Solucan gübresi üreticiliği püf noktaları arasında uygun ortam koşullarının sağlanması önemli yer tutar. Bu bağlamda nem ve ısı seviyesinin ideal düzeye getirilmesi gerekir. Bununla birlikte üretim işlemlerinin, evde ya da tesislerde yapılacak olmasına göre değişkenlik gösterdiği bilinir. Dolayısıyla evlerde yapılan daha basit üretimlerde ideal ortamın bir kutuyla hazırlanması önerilir. Tesislerde yapılan kapsamlı üretim faaliyetleri ise tank gibi ekipmanları gerektirir.
Söz konusu ortamlarda solucan gübresi üretiminin nasıl gerçekleştirildiğine değinildikten sonra ise bu konuda sunulan devlet destekleriyle eğitim programları açıklanmalıdır.
Organik solucan gübresi üretiminde ideal ortam şartlarının sağlanması en önemli hususlardan biridir. Böylece kısa sürede solucan sayısının kayda değer oranda artırılması söz konusu olur. Bununla birlikte bir sene içerisinde canlı sayısının minimum 20 katına çıkması sayesinde üretim hacmi artırılır. Buna bağlı olarak elde edilen gübreler depolanmaya hazır hale gelir. Daha sonra da miktar bakımından artış gösteren kırmızı Kaliforniya solucanlarıyla yeni üretim alanları hazırlanabilir.
“Solucan gübresi nasıl üretilir?” sorusuna yanıt sunulurken temel aşamaların yanı sıra faaliyetlerin nereden yürütüleceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu kapsamda evde solucan gübresi üretmek ya da bu iş için tesis kurmak isteyenlere aşağıdaki alt başlıklarla detaylı bilgiler aktarılmalıdır.
Evde yapılan üretimlerde çok derin olmayan geniş bir kap kullanılabilir. Bu materyalin altına hava delikleri açıldıktan sonra yeterli besin, ısı ve nem sağlanmalıdır. Sıcaklık seviyesinin 15-30 santigrat derece civarında olması önerilir. Bununla birlikte solucanlara karbon yatağı niteliğindeki kağıt, karton, kuru yaprak gibi malzemeler sunulmalıdır.
Evde solucan gübresi üretimi yapılırken canlılara öğüteceği kum ve yararlı bakteriler de verilmelidir. Bu bağlamda azot kaynağı olarak ise kompost gübre ve humus bakımından zengin olan toprak gibi malzemelerin kullanılması mümkündür. Bununla birlikte solucanlara düzenli bir şekilde hayvansal ve bitkisel ürünlerden oluşan besinlerle besleme yapılabilir. Böylece belirli bir süre geçtikten sonra solucanlardan arındırılan gübrenin kullanılması söz konusu hale gelir.
Evlerde solucan gübresi üretimi yapılırken temel adımların başarılı bir şekilde uygulanması gerekir. Bu bağlamda üretim kutusu hazırlama aşamaları hakkında detaylı bilgi sunulmalıdır. Üretim verimliliğini artırmak için iki ayrı kutudan yararlanılması önerilir. Bu kapsamda biri uzun, diğeri ise daha kısa olan iki kap hazırlanmalıdır. Ardından uzun kutunun yan kısmına en üst bölümden 2 parmak aşağıda kalacak şekilde delik açılır. Daha sonra ise kutunun taban kısmına doğru köşelere denk gelecek bir alanda 4 tane delik oluşturulur.
Oluşturulan deliklerin her biri vinil ağ ile kaplanmalıdır. Bu süreçte su geçirmez yapıştırıcıdan yararlanılabilir. Bununla birlikte boyu daha uzun olan kutu daha kısa olanın içerisine yerleştirilir. Böylece derinliği fazla olan kutunun kapağı kapatılarak canlıların dışarıya çıkmasının önüne geçilir. Kısa kutudaysa herhangi bir delik oluşturulmamasında yarar vardır.
Kutular hazırlandıktan sonra uzun olanın içerisine yeteri kadar nemlendirilmiş olan kağıt ve toprak eklenir. Uzun kutuya konulan ilgili malzemelerin 3-4 santimetre derinlik oluşturması uygundur. Ardından solucanlar kutuya dahil edilerek bir gün boyunca beslenmemelidir. Bu sayede hazırlanan karışımın canlılar tarafından kullanılması mümkün olur.
Bununla birlikte bir gün geçtikten sonra solucanların hayvansal yan ürünlerle beslenmesi önerilir. Aynı zamanda yemek artıkları da hazırlanan kutunun içerisinde yer alan solucanların beslenmesi için değerlendirilebilir.
Tesislerde solucan gübresi üretimi yapılması için minimum 10 bin adet kırmızı Kaliforniya solucanıyla sürece başlanması önerilir. Böylece uygun ortam koşulları sağlandığında 1 ya da 1,5 senede yaklaşık olarak 1 milyon adet solucan elde edilir. Bununla birlikte aynı miktarda solucana 6 ay içerisinde sahip olmak için sürece 100.000 adet canlı ile başlangıç yapılmasında fayda vardır.
Üretim aşamaları için solucan temini gerçekleştirildiği takdirde canlıların konulacağı su tankı hazırlanır. Bu süreçte 10.000 adet solucan kullanılırsa tesiste minimum 1 ton kapasiteli tank bulundurulması gerekir. Böylece solucanların bu tankın içerisinde rahat bir şekilde beslenmesi söz konusu olur.
Üretim sürecinde tankın içerisine solucanlarla birlikte önceden hazırlanan kompostun da eklenmesi mümkündür. Ayrıca tanka eklenecek olan kompost hazır olarak satın alınabildiği gibi büyükbaş hayvanlardan da elde edilebilir. Bununla birlikte 10.000 adet solucan için en az 500 kilogramlık kompost kullanılmasında fayda vardır. Bu miktar daha fazla solucandan yararlanılan üretim tanklarında ise dengeli bir şekilde artırılmalıdır.
Tesislerde solucan gübresi üretimi yapılırken karbon/azot oranına dikkat edilmesi de mühimdir. Bu kapsamda oranın 25-30:1 şeklinde dengelenmesi gerekir. Ayrıca kompost kabının sıcaklığı da 15-30 santigrat derece arasında ayarlanmalıdır.
Tesislerde solucan gübresi üretimi yapılacağı takdirde yasal izinlerin alınması önemlidir. Bu kapsamda sağlık belgesine sahip olma ve çevre izni alma gibi koşullar karşılanmalıdır. Bunun yanı sıra ticari faaliyet izinleri de üretim sürecine adım atılmadan önce tamamlanmalıdır.
Solucan gübresi üretimi sanıldığı gibi zorlu bir süreci kapsamaz. Bu bağlamda en önemli nokta ise üretim verimliliğini desteklemek adına en uygun ortamın hazırlanmasıdır. Böylece bir metrekarelik bir alanda bile 15 ya da 20 bin adet solucanla gübre üretimine başlanabilir.
Bununla birlikte ev ortamında yapılan üretimlerde de nem ve ısı değerleri ideal seviyeye getirildiği zaman geniş bir kapta birkaç ay içerisinde solucan gübresi elde edilebilir. Buna ek olarak farklı alanlarda solucan gübresi üretimi gerçekleştirilirken canlıların organik besinlerle beslenmesi, azot ve karbon yatağının oluşturulması gibi hususlar dikkate alınmalıdır.
Solucan gübresi üreticiliği için devlet tarafından sunulan çeşitli hibe destekleri mevcuttur. Bunlardan biri; ilk olarak TKDK tarafından IPARD 3 programıyla tasarlanan Bitkisel Üretimin Çeşitlendirilmesi, Ürünlerin İşlenmesi ve Paketlenmesi projeleri kapsamındaki olanaklardır. Böylece girişimcilere Solucan Gübresi Üretimi Projeleri ile hibe desteği sunulmaya başlanmıştır.
Bu süreçte başvurulabilen çeşitli hibe destekleri arasında KOSGEB tarafından oluşturulan programlar da öne çıkar. Buna bağlı olarak üreticilik yapacak olan kişiler temel şartları karşıladıkları zaman geri ödemeli hibe yardımlarından faydalanabilir. Bununla birlikte bazı belediyeler tarafından solucan gübresi üretimi yapmak isteyen bireyler için oluşturulan teşvik programları mevcuttur.
Solucan gübresi üreticiliği için sunulan eğitimler yüz yüze veya online ortamda tamamlanan programlarla çeşitlilik gösterir. Bu bağlamda kurslara katılım sağlayan bireylerin söz konusu faaliyetleri gerçekleştirirken hangi aşamaları tamamlamaları gerektiğini öğrenmeleri mümkün olur.
Örneğin, solucan gübresi üreticiliği kursu kapsamındaki eğitimlerle uygun ortam hazırlama adımları keşfedilir. Böylece üretim yapılırken kullanılması gereken donanımlar ve temin edilecek olan canlı adedi öğrenilebilir. Bununla beraber ısı ve nem seviyesini ayarlama gibi konular hakkında ayrıntılı bilgi edinilir.
Solucan gübresi üreticiliği için oluşturulan kurs programlarına katılım sağlayan kişilerin elde edilen malzemeleri dinlendirme tekniklerini keşfetme şansı da vardır. Böylece ayıklanan ve paketlenen gübrelerin daha kârlı fiyatlara satılması mümkün olur. Ayrıca eğitim programları sayesinde bu işi tesis kurarak yapmak isteyenlerin karşılanması gereken koşullarla alınacak olan belgeleri öğrenmeleri de kolaylaşır.