"Asgari ücret dönüşüm geçirecek"

İSTANBUL (AA) - Gent Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Brüksel merkezli Itinera Enstitüsü Direktörü Prof. Dr. Marc De Vos, işveren, işçi, hizmet sözleşmesi gibi kavramların içeriğinin Uber, Amazon ve Kickstarter gibi platformlar aracılığıyla sunulan hizmetlerin artmasıyla yeniden şekilleneceğini belirterek, "Geleneksel iş hukukunda garanti altına alınan azami çalışma saati, asgari ücret, iş akdinin adil kurallar çerçevesinde feshi gibi kavramların tehlikeye girmesi ve dönüşüm geçirmesi muhtemel." açıklamasında bulundu.

İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) açıklamasına göre, De Vos, İKV tarafından derneğin merkezinde düzenlenen konferansta platform ekonomisinin iş hayatının ve iş hukukunun geleceğine etkileri üzerine değerlendirmelerde bulundu.

Teknolojik gelişimin önlenemez hızı ve dijitalleşmeyle birlikte Uber, Airbnb, Kickstarter, Upwork ile Amazon gibi, hizmet sağlayıcıyla tüketiciyi tek platformda bir araya getirmeyi amaçlayan girişimlerin dünya ekonomisinde aslan payını aldığını hatırlatan De Vos, platform ekonomisiyle birlikte altyapıların parçalara bölünmeye başladığını kaydetti.

Artık çalışma alanlarının paylaşılabilir hale geldiğini ve yüksek yetkinlikte iş gücüne dünyanın her yerinden ulaşılabildiğini aktaran De Vos, hukuk insanlarına, "Sakin olun ve işinize devam edin." çağrısında bulundu.

Marc De Vos, ulaşım alanında hizmet sağlayan Uber veya arada bir aracı olmazsızın geçici süreyle ev kiralamayı mümkün kılan Airbnb gibi hizmetleri kullanan kitlenin ağırlıklı olarak şehirli, eğitimli, 18-24 ve 25-34 yaş aralığındaki genç nüfus olduğunu vurguladı.

Gençlerin geleceği oluşturduğunu, dolayısıyla platform ekonomisinin de geleceği oluşturan önemli bir etken olabileceğine dikkati çeken De Vos, "Platform ekonomisi, halen daha büyük ölçüde başka temel gelir araçları bulunan bireyler için yan gelir kaynağı olarak görülüyor. Bu mekanizma henüz, insanların hayatlarını kazandığı temel gelir kaynağına dönüşmüş değil." ifadelerini kullandı.

- Geleneksel içtihat hukukunda gerilim artıyor

Teknolojik dönüşümlerle birlikte platform ekonomisine yönelme trendine ilişkin olarak, bu yöntemin esneklik, bağımsızlık ve gelir fırsatı sunduğunu dolayısıyla ekonomiye yeni bir potansiyel getirdiğini belirten De Vos, etkili yasal düzenlemelerle desteklenirse, kayıt dışı istihdamın önünde de önemli bir güvenceye dönüşebileceğini hatırlattı.

Olumlu yanlarıyla birlikte, platform ekonomisinin doğurması muhtemel muğlaklıklara ve sorunlara da değinen De Vos, bu dönüşümün, geleneksel sözleşme hukukunda ve sözleşme yapma yöntemlerinde büyük farklılıklar meydana getirdiğini ifade etti.

Profesör De Vos şunları kaydetti:

"Geleneksel tarzda işveren, işçi, hizmet sözleşmesi gibi kavramların içeriği, Uber, Amazon ve Kickstarter gibi platformlar aracılığıyla sunulan hizmetlerin artmasıyla yeniden şekillenecek gibi duruyor. Geleneksel iş hukukunda garanti altına alınan azami çalışma saati, asgari ücret, iş akdinin adil kurallar çerçevesinde feshi gibi kavramların tehlikeye girmesi ve dönüşüm geçirmesi de muhtemel.

Platform ekonomisinde, platformu yönetenlerle platformda hizmet sunanlarla arasında klasik bir işveren/çalışan ilişkisi mevcut değil, kontratlar da bu nitelikte düzenlenmiyor. Karşılıklı bir yükümlülüktense gönüllülük var. Böylesi bir durum, platformlarda hizmet sunanlara bağımsız yüklenici olarak yaklaşan geleneksel iş hukuku içtihadında gerilime sebep oluyor. Kontratların mikro ölçekte görevlendirmelere, iş sunmanın, platform üzerinde tercihe göre kabul edilen işleri yerine getirmeye; iş sağlama yükümlülüğünün, girişimleri kolaylaştırmaya, işverenin hizmet karşılığında ödeme yapmasının ise müşteri tarafından yapılan ödemeye aracılık etmeye dönüşmekte olduğu yeni bir tabloyla karşı karşıyayız."