VOB Genel Müdürü'nden uyarı
Emeklilik fonlarının, vadeli işlemlere yatırım yapmasına izin verilmesinin olumlu olduğunu belirten VOB Genel Müdürü Çetin Ali Dönmez uyardı: Ancak fon yöneticileri bu enstrümanları aşırı risk almak amacıyla kullanmamalı.
Referans Gazetesinin haberine göre, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) emeklilik yatırım fonlarıyla ilgili taslağı, söz konusu fonların vadeli işlemlere yatırımına da olanak sağlarken önümüzdeki dönemde bireysel emeklilik katılımcılarının yatırım seçenekleri artıyor. SPK'nın taslağı konusundaki görüşlerini açıklayan Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) Genel Müdürü Çetin Ali Dönmez, "Emeklilik fonlarının VOB'ta işlem gören vadeli işlem sözleşmelerine yatırım yapmasına izin verilmesi olumlu ancak fon yöneticilerinin bu enstrümanları aşırı risk almak amacıyla kullanmamalarını sağlamak da önemli" dedi.
Emeklilik fonlarının yapacakları vadeli işlemlerin denetiminin önemli olduğuna dikkat çeken Dönmez, VOB'u ve VOB'daki enstrümanları da daha iyi tanıtmayı planladıklarını kaydetti. VOB'da 2010'da hacimden daha çok yatırımcıya finansal enstrüman çeşitliliğini sağlamayı istediklerini belirten Dönmez, parite kontratları, elektrik üzerine vadeli işlemler, tarıma dayalı ürünler ve opsiyonlar üzerinde çalışmalarını sürdürdüklerini kaydetti.
Amerikalı bireysel yatırımcıların da VOB'ta yatırım yapması için çalışmalar sürüyor. Bu konuda ABD'nin vadeli işlem kontratlarını düzenleyen düzenleyici otoritesi CFTC'ye (Commodity Futures Trading Commission) başvurulmuş başvuru için VOB, ABD Başkanı Obama'nın da stajyerliğini yaptığı ABD'nin köklü hukuk firmalarından Sidley Austin'le anlaşma yapmıştı.
"Amerikalı bireysel yatırımcıların, VOB'a yatırım yapması konusunda ilerleme kaydedildi mi" sorumumuzu ise Dönmez, şu şekilde yanıtladı:
"Küresel kriz nedeniyle ABD'de öncelikli konular değişti. Ayrıca, Obama geldikten sonra CFTC başkanını değiştirdi. Uzun süre yeni başkanın atama süreci yaşandı. Bizim dışımızda da bekleyen başka ülke başvuruları var. Yeni başkan bunları bir sıraya koydu." Sidley Austin'le anlaşmanın sürdüğünü belirten Dönmez, 2009'da VOB yetkililerinin CFTC ile görüşme yaptıklarını ve Amerikalı bireysel yatırımcıların VOB'a yatırım yapmasının bu yıl gerçekleşmesini beklediğini söyledi.
VOB'ta işlem hacmi 2009'da bir önceki yıla göre yüzde 60 artarken işlem hacminde ağırlığı, yüzde 82,3 ile hisse senedi endeksine dayalı kontratlar oluşturdu. Bir yatırımcı, bir vadeli işlem sözleşmesi aldığı ya da sattığında bir varlığı, bugün belirlenen vadeli bir fiyattan gelecekte alma ya da satma anlaşması yapıyor. Opsiyonlar ise yatırımcıya bir varlığı belirli bir sürede sabit bir fiyattan satın alma ya da satma hakkını veriyor. Vadeli işlemlerde risk, bu enstrümanların "kaldıraç"lı enstrümanlar olmasından kaynaklanıyor. Bir başka deyişle bu sözleşmelerde yatırımcılar, düşük bir teminat yatırıp, yatırılandan çok daha yüksek pozisyon alabiliyor. Bunun sonucunda yüksek getiri elde edebildikleri gibi zarara da uğrayabiliyorlar.
Döviz vadeli işlemlerinde stopaj ve Banka Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) alınmasının işlem hacmini de olumsuz etkilediğini belirten Dönmez, "BSMV, borsa mantığıyla işleyen yapılarda uygulanabilir değil. Ayrıca, stopaj da kalkmalı. Dövizi spot alıp-satarken stopaj yok ancak bunun vadelisinde neden var" dedi. Vergiden dolayı işlem hacmi düştüğü için Maliye'nin yeterli gelir elde edemediğini belirten Dönmez, bu konuda bir kısırdöngü yaşandığını ve Maliye Bakanlığı'nın da VOB'ta stopaj ve BSMV problemini çözmek için çalışmalar yaptığını ifade etti. Bu yıl işlem hacminde yüzde 25 artış beklediklerini ifade eden Dönmez, "Ancak bu muhafazakar tahmin. Döviz vadeli işlemlerinde stopaj ve BSMV sorunu ortadan kalkarsa günlük 300-500 milyon dolar civarında bir hacimlere ulaşılabilir" dedi.
