açıldığı güncel dönemdeki 12 aylık enflasyon oranının da %48,7 olduğu varsayılmaktadır. Yıllık vade sonrasında ise bu oranın %30 olmasının tahmin edildiği düşünülebilmektedir.
Bu değerler reel faiz formülüne yerleştirildiğinde aşağıdaki işleme ulaşılmaktadır;
Bu formüle göre ulaşılan reel faiz oranı -8,2 olmaktadır. Bu da negatif reel faiz olarak adlandırılmaktadır.
