Makine ve beyaz eşya sektörlerine "AB regülasyonu" teşviki

MEHTAP YILMAZ - Makine ve beyaz eşya sektörlerinin ana ihracat pazarı olan Avrupa Birliği'nde (AB) 2021'de yürürlüğe girecek "yeni eko tasarım" ve "yeni enerji etiketi" regülasyonuna uyum sürecinde oluşacak ilave yatırım ihtiyacı için bu sektörlere destek verilecek.

AA muhabirinin 11. Kalkınma Planı'ndan (2019-2023) derlediği bilgilere göre, makine ve elektrikli teçhizat sektörlerinde, rekabetçi ve verimli yerli üretim altyapısı geliştirilerek, ülkenin küresel pazardaki rekabet gücünün artırılması ve değer zincirinde daha üst konuma taşınması hedefleniyor.

Bu kapsamda, makine sektöründe piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinin etkinliği artırılacak. Türk Standardları Enstitüsünün test ve muayene altyapısı güçlendirilecek. Yatırım teşviklerinde, yerli makine alımını destekleyecek şekilde düzenlemeler yapılacak. Yatırım teşvik sistemi çerçevesinde, yerli makine tercih edilmesi halinde hibe veya ilave finansal destek sağlanacak. Ar-Ge desteklerine konu olan makine ve ekipmanın yerli olması teşvik edilecek.

Makine sektöründe kümelenme desteklenecek. Bu doğrultuda "Makine Kümelenme Programı" uygulamaya geçirilecek. Makine sektörü doğal küme yapılanması envanteri oluşturulacak.

- Akredite laboratuvar kurulacak

Kamu alımları ve düzenlemeleri yoluyla yerli üretim geliştirilecek. Büyük ölçekli kamu ihalelerinde başta asansör ve iklimlendirme ürünleri olmak üzere, yerli ürün kullanma şartı getirilecek. Kamu-özel iş birliği projelerinde, yerli makine kullanımı sağlanacak. Devlet Malzeme Ofisinin tedarik ettiği makine ve teçhizat ürünlerinde yerli ürünlerin payı artırılacak.

Elektrikli makineler sektöründe, rekabet gücünün artırılması için gerekli Ar-Ge altyapısına yönelik yatırımlar gerçekleştirilecek ve sektörde teknolojik dönüşüm desteklenecek. Transformatör ve elektrik motoru üretiminde kullanılan ve stratejik bir ürün olan silisyumlu sacın Türkiye'de ileri teknolojiyle üretimi için Ar-Ge çalışmaları ve kümelenme faaliyetlerine destek verilecek. Bu alanda yatırım modeline yönelik çalışmalar yapılacak. Akümülatör ve pil üretimi mevcut kapasitesi, yeni teknolojilere uygun olarak geliştirilecek. Söz konusu teknolojilere ait yazılım, donanım ve ham madde gibi alt bileşenlerin ilgili test ve karakterizasyon altyapılarının geliştirilmesi desteklenecek. Bu kapsamda, Ar-Ge çalışmaları sonucu ortaya çıkan prototipleri test etmek ve ticarileştirmek amacıyla piyasaya sürülecek ürünlerin ulusal ve uluslararası pazarlarda kabul görebilmesi için gerekli testlerin yapılabileceği bağımsız akredite Uluslararası Yüksek Güç ve Yüksek Gerilim Deney Laboratuvarı kurulacak.

- "Yerli enerji ekipmanları envanterde toplanacak"

Yenilenebilir enerji alanında yerli ekipman kullanımı, Ar-Ge, teknoloji transferi, kamu alımları gibi hususları içerecek mekanizmalarla yeni yatırım modelleri hayata geçirilecek. İl, ilçe ve belde belediyelerinin açık alan aydınlatmasında enerji tasarrufu yapmasına ve yerli üretim teçhizatının kullanılmasına ilişkin düzenleme yapılarak, yeni nesil aydınlatma cihazlarının yerli üretimine destek verilecek.

Yerli üretilebilen enerji ekipmanlarının belirlenmesi için "envanter raporu" oluşturulacak bu ürünlere yönelik ihtiyaç analizi yapılacak. İhtiyaç duyulan ve rekabet üstünlüğü sağlanabilecek enerji ekipmanlarının üretimine öncelik tanınacak. Elektrikli makineler ve beyaz eşya sektöründe üretimin artırılması ve sektörel dönüşümün sağlanabilmesi için özel destek programları oluşturulacak.

Nükleer güç santrallerine yönelik elektrikli teçhizat üreten firmalara küme geliştirme, test ve sertifikasyon destekleri verilecek.

- "Verimsiz motorların değişimi desteklenecek"

Beyaz eşya sektörünün ana ihracat pazarı olan AB'de 1 Mart 2021'de yürürlüğe girecek "yeni eko tasarım" ve "yeni enerji etiketi" regülasyonuna uyumlu ürün tasarımlarının ilave yatırım ihtiyacı doğurması bekleniyor. Bu ihtiyaç nedeniyle sektör yatırım teşvikleriyle desteklenecek. Elektrikli makineler ve beyaz eşya sektöründe üretimin artırılması ve sektörel dönüşümün sağlanabilmesi için özel destek programları oluşturulacak.

Sanayi tesislerinde kullanılan enerji verimsiz motorların daha verimli motorlarla değişimi desteklenecek. Sanayi tesislerinde kullanılan elektrik motorlarında enerji etiketi uygulanarak verimlilik artışı potansiyeline ilişkin farkındalık oluşturulacak.

Mühendislik ve müşavirlik firmalarına yönelik özel destek programı tasarlanacak, bu kapsamda entegre makine parkuru tasarımı için yerli mühendislik firmalarına öncelik verilecek.