'Artık para etmiyor' Uzmanı 'İnsanlar bunu bir anlayabilse' deyip o meslekleri işaret etti 'Arıyorlar ama yok'

Bir süredir Türkiye'de üniversite diplomasının para edip etmediği konuşulmaya başlandı. Yapılan bir araştırmaya göre; Avrupa'da üniversite mezunları en az para kazanan ülkenin Türkiye olduğu görülürken eğitim uzmanı Hatice Yılmaz "Türkiye'de üniversite diploması para etmiyor mu?" sorusuna yanıt verdi.

"MAALESEF PARA ETMİYOR ARTIK"

Ekol TV yayınında konuşan eğitim uzmanı Hatice Yılmaz şu ifadeleri kullandı:

"Maalesef para etmiyor artık. Çünkü şu anda sadece bu üniversitelerin verdiği eğitimden kaynaklı bir olay da değil. Bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de büyük bir dönüşüm var, değişim var. Öncelikle Türkiye'de ya şu andaki meslekler çok büyük bir oranda dönüşüme uğramış durumda. İçinde bulunduğumuz dönem teknolojik ve iletişimde çok büyük yeniliklere gebe. Her geçen gün farklı bilgiler öğreniyoruz. Örneğin bir öğretmenin okuldan mezun olduğu bilgiyle bugün öğretmenlik yapabilme şansı hiç kalmadı. Örneğin çocuğa öğretmen ödev verdiğinde çocuk ödevi gayet rahat yapay zekaya yaptırabiliyor ve öğretmenin bu işi yapay zeka mı yaptı, çocuk mu yaptı anlayabilme şansı bile yok. Dolayısıyla öğretmenlerin bütün güncel teknolojilere hakim olması şartı geldi. Bir doktor düşünün. Doktor artık sadece eski bilgileriyle yani eski tıbbi bilgilerle iş yapabilme şansı yok.

Türkiye'de ayrıca ekonomik veriler de yeni iş alanları açılmadığı için durgunluk ya da kriz dönemleri yaşadığımız için yeni iş imkanları da yaratamıyoruz. Dolayısıyla şu anda Türkiye'de büyük bir oranda işsizlik var"

"Üniversite mezunları iş arıyor ama şimdi işverenler de aslında üniversite mezunu mu aramıyor? Şu anda işçi açığı yalnızca zanaat kollarında mı var?" sorusuna yanıt olarak ise Yılmaz şu ifadeleri kullandı:

"Biraz işçi açı zanaat kollarında var ama yine de becerikli, alanında çok iyi eğitim almış, eğitimin yanı sıra pratik uygulama yapmış yetişkinler arıyor işverenler. Yani işe aldığı kişiyi iş yerinde öğretmek istemiyorlar. Çocuklar okuldan öğrenmiş olarak gelsin istiyorlar. Dünyada da bu yolda bir değişim var. Örneğin ben bu sene bir araştırma gezisi yaptım Almanya'ya gitmiştim. Orada Frankfurt'ta Bankacılık ve Ekonomi Üniversitesi var. Bu üniversiteyi kuranlar bankacılar ve üniversiteden hangi vasıflara sahip eleman yetiştirilmesini istediğini söyleyerek öğrenci kabul ediliyor okula. Burası bir özel üniversite ama bankalar kurmuş ve kendilerine kendi ihtiyaçlarına cevap verebilecek eleman istiyorlar. Türkiye'de hala eğitim büyük bir oranda, çok büyük bir oranda teorik olarak yapılmaya devam ediyor. Oysa ister mühendis olsun ister teknik personel olsun işi bilmesi değil yapabilmesi önemli. Elleri çalışmadan insanların artık işlerinde tutunma şansları kalmadı. Yani iletişim, el becerisi, teknolojiye hakimiyet, problem çözme... Yani işveren şunu sorar; benim için ne yapabilirsin? Senin bu şirkette çalışmanın bana avantajı ne olacak? Hangi yenilikleri getireceksin diye sorduğunda kişinin, üniversite mezunun verecek cevabı olmalı.

"ÖĞRENCİLER LİSE 2. SINIFTAN İTİBAREN ÇALIŞIRLARSA..."

Bu nedenle de öğrenciler lise 2. sınıftan itibaren çalışırlarsa piyasanın beklentilerinden haberdar olacaklar ve en azından kendilerini ona göre yetiştirecekler. Tabii ki bu büyük dönüşüm pek çok insanın yeni işler yaratmasını da gerektirecek. Yani Türkiye'de şu anda bir iki sektör dışında yenilikçi sektör olduğunu söylemek çok zor"

"Peki, nasıl bizim üniversite mezunlarımız bu kadar Avrupa'daki mezunların gerisinde kaldı? Özel sektörde işveren mi işi bozuyor, biraz daha maaşları düşürüyor? Bugün üniversite mezunu olup asgari ücretten biraz daha fazla kazanan yüzlerce binlerce belki on binlerce insan var" sorusuna ise Yılmaz şu yanıtını verdi:

"Evet, doğru. Çok haklısınız. Burada kabahati işverene atmaya gerek yok. Çünkü sadece bir üniversite eğitim yeterli eğitim veremedi de ondan ya da işverenin beklentisine uygun eğitim üniversitelere eğitim veremediği için işsizlik yok. Bu genel anlamda Türkiye'de bir kriz dönemi yaşıyoruz. Şu anda kalkınma hızımız düşük. Dolayısıyla bu çocuklara iş verebilecek, bu çocukların becerilerini ortaya koyabilecek alan yok.

"İŞVERENLER TEKNİK BECERİYE SAHİP PERSONEL ARIYORLAR AMA YOK"

Üniversite mezunlarına şu anda asgari ücretin biraz üzerinde ücret teklif ediliyor. Eğer bu çocuk devlet üniversitelerinden mezunsa bile üniversiteden mezun oluncaya kadar harcadığı parayı finanse etmesi bugünün şartlarında uzun zaman alacak. Bugünün gençleri zaten evim olsun, arabam olsun derdinde değil ama tek başıma geçinebileyim derdinde, şu an ona parası yetmiyor. Şu an mesela evet iş bulunamayan alanlar var, teknolojik alanlar yani daha çok teknik personele ihtiyaç var Türkiye'de, en çok bu alanda sıkıntı yaşanıyor. Nitelikli eleman açığı bu alanlarda var. Ama bir taraftan da Türkiye'de teknik personel olmak birazcık küçümseniyor. Yanlış algılanıyor. Oysa ki teknik personel olmadan iş sektörünün ayakta durması mümkün değil. Yani bu anlamda işverenler teknik beceriye sahip personel arıyorlar ama yok.

"HERKES ÜNİVERSİTE MEZUNU OLMAK ZORUNDA DEĞİL"

Yani musluk tamircisi bulamıyorsunuz, sıvacı bulamıyorsunuz. Herkes üniversite mezunu. Herkes istiyor ki bir masanın başında oturayım oradan para kazanayım. Örneğin Türkiye'de 2008'de üniversite mezunlarımızın oranı yüzde 13'ken 2024'te bu oran yüzde 45'e çıkmış. Herkes üniversite mezunu olmak zorunda değil. Bunu insanlar bir anlayabilseler. Yani zaten teknoloji pek çok kişinin yaptığı işi eline alacak.
Bundan sonraki süreçte yapay zekanın yapamayacağı tek iş el becerilerimiz olacak. Elimizle yaptığımız işler, duygusal becerilerimiz olacak, duygusal iletişimlerimiz olacak. Yapay zeka sarıp sarmalayamaz. Yapay zeka ellerini kullanarak iş beceremez, duygularını işin içine karıştıramaz. Ama bunun dışında yapay zeka şu anda pek çok işi yapar duruma geldi"