"Bavulla para" düzenlemesi TBMM'de

Tasarıyla, gerçek ve tüzel kişilerce sahip olunan para, döviz, altın, hisse senedi, tahvil ve diğer menkul kıymetlerin Türkiye'ye getirilmesi, taşınmazların kayda alınarak ulusal ekonomiye kazandırılması öngörülüyor. Söz konusu kıymetler, banka ve aracı kurumlara ya da vergi dairelerine bildirilmek ve sembolik bir oranda vergi ödenmek koşuluyla kayda alınacak, yapılan bu beyanlardan hareketle inceleme ve soruşturma yapılmayacak. Ayrıca, gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin yurt içinde sahip oldukları varlıkları işletmelerine sermaye olarak koymaları teşvik ediliyor.

Kayıt dışı varlıklar da kayda geçirilecek

TBMM Başkanlığı’na sunulan tasarıda; gerçek ve tüzel kişilere ait yurt dışındaki bulunan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ve taşınmazların ulusal ekonomiye kazandırılmasının yanı sıra yurt içinde bulunan ancak işletmelerinin öz kaynakları içinde yer almayan bu türden varlıkların sermayeye eklenmesiyle işletmelerin sermaye yapılarının güçlendirilmesi öngörülüyor.
Buna göre söz konusu para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların yurda getirilmesi veya beyan edilmesi durumunda, kayda alınacak.

Uygulama esasları

Gerçek veya tüzel kişilerce, 1 Ekim 2008 itibarıyla sahip olunan ve yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile varlığı “kanaat verici bir belgeyle” ispat edilen taşınmazlar, bu Kanunun yayımlandığı ayı izleyen üçüncü ayın sonuna kadar YTL cinsinden rayiç bedelle banka veya aracı kuruma bildirilecek ya da vergi dairelerine beyan edilecek. Bu kıymetler, Vergi Usul Kanunu (VUK) uyarınca defter tutan mükelleflerce beyan tarihi itibarıyla kanuni defterlere kaydedilebilecek. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu Yasa hükümleri uyarınca yasal defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açacaklar. Bu fon hesabı, sermayenin cüzü olarak adlandırılacak, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamayacak, işletmenin tasfiye edilmesi durumunda ise vergilendirilmeyecek.

Yurt içindeki kayıt dışı varlıklar

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye'de bulunan ancak 1 Ekim 2008 itibarıyla kanuni defter kayıtlarında işletmenin öz kaynakları arasında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, bu Yasa’nın yayımlandığı ayı izleyen üçüncü ayın sonuna kadar YTL cinsinden rayiç bedelle vergi dairelerine beyan edilecek.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu Kanun hükümlerine göre VUK uyarınca kanuni defterlerine, taşınmazlar dışındaki varlıklarını banka ve aracı kurumlardaki hesaplara yatırıp kaydederek pasifte özel fon hesabı açacaklar. Bu fon hesabı, sermayenin cüzü olarak adlandırılacak ve beyan tarihinden itibaren altı ay içinde sermayeye eklenecek.

Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, yurt dışından getirilen ya da yurt içinde kayda alınan kıymetleri defterlerinde ayrıca gösterecekler. Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak.

Vergi oranı

Yurt dışından getirilerek vergi dairelerine beyan edilecek varlıkların değeri üzerinden yüzde 2, yurt içinde kayda alınacak varlıkların değeri üzerinden ise yüzde 10 oranında vergi tarh edilecek ve bu vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenecek. Ödenen bu vergi, hiçbir şekilde gider yazılamayacak ve başka bir vergiden mahsup edilemeyecek.

Banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak yüzde 2 oranında hesapladıkları vergiyi, bildirimi izleyen ayın 15. günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan ederek aynı sürede ödeyecek.

Vergi incelemesi yapılmayacak

Yurt dışından getirilen ya da yurt içinde kayıt dışı bulunan, bu yasa kapsamında beyan edilecek varlıklar nedeniyle 1 Ocak 2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin hiçbir şekilde vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacak. Ancak, diğer nedenlerle bu yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra başlayan 1 Ocak 2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin vergi incelemeleri sonucu gelir, kurumlar ve katma değer vergisi yönünden tespit edilen matrah farkından, bu yasa kapsamında beyan edilen tutarlar mahsup edilerek tarhiyat yapılacak.

Tam aklama

Yurt dışından varlık getiren gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yasal temsilcileri hakkında, bu yasa kapsamındaki beyanlarıyla sınırlı olarak Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen suçlar veya kabahatler ile bu suçlardan kaynaklanan mal varlığı değerleriyle ilgili olarak Türk Ceza Kanunu’ndaki “suçluyu kayırma” suçu yönünden soruşturma veya kovuşturma yapılmayacak, idari para cezaları uygulanmayacak.

Beyan edilen varlıklarla ilgili olarak Vergi Usul Kanunu’nun amortismanlara ilişkin hükümleri uygulanmayacak. Bu varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecek.

Ancak bunlardan yararlanmada, beyan edilen yurt dışı varlıkların, bir ay içinde Türkiye'ye getirilerek banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi, yurt içindeki kayıt dışı varlıkların da sermayeye eklenmesi için sermaye artırımında bulunulması şartı aranacak.

Yurt dışı kazanç istisnası

Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların 30 Nisan 2009 tarihine kadar elde ettikleri kazançları da dahil olmak üzere; yasal ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumların iştirak hisselerinin satışından doğan kazançları, bunların yasal ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumlardan elde ettikleri iştirak kazançları, yurt dışında bulunan işyeri veya daimi temsilcisi aracılığıyla elde ettikleri ticari kazançları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31 Mayıs 2009’a kadar Türkiye'ye transfer edilmiş olması kaydıyla gelir ve kurumlar vergisinden müstesna olacak.

Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların yasal ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumların tasfiyesinden doğan kazançları da 31 Ekim 2009’a kadar Türkiye'ye transfer edilmiş olması kaydıyla gelir ve kurumlar vergisinden müstesna tutulacak