Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği'nin (GYODER) 'Türkiye Gayrimenkul Sektörü Temel Göstergeleri 2011' ve 'Türkiye ve Dünya Gayrimenkul Sektörü 2011 4. Çeyreği' raporları verileri düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı.
Toplantıda konuşan GYODER Başkanı Gökkaya; "İnşaat yatırımları, toplamda 118 milyar lirayla tarihi bir rakama ulaştı. Kamu sektörü 41,5 milyar liralık harcama gerçekleştirdi. Özel sektör ise 76,5 milyar lira toplam inşaat harcamalarıyla rekor kırdı. İnşaat sektörü, 2011'de Türk ekonomisine yaklaşık 300 milyar lira katkıda bulundu" dedi.
Türkiye gayrimenkul sektöründe, büyük illerin yanı sıra diğer illerin katılımıyla büyüme ve gelişmenin giderek derinleştiğini, daha sağlıklı ve homojen bir yapıya kavuştuğunu belirten Gökkaya; İstanbul, Ankara, İzmir dışındaki bu illerin konut satışlarındaki paylarını yüzde 58,3 ile artırmaya devam ettiklerini vurgulayarak, ticari gayrimenkulde yabancı girişindeki artışa dikkat çekti.
KREDİ BÜYÜKLÜĞÜ 74 MİLYAR LİRA'YI AŞTI
Konut kredilerinde geçmiş yıllardan bu yana yaşanan geleneksel hızlı gelişmenin 2011'de devam ettiğine de işaret eden Gökkaya; ''2010 yılında 60,8 milyar lira olan kullanılan konut kredileri büyüklüğü, 2011'de 74 milyar 590 milyon lira olarak gerçekleşmiştir. 2011 verilerine göre, kullanılan konut kredilerinin, artan hacmine karşın, kalitesinin de yükseldiği görülmüştür. Takipteki konut kredileri büyüklüğü; 2009'da 962 milyon, 2010'da 860 milyon lira olarak gerçekleşirken, 2011'de ise önemli bir düşüşle 659 milyon lira olmuştur'' diye konuştu.
Konut kredilerinin milli gelir içindeki payında sağlıklı ve istikrarlı artışın devam ettiğini belirten Gökkaya, 2010'da yüzde 5,53 olan konut kredilerinin GSMH içindeki payının yüzde 0,23 arttığını ve 2011'de yüzde 5,76 olarak gerçekleştiğini aktardı.
KONUT KREDİLERİ HOMOJEN BÜYÜMEYİ GÖSTERİYOR
Konut alanında 3 büyük il dışındaki şehirlerin payının artmasının kullanılan konut kredilerinin dağılımına yansıdığını da ifade eden Gökkaya; başta İstanbul olmak üzere 3 büyük ilde, son dört yılda bu alanda daralma görülürken, diğer illerde istikrarlı bir şekilde yükselme görüldüğünü söyledi.
Gökkaya, İstanbul, İzmir ve Ankara'nın 2008'de yüzde 60,6 olan konut kredilerindeki ortalama payının 2009'da yüzde 59'a, 2010'da 57,4'e, 2011'de ise 56,5'e gerilediğini ifade ederek, diğer illerin konut kredilerindeki paylarının 2008'de yüzde 39,4 oranından, 2009'da yüzde 41'e, 2010'da 42,6'ya ve 2011'de ise 43,5'e ulaştığını belirtti.
BÜYÜMENİN EN ÖNEMLİ GÖSTERGESİ
Faizlerin yükselmesine karşın konut kredilerine ilgi artışı yaşandığını anlatan Gökkaya, konut kredi oranlarındaki yaklaşık yüzde 0,36'lık artışa karşın, kullanılan konut kredilerinin artmasının gayrimenkul sektörünün büyümesinin en önemli göstergeleri arasında olduğunu söyledi.
Alınan konut yapı ruhsatları ve yapı izinlerinin küresel kriz öncesi rakamları net bir şekilde geride bıraktığını, 2011'de 642 bin 972 adet konut ruhsatı, 547 bin 635 adet de konut yapı izni alındığını da belirten Gökkaya; Türkiye'de yabancıların sahip veya ortak oldukları AVM sayısının 69'a yükseldiğini kaydederek, AVM ve ticari gayrimenkul sektörünü besleyen Türkiye perakende harcamalarının artışına dikkati çekti:
''Toplam perakende harcamaları 2011'de toplamda 266,6 milyar dolara ulaşmıştır. Bununla birlikte, perakende pazar zinciri içinde, 'Geleneksel Pazar'a oranla 'Modern Pazar'ların payı da artmaya devam etmiştir. 2011'de AVM yatırımlarının da yeniden canlandığı görülüyor. 2010'da 6 milyon 290 bin 341 metrekare olan açılan AVM kiralanabilir alan toplamı, 2011'de 1 milyon 271 bin 545 metrekare büyüyerek 7 milyon 561 bin 886 metrekareye ulaştı.''
İSTANBUL'DA OFİS YATIRIMLARI BÜYÜYECEK
İstanbul'da ofis yatırım ve stoklarının 2011'de de önceki yıllara oranla gözle görülür şekilde artmaya devam ettiğini de belirten Gökkaya, 2011'de İstanbul'daki ofis stokunun 2010'a oranla 340 bin 810 metrekare arttığını buna karşın İstanbul'daki ofis stokunun, diğer önemli yabancı metropollere karşın yetersizliğinin ilerleyen süreçte bu alanda sektörde yaşanacak gelişmenin büyüklüğünü gösterdiğini dile getirdi.
İstanbul'da otel yatırımlarına olan ilgideki artışa da değinen Gökkaya, 2011'de hem yatak sayısının hem de doluluk oranının oteller bazında arttığını ve kişi başı otel fiyatlarının arttığını söyledi. Yabancıların doğrudan gayrimenkul yatırımları arttığını kaydeden Gökkaya, gayrimenkul yatırım ortaklarının net aktif ve piyasa değerlerinin son iki yılda hızla büyüdüğünü belirtti.
Gökkaya, ''2011'de inşaat sektöründe de kaydedilen büyümeyle birlikte, inşaat maliyetlerinde de artış yaşanmıştır. 2011'de inşaat maliyet endeksi, konutta bir önceki yıla göre yüzde 14 artarak, 168,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Öte yandan, küresel dalgalanma ortamına karşın yabancıların Türkiye'ye güveni 2011 yılında da sürmüştür. 2011'de yabancıların Türkiye mali risklerinin, 235,3 milyar dolarla 2007 ve 2008 yılları üzerinde gerçekleştiği görülmüştür'' şeklinde konuştu.
Kentsel dönüşüme dikkati çekmek amacıyla Hasköy İplik Fabrikası'nda 10-11 Mayıs'ta '12. Gayrimenkul Zirvesi'ni gerçekleştireceklerine değinen Gökkaya, zirvede 'değişim, dönüşüm ve devamlılık' konularının esas alacağını ve yurt dışından alanında uzman konukları ağırlayacaklarını söyledi.
Gökkaya; İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Sermaye Piyasası Kurulu, Kalkınma Ajansı ve GYODER ortaklığında Kalkınma Ajansı'nın belirleyeceği yerlerde road show etkinlikleri gerçekleştireceklerini de sözlerine ekledi.c