İSTANBUL (AA) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, ekim döneminde enflasyondaki gerilemede gıda
ve temel mal grupları öne çıkarken, yıllık enflasyon enerji dışındaki tüm ana
gruplarda düşüş kaydetti.
TCMB tarafından ekim ayına ilişkin Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı.
Rapora göre, ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 2,0 artarken, yıllık enflasyon
0,71 puan azalarak yüzde 8,55'e geriledi. Enflasyondaki gerilemede gıda
ve temel mal grupları öne çıktı, yıllık enflasyon enerji dışındaki tüm ana
gruplarda düşüş kaydetti. Bu dönemde gıda enflasyonundaki
yavaşlamada işlenmiş gıda fiyatları etkili olurken, temel mal grubundaki
düşüşte diğer temel mallar grubu kaynaklı baz etkisi öne çıktı.
Hizmet
yıllık enflasyonu ulaştırma dışındaki grupların desteğiyle gerilemeye devam
etti. Öte yandan, enerji fiyatları geçen ayın ardından bu dönemde de
yüksek bir oranda arttı.
Türk lirasındaki istikrarın yanı sıra enflasyon
beklentilerindeki iyileşme ve iç talep koşullarının seyri çekirdek enflasyon göstergelerindeki düşüşü desteklemeye devam etti. B ve C göstergelerinin
eğilimindeki ılımlı seviyeler korundu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 1,26 ve 0,87 puan
düşüşle yüzde 7,64 ve 6,67 olarak gerçekleşti.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal, hizmet ve alkol-tütün gruplarının katkıları sırasıyla 0,39, 0,29, 0,19 ve 0,06 puan azalırken, enerji grubunun
katkısı 0,13 puan arttı. Mevsimsellikten arındırılmış ve vergi etkisi düzeltilmiş verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık
ortalamalarına göre B ve C göstergelerinin eğilimi bir miktar geriledi. Bu gelişmede temel
mal grubu etkili olurken, hizmet grubu eğilimi görece yatay seyretti.
- Haberleşme fiyatları cep telefonu görüşme ücretleri kaynaklı arttı
Rapora göre hizmet fiyatları ekim ayında yüzde 0,64 arttı, grup yıllık enflasyonu 0,53 puan azalarak yüzde 12,01 oldu. Yıllık enflasyon diğer hizmetler ve lokanta-otel gruplarında gerilerken, ulaştırma grubunda yükseldi, kira ve haberleşme gruplarında ise yataya yakın seyretti.
Bu dönemde, aylık bazda haberleşme ve ulaştırma gruplarındaki fiyat artışları öne çıktı. Haberleşme fiyatları cep telefonu görüşme ücretleri kaynaklı artarken, ulaştırma hizmetlerinde havayolu ile yolcu taşımacılığı fiyatları (yüzde 9,93) ile şehirlerarası tren ücretlerindeki (yüzde 20,64) artışın etkileri gözlendi. Ekim ayında lokanta-otel grubunda yemek hizmetleri fiyatları ılımlı bir artış kaydederken, konaklama hizmetleri fiyatlarındaki düşüş dikkati çekti.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu 1,06 puan düşerek yüzde 1,92'ye geriledi. Bu düşüşte,
güçlü baz etkisi, iç talep koşullarındaki ılımlı seyir ve yakın dönemde Türk lirasında gözlenen istikrar ile
fiyatları aylık bazda görece yatay seyreden diğer temel mal grubu belirleyici oldu. Bu dönemde, giyim
grubu yıllık enflasyonundaki düşüş eğilimi sürerken, dayanıklı mallarda yıllık enflasyon arttı. Dayanıklı mal grubu fiyatları ekim ayında diğer elektrikli ve elektriksiz aletlerin fiyatlarındaki gerilemeye
(yüzde 1,59) karşın, mobilya, otomobil ve beyaz eşya fiyatlarındaki artışların (sırasıyla yüzde 2,61, 0,75 ve
0,72) etkisi ile yüzde 0,75 yükseldi.
- Çay fiyatlarında son aylarda gözlenen artış eğilimi yavaşladı
Enerji fiyatları ekim ayında yüzde 4,82 arttı. Bu gelişmede yüzde 14,90 artan elektrik fiyatları öne çıktı, tüp gaz ve akaryakıt fiyatları ise sırasıyla yüzde 5,16 ve 2,67 yükseldi. Böylelikle enerji yıllık enflasyonu 1,14 puan artışla yüzde 6 oldu.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu ekim ayında 1,67 puan azalarak yüzde 7,85 oldu. Bu gelişmede işlenmiş gıda fiyatları etkili olurken, işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu bu
dönemde yüzde 2,96 ile yataya yakın seyretti. Ağustos ayından bu yana olumlu seyreden
işlenmiş gıda fiyatlarında ekim ayında da ılımlı bir aylık fiyat artışı (yüzde 0,66) gözlendi ve grup yıllık
enflasyonu geçen yıldan gelen yüksek bazın da etkisiyle yüzde 12,47'ye geriledi. Bu grupta ekmek ve tahıl fiyatlarındaki artış öne çıkarken, çay fiyatlarında son aylarda gözlenen artış eğiliminin
oldukça yavaşladığı gözlendi.
Bu dönemde taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyon 4,83 puan
yükselerek yüzde eksi 0,46 olarak gerçekleşti. Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise kırmızı ve beyaz et fiyatlarındaki düşüşler öne çıktı. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda grubunda yıllık
enflasyon yüzde 9,70'e geriledi.
- Ana sanayi gruplarına göre fiyatlar ara malı grubunda geriledi
Rapora göre yurt içi üretici fiyatları ekim ayında yüzde 0,17 artarken, yıllık enflasyon yüzde 1,70 ile düşük
seviyesini korudu. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi
fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi negatif değerini sürdürdü.
Ana sanayi gruplarına göre fiyatlar ara malı grubunda gerilerken, dayanıksız tüketim malı grubunda ılımlı
bir seyir izledi, diğer gruplarda ise artış gösterdi.
Ara malı grubu
fiyatlarındaki gerilemede demir-çelik ve kağıt ürünleri ön plana çıkarken, dayanıksız tüketim mallarının
seyrinde et ve et ürünlerindeki düşüş belirleyici oldu.
Dayanıklı mal grubu fiyatlarındaki artışta
mobilya ve ev aletleri; sermaye mallarında metal yapı ürünleri ve motorlu kara taşıtları; enerji grubunda
ise elektrik fiyatları öne çıktı. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet
baskıları zayıf seyrini sürdürdü.