Betam: Dördüncü çeyrekte yüzde 3.8 daralma bekliyoruz

İstanbul, 26 Şubat (DHA) - Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (Betam) öngörüsüne göre, yılın dördüncü çeyreğinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) büyümesi negatife dönerek, "bir önceki çeyreğe göre yüzde 2.5 ve yıllık bazda yüzde 3.8 daralma" yönünde olacak.
Betam'dan Doç. Dr. Ozan Bakış ve Araştırma Görevlisi Furkan Kavuncu tarafından hazırlanan "Ekonomide sert düşüş" başlıklı "Ekonomik Büyüme ve Tahminler: Şubat 2019" notunda Yeni Ekonomi Programı’nda 2018 yılı için yüzde 3.8 GSYH büyümesi hedeflendiğini ancak, ilk üç çeyrek büyüme oranları sırası ile yüzde 7.4, yüzde 5.3 ve yüzde 1.6 olduğu için dördüncü çeyrek büyümesinin negatif çıkması bu hedefin tutturulamaması ihtimalini gündeme getirdiği belirtildi.
Betam'ın araştırma notunda şu değerlendirmeler yapıldı:
“2018 yılının dördüncü çeyreğinde üçüncü çeyreğe kıyasla dayanıklı tüketim malları sanayi üretim endeksi hariç tüm mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış tüketim öncü göstergelerinde azalış olmasını bekliyoruz. En sert düşün yüzde eksi 16.4 ile tüketim malı ithalatında olduğunu görüyoruz. ÖTV’deki sert düşüş ise devam ediyor.
“2018’in ikinci çeyreğinde azalan üçüncü çeyreğinde ise sabit seyreden dayanıksız tüketim malları sanayi üretim endeksinin yılın son çeyreğinde tekrar azalarak yüzde2.9 küçüleceğini tahmin ediyoruz.
“Dayanıklı tüketim malı üretimi ise üçüncü çeyrekteki yüzde 6.0’lık büyümesinden sonra dördüncü çeyrekte yüzde 0.0 büyüme oranıyla hız kaybeden bir başka gösterge.
“Kıyaslamayı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yaptığımızda, 2018 yılının dördüncü çeyreğinde dayanıklı tüketim malları sanayi üretim endeksi hariç tüm tüketim öncü göstergelerinin azalmasını bekliyoruz.
“Tüketim malları ithalatı ve ÖTV yıllık bazda sırasıyla yüzde 39.7 ve 35.6’lık azalış ile dikkat çekmektedir. Konut kredileri, tüketici kredileri ve kredi kartlarında yaşanan azalmalar da katlanarak devam etmektedir. Öte yandan çeyrekten çeyreğe azalsa da yıllık bazda dayanıklı tüketim malı sanayi üretim endeksinde sınırlı bir atış bekliyoruz. Dayanıklı tüketim mallarında üretim artışının devam etmesini beyaz eşya ve otomotiv sektörleri için uygulanan ÖTV indirimlerine ve ihracata bağlıyoruz.
“Yukarıda özetlenen veriler ışığında, 2018 yılının dördüncü çeyreğinde de tüketimin azalmasını bekliyoruz.
“2018 yılının dördüncü çeyreğinde 2018 yılının üçüncü çeyreğine kıyasla perakende ticaret sektörü mevcut mal stok seviyesi ve kamu yatırım harcamaları hariç tüm kalemlerde azalışlar bekliyoruz. Yatırım malı ithalatı düşüşte başı çekerken, ara malı sanayi üretim endeksindekindeki düşüş hızlanıyor. Bir önceki çeyrekte sert bir fren gözlemlediğimiz kamu yatırımlarının ise yılın son çeyreğinde yüzde 0.7’lik neredeyse sabit bir seyir izlemesini bekliyoruz
“Kıyaslamayı bir önceki yılın aynıç eyreği ile yaptığımızda perakende ticaret sektörü mal stok seviyesi ve az da olsa kamu yatırım harcamaları hariç tüm kalemlerde hızlanan düşüşler olduğunu tespit ediyoruz. Yatırım malı ithalatı yüzde 32.4 daralırken son üç aylık üretimin geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 25.9 azalması ise dikkat çekici bir diğer gösterge. Çeyrekten çeyreğe neredeyse sabit kalmasını öngördüğümüz kamu yatırım harcamalarının, geçen yılın aynı çeyreğine oranla yüzde 11.3 azalmasını bekliyoruz. Yılın üçüncü çeyreğinde eksi 0.9 büyüyen ara malı sanayi üretim endeksinin dördüncü çeyrekte yüzde 11.7 azalması, yıllık dönemsel GSYH tahminimizi etkileyen önemli göstergelerden biri.
“2018 yılının dördüncü çeyreğinde mevsim ve takvimetkilerinden arındırılmış reel ithalatta ve altın dışı reel ithalat endeksinde azalışın devam etmesini, reel ihracat endeksindeki artışın ise yavaşlamasını öngörüyoruz.
“Altın dışı ihracattaki artışın hızlanarak devam etmesini bekliyoruz. Reel ithalattaki yüzde 9.6’lık azalış ile altın dışı ithalattaki yüzde 10’luk azalış dikkat çekicidir.
“Bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla baktığımızda da ithalatta çarpıcı azalışlar görüyoruz.2018 yılının dördüncü çeyreğinde reel ithalatın yüzde 25.8 azalmasını, reel ihracatın ise yüzde 11 artmasını tahmin ediyoruz. Bu nedenle net ihracatın büyümeye katkısının güçlü seyrinin devam etmesini bekliyoruz. 2018 yılının dördüncü çeyreğinde dış ticarette yüksek kur etkisinin daha belirgin şekilde ortaya çıkacağını öngörmekteyiz.
“GSYH’nin tahmininde kullandığımız diğer değişkenlere baktığımızda, perakende sektörü fiyat beklentisinin yüzde 12.9 ve elektrik tüketiminin yüzde 3.3 azalacağını hesaplıyoruz. Bir önceki çeyrekte negatife dönen imalat sanayi üretim endeksi büyüme oranının 2018’in dördüncü çeyreğinde daha da azalarak (eksi) yüzde 5.4 olmasını, hizmetlere olan talebin ise yüzde 10.5 daralmasını bekliyoruz. Geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında hizmetlere olan talebin belirgin bir şekilde azalacağını öngördüğümüzü söyleyebiliriz. Üçüncü çeyrekte 2017’nin aynı çeyregine kıyasla yüzde 25.5 artmasına rağmen, dördüncü çeyrekte, gelecek üç ay için perakende sektörü fiyat artış beklentisinin yüzde eksi 1.5 olması genel talepteki daralmaya ilişkin önemli bir göstergedir.
“Kesinleşen Ekim, Kasım ve Aralık ayı öncü göstergeleri ışığında 2018 yılının dördüncü çeyrek GSYH büyümesinin çeyreklik bazda yüzde 2.5 yıllık bazda ise yüzde 3.8 azalacağını tahmin ediyoruz. Ekonomide 2018’in dördüncü çeyrek itibariyle bariz bir durgunluk olacağını söyleyebiliriz.”