İMKB şirketleri, kurumsal yönetimden uzak

KRYS Kurumsal Risk Yönetim Servisleri ve Danışmanlık A.Ş tarafından hazırlanan, İMKB’de işlem gören 318 şirketin SPK Kurumsal Yönetim İlkelerine uyum seviyelerinin ölçüldüğü “İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Kurumsal Yönetim Araştırması 2008” yayımlandı. SPK Kurumsal Yönetim İlkelerinde yer alan ve uyum seviyesinin ölçümünde mutlak kabul edilen 36’sı ana, 82’si alt kriter olmak üzere toplam 118 kriterin kullanılarak yapıldığı araştırma, 318 şirketten sadece 5’inin (yüzde 1,57) “çok iyi seviyede” olduğunu ortaya koyarken, şirketlerin yüzde 39,94’ünün seviyesinin “çok düşük”, yüzde 21,07’sinin “düşük” olduğunu belirledi.

Yapılan çalışmaların, Kurumsal Yönetim ilkelerini gerçek anlamda hayata geçirebilen şirketlerin krizlere karşı daha dayanıklı olduklarını, daha verimli çalıştıkları, yatırımcılar tarafından daha çok tercih edildiklerini ve rekabet güçlerinin daha yüksek olduğunu gösterdiğini belirten KRYS Kurumsal Risk Yönetim Servisleri ve Danışmanlık A.Ş Yönetim Kurulu Başkan Vekili Sinan Güreli ve Genel Müdür Yardımcısı Belgin Aytekin, şunları söyledi:

“Kurumsal yönetim yatırımcılar, hissedarlar, kamuoyu ve tüm menfaat sahiplerinin gözünde olumlu bir imaj sağlamanın çok daha ötesinde, şirketlere içsel fayda sağlayan bir kavram olarak algılanmalıdır. Krizlere karşı dayanıklılığı artıracak olan içsel faydaya ulaşabilmek ise ilkeleri ‘uyguluyormuş gibi görünmek’ değil, ancak gerçek anlamda ‘uyguluyor’ olmakla mümkündür. Ancak bu şekilde şirketlerin devamlılığı ve nesiller boyu hayatta kalması sağlanabilir. Daha iyi yönetilen şirketler, krizlere karşı daha dayanıklı olurken, bulundukları ekonomiye de sağlam duruşları ile destek olmaktadır. Kalkınabilmek, yeni yatırımlarda tercih edilir olmak ve sürdürülebilir büyümeye sahip olmak için iyi yönetilen, kurumsallaşmada üst seviyelere ulaşmış şirketlere ihtiyaç vardır.”

KURUMSAL YÖNETİM HARİTASI ÇIKARILDI

“İMKB’de İşlem Gören Şirketler Kurumsal Yönetim Araştırması 2008”, şirketlerin, faaliyet ve kurumsal yönetim uyum raporları, şirket esas sözleşmeleri, genel kurul dokümanları, internet sayfalarında yer alan kurumsal bilgileri, İMKB ve SPK internet sayfalarında yer alan bilgileri, kamuya açıkladıkları diğer bilgiler olmak üzere tamamen kendi beyanlarından elde edilen verilerle hazırlandı. “Pay Sahipleri”, “Kamuyu Aydınlatma”, “Menfaat Sahipleri”, “Yönetim Kurulu” ana başlıkları altında toplam 36 alt başlıkta toplanan bu veriler, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri başta olmak üzere dünyada en çok kabul görmüş Kurumsal Yönetim Kodlarına göre değerlendirilerek şirketlerin Kurumsal Yönetim Uyum Haritası çıkarıldı.

HİSSEDARLARA ORTAK MUAMELESİ YAPILMIYOR

Araştırmaya göre, SPK’nın 19 Mart 2008 tarihinde yayınlamış olduğu tebliğ ile halka açık şirketlerde kurulmasını zorunlu hale getirdiği Pay Sahipleri İle İlişkiler Birimi, İMKB’de işlem gören 318 şirketten sadece 143’ünde (yüzde 45) bulunuyor. SPK tarafından yayınlanan tebliğ tarihinden itibaren kurulması için 1 yıl süre tanınan Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi, 133 şirkette (yüzde 42) henüz kurulmuş değil. 33 Şirketin (yüzde 13) beyanlarında ise bu birim hakkında herhangi bir bilgi bulunmuyor. Yine SPK Kurumsal Yönetim İlkelerine göre doğrudan doğruya Kurumsal Yönetim Komitesi’ne veya bu birimin henüz kurulmadığı şirketlerde Yönetim Kurulu’na bağlı olarak görev yapması gereken Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi, bu birimi kurmuş 143 şirketten sadece 37’sinde bu birimlere bağlı olarak çalışıyor.

GENEL KURUL BİLGİLENDİRME KURALINA UYAN ŞİRKET ORANI SADECE YÜZDE 4,4

Araştırma, halka açık şirketlerin genel kurul toplantılarına yönelik vermesi gereken gündem, tutanak, hazirun cetveli, vekaletname formu, geçmiş yıllara ait bilgilerin tamamını kamuya açıklayan şirket sayısının 166 (yüzde 52,2) olduğunu ortaya koydu.

Genel kurullar öncesinde kamuoyunu ve hissedarları bilgilendirmeye yönelik hazırlanması gereken bilgilendirme dokümanını kamuoyuna açıklayan şirket sayısı sadece 14 (yüzde 4,4). Genel kurullarıyla ilgili hiçbir bilgiyi kamuoyuna açıklamayan şirket sayısı ise 101 (yüzde 31,76).

İNTERNET SİTELERİ İŞLEVSEL DEĞİL...

Halka açık şirketlerin 307’sinin (yüzde 97) internet sitesi bulunmasına rağmen, yeterince işlevsel değil... 307 şirketten sadece 230’unun (yüzde 75) internet sitesinde yer alan kurumsal bilgileri güncel iken, bilgileri güncel olmayan şirket sayısı 77 (yüzde 25). İMKB’de işlem gören hisse senetlerinin yüzde 70’i yabancı yatırımcıların elinde iken, yüzde 27’sinde İngilizce olarak düzenlenmiş bir bölüm bulunmuyor. SPK Kurumsal Yönetim İlkelerine göre internet sitesinde bulundurulması zorunlu olan esas sözleşmenin en son haline yer veren şirket oranı yüzde 81 iken, yüzde 15’inde yer verilmiyor. Geri kalan yüzde 4’ünün ise zaten internet sitesi bulunmuyor. Kamuoyuna açıklamaları zorunlu mali tablolar ve buna bağlı raporlara internet sitelerinde yer veren şirketlerin oranı yüzde 79 iken, yüzde 10’u bu bilgilere hiç yer vermiyor.

Kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde yönetim kurulu tarafından hazırlanması gereken ve genel kurulun bilgisine sunulması esas olan etik kurallarını oluşturan şirket sayısı 179 (yüzde 58) iken, bu şirketlerden sadece 120’si bu bilgiyi kamuoyuna açıklamış durumda...

YÖNETİM KURULUNDA BAĞIMSIZ ÜYE BULUNDURMA YÜZDESİ ÇOK DÜŞÜK

Şirketlerin pay ve menfaat sahiplerinin çıkarlarını her şeyin üstünde tutabilmeleri ve kararlarında tarafsız olabilmelerinin sağlanabilmesi için yönetim kurulunda görev yapacak bağımsız üyelerin sayısı çok düşük... İMKB’de işlem gören şirketlerden en az bir bağımsız üyesi olan şirket sayısı 52 (yüzde 16) iken, hiç bağımsız üyesi olmayan şirket sayısı 199 (yüzde 63). Bu konuda bilgi vermeyen şirket sayısı ise 67 (yüzde 21).

Uyum Haritası’na göre, Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde gerekli olan yönetim kurulu üyelerinin sahip olmakları gereken niteliklerin belirlenmesi ve bu hususun şirket esas sözleşmesinde yer almasını sağlayan şirketlerin oranı yüzde 15’i, yönetim kurulu toplantıları ile ilgili dokümanların düzenli tutulması ve tüm yönetim kurulu üyelerine hizmet vermek üzere yönetim kurulu başkanına bağlı bir sekreterya oluşturanların oranı ise yüzde 26’yi geçemiyor.

İMKB’de işlem gören şirketlerden 176’sı (yüzde 55) yönetim kurulu üyelerinin yıl boyunca şirketten elde etmiş olduğu menfaatleri yıllık faaliyet raporunda açıklarken şirketlerin yüzde 45’i bu konuda bilgi vermemektedir.

İMKB’de işlem gören şirketlerden 74’ü (yüzde 23) kurumsal yönetim komitesi kurduğunu beyan ederken, bu komiteyi kurmayan şirket sayısı 185 (yüzde 58), bu konuda bilgi vermeyen şirket sayısı ise 59 (yüzde 19)’dur.