Yabancı Türkiye'den yükünü aldı ülkesine taşıdı
Artan ekonomik ve siyasi istikrarsızlık yüzünden ürküp kaçmasının yüksek boyutlardaki cari açığın finansmanında güçlük çıkaracağı söylenen yabancı sermayenin, son yıllarda Türkiye’deki doğrudan ve portföy yatırımlarından rekor tutarda kar elde ederek ülkesine aktardığı belirlendi.
Yabancıların 2003 yılı başından bu yılın Nisan sonuna kadar olan dönemde Türkiye’deki doğrudan yatırımlarından elde ettiği karlar ile “sıcak para” olarak gelen dış sermayenin portföy yatırımlarından sağladığı getirilerin toplamda 25 milyar dolara yakın bölümünü ülkelerine transfer etti ortaya çıktı.
ANKA’nın Merkez Bankası ödemeler dengesi istatistiklerinden yaptığı hesaplamaya göre anılan dönemde yabancılar, Türkiye’deki doğrudan yatırımlarından elde ettikleri karların 6 milyar 805 milyon doları ile Borsa, devlet iç borçlanma senetleri gibi finansal araçlara yaptıkları portföy yatırımlarından kazandıkları 17 milyar 777 milyon doları yurt dışına transfer etti. Böylece anılan dönemde Türkiye’de elde edilen 24 milyar 582 milyon dolarlık bir kaynak ülkeden çıkarak, başka ekonomilere aktı.
DOĞRUDAN YATIRIMLARDA KAR TRANSFERİ KATLANARAK ARTTI
Doğrudan yabancı sermaye girişleri, son iki yılda Türkiye’nin gayri safi milli hasılasının yüzde 8’i dolayında gerçekleşen cari işlemler açığını sürdürebilmesini kolaylaştırırken, “doğrudan” yatırımlardan elde edilen karlardan yapılan transferlerin de son yıllarda hızla büyüdüğü görüldü. Küresel konjonktür ve iç siyasi-ekonomik istikrarsızlığın etkisiyle yavaşlayan yabancı sermaye girişlerinin, izleyen dönemde cari işlemler açığını nasıl etkileyeceği tartışmasını gündeme getirdi.
2000’li yılların başında 300-400 milyon dolar arasında seyreden, 2003 yılında 643 milyon dolar olan doğrudan yatırımlardan kar transferleri 2004 yılıyla birlikte belirgin bir şekilde arttı. Doğrudan yatırımlarda anılan yıl 1 milyar 43 milyon dolara ulaşan kar transferi, 2005’te 1 milyar 51 milyon, 2006’da 1 milyar 168 milyon ve 2007 yılında 1 milyar 9905 milyon dolara ulaştı. Bu yılın ilk dört ayında da doğrudan yatırımlarda 910 milyon dolarlık bir kar transferi yaşandı. Böylece doğrudan yatırımlarda 2003 başından bu yana gerçekleşen toplam kar transferi 6 milyar 805 milyon dolara ulaştı.
EN ÇOK TRANSFER PORTFÖY YATIRIMLARINDA
“Sıcak para” olarak gelen ve Türkiye’de Borsa ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) başta olmak üzere çeşitli finansal yatırım araçlarına yatırım yapan yabancı sermayenin bu yolla elde ettiği kazançlardan yurt dışına transfer edilen tutar da yıllar itibariyle hızla büyüyor.
2003 yılında 3 milyar 259 milyon olan yabancıların portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar, 2004 yılında 3 milyar 974 milyon, 2005 yılında 4 milyar 379 milyon dolara çıktı. Yabancıların portföy yatırımlarından yaptığı kar transferleri, 2006 yılında 4 milyar 650 milyon, 2007’de 5 milyar 740 milyon dolara yükseldi. Bu yılın Ocak-Nisan döneminde ise yurt dışı yerleşikler Türkiey’deki portföy yatırımlarından elde ettikleri 1 milyar 732 milyon doları yurt dışına aktardı. Anılan dönemde yabancıların Türkiye’de portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar 17 milyar 777 milyon dolara, doğrudan yatırımlardaki ile birlikte toplam kar transferi 24 milyar 582 milyon dolara ulaştı.
