Vize çilesi ağırlaşıyor

Türk vatandaşlarının seyahat hakkı, elçiliklerin vize talepleri ve uygulamalarıyla "çileye" dönüşüyor.

Ankara Ticaret Odası’nın (ATO) "vize" araştırmasına göre AB ülkeleri başta olmak üzere 128 ülke Türk vatandaşlarına vize uyguluyor. Elçilik ve konsoloslukların vize başvurusu için talep ettiği belgelerin sayısı 40’ı aşıyor.

ATO’nun "vize" konulu araştırmasına göre, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yer alan seyahat hakkı elçiliklerin vize talep ve uygulamaları nedeniyle Türkler için çileye dönüşüyor. Özellikle AB ülkelerinin 1980 sonrası başlattıkları vize için öne sürdükleri şartlar giderek ağırlaşıyor. Ülkeler, vize başvurularında Türk vatandaşlarının geri döneceğine ikna olmak için, Türkiye ile olan ekonomik, ailevi ve sosyal her türlü bağlarını belgelemelerini istiyorlar.

AB ülkeleri ve ABD başta olmak üzere 128 ülke Türk vatandaşlarına vize uyguluyor. Vize konusunda ülkeler "mütekabiliyet" yani "karşılıklılık" esasına göre hareket ediyor. Yani Türkiye’ye vize uygulayan ülkelere Türkiye de vize uyguluyor. Ancak bu uygulamanın şekli değişiyor. Örneğin, bir Türk vatandaşı, ABD’ye gidebilmek için talep edilen belgelerin yanı sıra parmak izini de verirken, bir ABD vatandaşı, uçağa binip Türkiye’ye geldikten sonra sınır kapısında vize alıp seyahatini gerçekleştirebiliyor.

CİBUTİ BİLE VİZE UYGULUYOR
Dışişleri Bakanlığı’nın "Türk vatandaşlarının seyahat edecekleri ülke bakımından vize yükümlülükleri" listesine göre, 190 ülkeden 128’i Türk vatandaşlarına vize uygularken, 62’sine vizesiz seyahat gerçekleştirilebiliyor. Türk vatandaşlarına vize uygulayan ülkeler arasında, Benin Brunei, Burkina Faso, Burundi, Cibuti, Eritre, Gambiya, Kamboçya, Laos, Lesotho, Liberya, Madagaskar, Maritanya, Myanmar, St. Cristopher Nevis ve Tonga gibi ülkeler yer alıyor.

BULGARİSTAN’A ACELE VİZE BAŞVURUSU 120 EURO
Türkiye’nin son yıllarda yürüttüğü dış politika doğrultusunda komşularıyla vize konusunda aşama kaydetse de 5 komşusuna girişi vizeye tabii. Örneğin, Türkiye’nin bir adım ötesinde yer alan komşusu Bulgaristan’a gidebilmek için, günler öncesinden ücretini yatırıp, telefonla randevu almak gerekiyor. Konsolosluk internet sitesi aracılığıyla "acele" vizeyi üç gün içinde, "normal" vizeyi de bir hafta içinde vereceğini bildiren Bulgaristan, bu ülkeye yalnızca transit geçit amacıyla girilse bile, normal başvuruda 60 euro, acele başvuruda 120 euro vize ücreti alıyor.

PASAPORTUNDA KKTC GİRİŞ-ÇIKIŞ DAMGASI BULUNANLARA YUNANİSTAN VİZE VERMİYOR
Türk vatandaşların tatil için gözde ülkelerinden olan bir diğer komşu Yunanistan ise pasaportunda KKTC giriş-çıkış damgası bulunanların vize başvurularını kabul etmiyor.

Diğer komşu ülkeler Irak, Azerbaycan ve Ermenistan, Türk vatandaşlarına vize uygularken, Suriye, İran, Gürcistan ve KKTC’ye vize almadan gidilebiliyor.

ABD VİZESİ İÇİN İLK ADIM PİN NUMARASI
Pek çok ülkenin büyükelçilik veya konsolosluklarına vize başvurusunda bulunmak için ilk adım telefonla randevu almak. ABD’ye gitmek isteyen vatandaşlar randevu almak için de öncelikle PİN numarası almak zorunda. Bankadan 20 dolar karşılığında alınan PİN numarasıyla Vize Bilgi Servisi aranarak mülakat için randevu alınıyor. PİN numarası aynı evde yaşayan 5 kişinin randevu alması için kullanılabiliyor ancak aynı gün içinde vize bilgi servisini üçüncü kez aramak gerekirse, bankaya gidip yeni bir pin numarası alınması gerekiyor.

NİŞANLI VİZESİ
Vize formunu doldurup istenen belgeleri de ilave ettikten sonra, ziyaret amacına göre 140 doları ile 390 dolar arasında değişen ücretleri bankaya yatırmak gerekiyor. ABD’ye Amerikalı nişanlıyı ziyaret etmek için gitmek isteniyorsa, elçiliğin vereceği "K vizesinin" bedeli 350 dolar.

ABD Dışişleri Bakanlığı Konsolosluk İşleri Bürosu (http://travel.state.gov) verilerine göre, ABD Büyükelçiliği 2009 yılında "nişanlımı görmeye gidiyorum" diyen 128 kişiye vize verdi. ABD’nin 2009 yılında vize verdiği Türk vatandaşı sayısı 69 bin 513 olurken, bu ülkeye 2009 yılında 232 bin Türk vatandaşı giriş yaptı.

1 VİZE İÇİN 40 BELGE
Türk vatandaşları işe girerken bile vereceklerinden fazla sayıda belgeyi vize başvurularında elçilik veya konsolosluklara ibraz etmek zorunda kalıyor. Vize başvurusu için istenen belgelerin sayısı 40’ı aşıyor. Bunlar arasında, vukuatlı nüfus kayıt örneği, evlilik cüzdanı, banka cüzdanı, tarla tapusu, kredi kartı hesap ekstresi, SSK hizmet dökümü, askerlik belgesi, ailedeki diğer kişilerin kimlik fotokopileri gibi kişisel belgeler yer alıyor.

PARMAK İZİ
ABD ve İngiltere başta olmak üzere bazı ülkeler, Türkiye ile olan ekonomik, ailevi ve sosyal bağını sunduğu belgelerle ispatlasa da vize başvuru sahiplerinden parmak izi talep ediyor. Parmak izini de yeterli bulmayan İngiltere, "biyometrik veri alımı" uygulamasına, dijital fotoğraf çekimi sırasında gerçekleştirdiği iris taramasını da ekliyor.

BİYOMETRİK FOTOĞRAF
Aralarında, Almanya, Yunanistan, İtalya, Polonya, Bulgaristan ve Avusturya’nın bulunduğu pek çok ülke vize başvurusunda son 3 ay içinde çekilmiş, "biyometrik" fotoğraf istiyor. Ebadı, 34x45 mm olarak belirlenen biyometrik fotoğrafın, arka fonun beyaz olması ve yüzün iki yanı da görünecek şekilde çekilmesi gerekiyor. Vize başvurularında "dijital" fotoğraf istediğini vurgulayan ABD’nin vize başvurularında fotoğrafın boyutlarının 50x50 mm olması, başın fotoğrafın ortasında yer alması, saçın üst kısmından çenenin alt kısmına kadar olan baş mesafesinin 25 mm-35 mm, göz seviyesinin fotoğrafın alt hizasından itibaren 28 mm-35 mm olması gerekiyor. İstenilen özelliklere sahip olmayan fotoğraflardan dolayı başvuruyu kabul etmiyor

ÜLKE VİZE VERMEME HAKKINA SAHİP
Vize almak için başvuruda bulunan Türk vatandaşı, kendisinden istenen belgeleri eksiksiz bir şekilde verse de, ülke vize vermeme hakkına sahip. Vize verilmediği durumunda vize ücretleri de iade edilmiyor. Vize başvuru belgesinde "Vize talebimin reddedilmesi halinde, vize işlemleri için alınan ücretin iade edilmeyeceğini biliyor ve kabul ediyorum" maddesi yer alıyor ve vize almak isteyen kişi ister istemez bu maddeyi de imzalamış oluyor.

5.5 MİLYON TÜRK YURTDIŞINA ÇIKTI
Türkiye İstatistik Kurumu, Turizm İstatistiklerine göre, 2009 yılında 5.5 milyon Türk yurtdışına çıktı. Bunlardan 1 milyon 750 binin yurtdışına çıkış amacı "iş" olurken, 1 milyon 494 bini "akraba ve arkadaş ziyareti", 166 bini "eğitim" 993 bini "turistik", 125 bini "alışveriş" 85 bini "dini" 30,8 bini "sağlık", geri kalanı da diğer nedenlerle çıkış yaptı.

ÖZGÜRLÜK İÇİN ÖZGÜRLÜKTEN VAZGEÇİLİYOR
ATO Başkanı Sinan Aygün, Türk vatandaşları vize konusundaki uygulamaların ağırlığından şikayet ettikçe, prosedürlerin sayısının arttığını söyledi. "Seyahat Özgürlüğü"nün İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde de yer aldığına ve en temel insan hakkı olduğuna dikkat çeken Aygün, "Vatandaşlarımız seyahat özgürlüğü için kişisel bilgilerini koruma özgürlüğünden vazgeçmek zorunda bırakılıyor. Vize alabilmek için banka cüzdanından evinin tapusuna kadar bütün belgelerini ibraz etmek zorunda kalıyor" dedi.

Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün’ün Avrupa Parlamentosu toplantısında yaptığı konuşmada "Malların serbest ama işadamlarının serbest dolaşamadığı bir ortamda rekabetten bahsedilemeyeceğini" söylediğini hatırlatan Aygün, vize konusunun işadamları açısından önemli bir haksızlığı ve eşitsizliği de beraberinde getirdiğini söyledi. Aygün, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye 1996 yılından bu yana Gümrük Birliği’nin üyesi. Gümrük Birliği anlaşması ile malların serbest dolaşımı sağlandı. Ancak aradan geçen 14 yılda malları üreten iş adamlarının vizesiz girişi hakkında en ufak bir gelişme sağlanamadı. Avrupa ülkelerinin işadamları rahatlıkla bizim ülkemize gelebiliyorlar, ancak bizim işadamlarımıza uygulanan vize prosedürü bu rekabetin daha baştan eşit şartlar taşımadan yapıldığını gösteriyor."

VİZEDE İSTENEN BELGELER
Vize için istenen belgeler şöyle:

-Pasaport (Genellikle, en az 6 ay geçerli pasaport isteniyor. Bazı ülkeler en az 3 ay, bazı ülkeler en az 9 ay, bazıları da en az 1 yıl geçerli pasaport istiyor.)

-Varsa eski pasaportlar

-Pasaport fotokopisi

-Nüfus cüzdanı fotokopisi

-Vize başvuru formu

-El ile yazılarak imzalanmış vize başvuru dilekçesi

-(2) ya da (3) adet, son 3 ay içinde çekilmiş, biyometrik (belli ölçüleri ve özellikleri olan 35x45 mm ebadında), arka fonu beyaz vesikalık fotoğraf.

-Antetli kağıda ilgili Büyükelçiliğe ya da Konsolosluğa hitaben yazılmış seyahat detaylarını belirten dilekçe

-Davetiye (ziyaret edilecek firmadan yolcu adına gönderilmiş güncel tarihli, imzalı ve kaşeli davetiye, iş gezisiyle ilgili bilgi yazısı veya fuar davetiyesi, fuar giriş kartı, fuar stand faturası, fuar kontratı vb.)

-Davetiyeyi imzalayan yetkilinin kimlik fotokopisi

-Şirket antetli kağıdına gidiş amacını, gidiş-dönüş tarihlerini, gidecek kişinin şirketteki görevini, kaza ve hastalık durumunda masrafların kim tarafından karşılanacağını bildiren kaşeli ve imza yetkilisi tarafından imzalanmış vize talep dilekçesi

-İmza sirküleri

-Faaliyet belgesi (Ticaret veya sanayi odasından son 3 ay içinde alınmış)

-Vergi beyannamesi

-Vergi levhası fotokopisi (son tarihli)

-Faaliyet belgesi (son üç aylık(

-Ticaret sicil gazetesi fotokopisi

-Ticaret odası sicil kaydı fotokopisi

-Şirketin kuruluş belgesi

-Şahsi banka hesap cüzdanı (güncel ve bakiyeli)

-Bankadan alınan ve mevduat bilgilerini içeren yeni tarihli yazı

-Masraflar şirket tarafından ödenecekse şirketin banka hesap cüzdanı fotokopisi (güncel tarihli, hesap hareketli ve bakiyesi bulunan)

-Kredi kartı fotokopisi

-Kredi kartı hesap ekstresi

-Uçak rezervasyonu (gidiş-dönüş)

-Arabayla seyahat edilecekse ruhsat, ehliyet ve araç sigortası

-Otel rezervasyonu (Romanya, otel rezervasyonunun otelin antetli kağıdına yazılmış, otel yetkilisi tarafından kaşelenip imzalanmış ve faks yolu ile gönderilmiş olmasını istiyor.)

-Vize ücretinin yatırıldığını gösteren banka dekontu

-Seyahat sağlık sigortası (30 bin euro teminatlı)

-Protokol yazısı (Daha önce hiç vize almamış başvuru sahiplerinin bağlı Emniyet Müdürlüğü’nden almaları zorunludur.)

-Araç ruhsatı

-Ev tapusu (Hollanda, kira getirilerini gösteren belge istiyor)

-Elektrik, su ya da telefon faturası (Birleşik Arap Emirlikleri istiyor.)

-Evlilik cüzdanı fotokopisi (veya uluslar arası evlilik belgesi)

-Boşanmış olanlardan boşanma ilamı

-Aile üyelerinin nüfus cüzdan fotokopisi

-Nüfus kayıt örneği (Nüfus dairesinden alınmış ve yeni tarihli)

-Askerlik belgesi

-İlk pasaport yazısı (İlk kez pasaport alacaklar Emniyet Müdürlüğün’den alacağı yazı)

Şirket çalışanı ise;
-Personel veya kurum kimlik kartı

-Şirkette çalıştığına dair yazı

-Çalıştığı şirketin yurtdışına gidişine izin verdiğine dair yazı

-SSK işe giriş bildirgesi (Çalışma süresinin 1 yılı doldurmamış olması durumunda bir önceki işyerinden SSK işe giriş bildirgesi)

-Son 4 aylık maaş bordrosu

-Son 4 aylık SSK hizmet dökümü

-A/T 11 belgesi (Yurt dışına çıkışlarda sağlık güvencesinin var olduğunu kanıtlayan bir belgedir. Bu belgeyi almak için bağlı bulunulan sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek gerekiyor.

Öğrenci ise;
-Öğrenci belgesi (orijinal ve yeni tarihli)

-Okuldan yazılı izin belgesi

-Not ortalamasını gösterir belge (transcript)

-Öğrencinin ebeveynleri çalışıyor ise iş evraklarının fotokopileri

-Ebeveynlerin güncel ve bakiyeli, şahsi banka hesap cüzdanlarının fotokopisi

-18 yaş altı öğrenciler için anne ve baba imzalı, noter onaylı muvafakatname

Emekli ise;
-Emeklilik cüzdanı veya kartının fotokopisi

-Emeklilik maaşı aldığı banka kartı ve/veya banka cüzdanının fotokopisi (Aldığı net maaş miktarını gösteriyor olmalı.)

Ev hanımı ise:
-Maddi durumunu belirtir belge (banka cüzdanı)

-Eşinin şirket belgeleri ya da işyeri belgesi

Çiftçi ise:
-Çiftçilik belgesi

-Tarla sahibi ise tapusu

-Kiracı ise, tarım alanı kiraladığına dair belge

Avukat ise:
-Bağlı bulunduğu barodan belge

Doktor ise:
-Bağlı bulunduğu tabipler odasından belge(ANKA)