Enflasyon zirveden düşüşe geçti

İSTANBUL (AA) - MURAT BİRİNCİ - Enflasyon ekimdeki yüzde 25,24'lük zirvesinin ardından, kasımda 3,62 puanlık düşüşle yüzde 21,62'ye geriledi.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) kasımda aylık yüzde 1,44 azalarak piyasa beklentisinden daha iyi bir performans gösterdi. Ekimde yüzde 25,24 ile Temmuz 2003'ten bu yanaki tarihi seviyesine çıkan yıllık enflasyon, 3,62 puanlık düşüşle yüzde 21,62'ye indi. Böylece kasım ayındaki 3,62 puanlık gerileme, 2003 yılı bazlı endeksin bu zamanki en sert aylık düşüşü olarak kayıtlara geçti.

Ekonomistler, Türk lirasındaki değer kazancı, yavaşlayan iç talep, vergi indirimleri ve işlenmemiş gıdadaki kısmı düzeltmenin etkisiyle enflasyonun piyasa beklentisinin ötesinde gerilediğini belirtti.

Yıl sonunda enflasyonun yüzde 20 seviyesine gerileyebileceğini tahmin eden analistler, gelecek yıl baz etkisiyle yükselişe geçse de 2019'un ikinci yarısında yüzde 20'nin altına ineceğini bildirdi.

\

- "2019 yılında politika faizinde indirim alanı mevcut"

AA muhabirine enflasyon gelişmelerine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı, kasım ayında enflasyon verilerinden bekledikleri ılımlı sinyalleri aldıklarını belirtti.

Gerek vergi indirimleri gerekse de kurdaki değerlenme ve petrol fiyatlarında hızlı geri çekilme sonrasında, hem üretici hem de tüketici fiyatlarında aylık düşüşlerin söz konusu olduğunu ifade eden Tokalı, TÜFE yüzde 1,44'lük düşüş kaydederken, ÜFE'deki gerilemenin yüzde 2,53 ile daha belirgin olduğuna dikkati çekti.

Tokalı, eylül sonunda 15,1 puana kadar ulaşan mal-hizmet yıllık enflasyon farkının kasım sonunda 9,8 puana, ÜFE-TÜFE farkının da aynı dönemde 21,6 puandan 16,9 puana indiğini söyledi.

Kurdaki istikrar kazanma eğilimi ve petrol fiyatlarındaki ılımlı seyir göz önüne alındığında, enflasyon göstergeleri arasındaki farkın daralma eğiliminin gelecek aylarda hız kazanarak tarihsel ortalamalarına uygun olarak birbirine yaklaşabileceğini dile getiren Tokalı, şunları kaydetti:

"Vergi indirimlerinin geçici etkisi karşısında, kur ve petrol fiyatlarının destekleyici görünümünü düşündüğümüzde, kasım sonunda yüzde 21,62'ye inen yıllık enflasyonun bu yılı yüzde 21,5 civarında tamamlayabileceğini düşünüyoruz. Merkez Bankası'nın son tahminlerinde enflasyon yüzde 23,5 idi. 2019 sonuna ait yüzde 17,5'lik tahminimizi ise koruyoruz. Çekirdek enflasyondaki düşüşün de belirgin olması enflasyon görünümü açısından destekleyici. Kritik 'C' göstergesi kasım sonunda yüzde 24,34'ten yüzde 20,72'ye indi. Son enflasyon verilerinden alınan ılımlı sinyallere karşın, para politikasının sıkı duruşunda hemen bir gevşeme beklemiyoruz. Özellikle baz etkisi nedeniyle, yıllık enflasyonun gelecek yılın ilk çeyreğinde düşüş trendini devam ettirmesi zor görünüyor. Tahminimiz, yıllık enflasyonun bu dönemde yüzde 21-24 bandında dalgalanabileceği yönünde. Ancak, vergi düzenlemelerine bağlı indirimlerin ortadan kalktığında temel dinamiklerin seyri belirleyici olacak."

Tokalı, küresel likidite koşullarının gelişen ülkelere yöneliminin sürmesi ve enflasyonda kalıcı düşüş sinyalleri alınması durumunda, 2019 yılında politika faizinde indirim alanının mevcut olduğunu belirtti.

\

- "Mart ya da nisan ayında TCMB faiz indirim sürecine girecektir"

QNB Finaninvest Başekonomisti Burak Kanlı da değer kazanan kur, sert bir biçimde yavaşlayan iç talep, vergi indirimleri ve işlenmemiş gıdadaki kısmı düzeltmenin beklentilerin altında bir enflasyon verisinin ortaya çıkmasına yol açtığını söyledi.

Özellikle dayanıklı tüketim malı enflasyonundaki düşüş ve işlenmemiş gıda enflasyonunun yıllık bazda yüzde 35 gibi sürdürülemez bir seviyeden yüzde 28'e düşmüş olmasının dikkat çekici olduğunu vurgulayan Kanlı, yıllık enflasyonun aralık ayında da düşerek, 2018'i yüzde 21'in altında bir rakamla kapatma ihtimalinin çok yüksek olduğunu belirtti.

Kanlı, şu değerlendirmelerde bulundu:

"2019'da ise enflasyon ilk yarı yüzde 20'ler civarında dalgalandıktan sonra ikinci yarıda baz etkilerinin devreye girmesiyle düşüş eğilimine girecek. Merkez Bankası açısından, faiz indirimlerinin gündeme geleceği dönemler yaklaşıyor. Ancak bunun için erken olduğunu düşünüyorum. Mart ya da nisan ayında TCMB faiz indirim sürecine girecektir."

- "Kasım ayında enflasyonun aylık bazda gerilemesi endeks tarihinde ilk kez oldu"

AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi ise kasım ayında TÜFE'nin yüzde 1,44 azalış ile yüzde 0,66 azalış yönündeki konsensüs beklentiden fazla bir düşüş gerçekleştirdiğini belirtti.

2003 yılı bazlı endeksin kasım ayları tarihsel ortalamasının yüzde 0,93 artışla bu yıl için lehte baz etkisi olduğuna işaret ettiğini söyleyen Bürümcekçi, "Kasım ayında enflasyonun aylık bazda gerilemesi endeks tarihinde ilk kez oldu." dedi.

Bürümcekçi, gıda fiyatları enflasyonunun belirgin azaltıcı yönde katkıda bulunduğunu, gıda dışı diğer gruplarda kurlardaki gerileme ve vergi indirimleri nedeniyle fiyat gerilemeleri veya düşük fiyat artışlarının görülmesinin etkili olduğunu söyledi.

Enerji grubunda yüzde 0,71 azalış ile geçen yıla göre belirgin düşüş izlendiğini ifade eden Bürümcekçi, "Vergi indiriminin geçerli olduğu ve kurlara hassas olan gruplarda (mobilya, ev aletleri, araç satın alımı, telefon, görsel-işitsel sistemler vb) fiyat düşüşleri gözlendi. Giyim fiyatları da geçen yılın aynı ayından düşük artış gösterdiği izlendi. Böylece, yıllık TÜFE de önceki ayki yüzde 25,24 seviyesindeki tarihi zirveden yüzde 21,62'ye düşüş gösterdi." diye konuştu.

Ekonomist Bürümcekçi, gıda enflasyonunun işlenmemiş ve işlenmiş gıda fiyatları kaynaklı gerilediğini belirtti.

TÜFE enflasyonun yılı yüzde 20-21 aralığına gerileyerek kapamasının mümkün göründüğünü söyleyen Bürümcekçi, "Gelecek yıl başında vergi indirimlerinin geri alınması ve ilk çeyrekte aleyhte olan baz etkisi ile yıllık enflasyonun ilk yarıda yüzde 23-24 aralığına yükselmesi söz konusu olabilir. Temel eğilim açısından izlenen göstergelerden, çekirdek enflasyon (C endeksi) yıllık bazda 3,62 puanlık azalışla yüzde 20,72'ye inerken, hizmet fiyatlarının yıllık artışı ise yüzde 14,67 seviyesine hafif azalış gösterdi." değerlendirmesinde bulundu.

Bürümcekçi, Merkez Bankası'nın bu ayki Para Politikası Kurulu toplantısının 13 Aralık'ta gerçekleşeceğini anımsatarak, şunları kaydetti:

"Enflasyonda gözlenen belirgin gerileme, kurlar ve akaryakıt fiyatlarındaki gerilemenin devam etmesi ile iktisadi faaliyetin belirgin yavaşlaması, bankanın üzerindeki faiz indirimi baskılarını artıracaktır. Sağlıklı olan, TCMB'nin enflasyon gerçekleşmelerini ve bunların enflasyon beklentilerine etkisini takip etmeye devam etmesi, fiyatlama davranışlarında gözlenen belirgin bozulma düzelmeden gevşeme yönünde hareket etmemesidir. Ancak, geçmiş deneyimler büyüme üzerindeki risklerin arttığı durumlarda bankanın genellikle gevşeme yönünde asimetrik davranabildiğini hatırlatmaktadır."