BYD yeni modellerini tanıttı, Ford rekabette zorlanıyor... İşte otomotiv sektöründe yaşananlar

ODMD verilerine göre kasım ayında Türkiye’de otomobil ve hafif ticari araç pazarı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla %5,3 artış göstererek 121.094 adede ulaştı. Hafif ticari araç satışlarında son iki aydır gözlemlenen büyüme ivmesi kasım ayında da devam etti. Bu segmentte geçtiğimiz yılın %3,5, son 10 yıllık ortalamaların ise %34,7 üzerinde toplam 26.499 adetlik satış gerçekleştirildi. Eylül ve ekim aylarında yıllık bazda daralma yaşayan otomobil pazarı ise kasım ayında yeniden büyüme trendine girdi. 94.595 adetlik otomobil satış verisi, 2023’ün kasım ayına kıyasla %3,5, son 10 yıllık ortalamaya kıyasla %46,5 büyümeyi ifade ediyor.

Ocak-Kasım dönemini kümülatif olarak değerlendirdiğimizde ise aralık ayı henüz tamamlanmadan toplam pazarın bu sene de 1 milyon adedin üzerine çıktığını görüyoruz. 1.068.260 adetlik satışla, rekor yıl olan 2023’ün yalnızca %0,5 gerisindeyiz.

Pazarın detaylarına indiğimizde benzinli ve dizel araç satışları sırasıyla %10,5 ve %15,4 düşerken hibrit ve elektrikli araç satışları ise %82,2 ve %20,8 oranında büyüme gösterdi. Böylece geçen seneyle kıyaslandığında yılın ilk 11 aylık döneminde benzinli araç satışlarının toplam satışlardan aldığı pay %66,7’den %61,7’ye gerilerken hibrit araçların payı %10,6’dan %17,7’ye, elektrikli araçların payı %7,1’den %9,9’a çıkmış oldu.

Marka bazlı bakıldığında toplam satışlarda ilk 5 sırayı Fiat, Renault, Ford, Volkswagen ve Peugeot alıyor. Çinli markaların vergi düzenlemelerinin etkisiyle yaşadığı pazar kaybı ise çok daha belirgin bir şekilde hissediliyor. Kasım ayında 8 farklı Çinli markanın otomobil satışları, toplam otomobil satışlarının %5,02’sini oluşturdu ve bu yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti. ✧ Kasım ayında borsaya açık şirketlerden Doğuş Otomotiv ve Ford Otosan’ın iç pazardaki satışları sırasıyla %32 ve %42 artarken Tofaş’ın satışları %18 düştü.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ekim ayında trafiğe kaydı yapılan motorlu kara taşıtlarının sayısı bir önceki aya göre %1,4 azalırken, yıllık bazda %13,3’lük bir artış gözlemlendi. Ekimde 209 bin 401 adet taşıtın trafiğe kaydı yapıldı. Ekim ayında trafiğe kaydedilen taşıt türlerinde önceki aylara göre bir miktar azalma görülse de, motosikletler yine zirvedeki yerini korudu. Kayıtlı taşıt türlerinde motosiklet %51’le ilk sırada bulunuyor. Yıllık bazda baktığımızda motosiklet kayıtlarında %31 oranında artış dikkat çekiyor. Ekim ayı sonu itibarıyla toplam trafiğe kayıtlı taşıt sayısı 30 milyon 883 bin 668 oldu. Toplam içinde %52 ile otomobil birinci, %20 ile motosiklet ikinci, %15 ile kamyonet üçüncü sırada bulunuyor. Marka bazında dağılıma bakarsak ekim ayında trafiğe kaydedilen 74 bin 636 aracın %11,6’sı Renault, %10,5’i Volkswagen, %8’i Hyundai oldu.

Otomotiv sektörü, kasım ayında gerçekleştirdiği 3 milyar 241 milyon dolarlık ihracat ile geçen yılın aynı dönemine kıyasla %2,3’lük bir artış kaydetti. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği’nin (OİB) verilerine göre, sektör aylık bazda Türkiye ihracatında ilk sıradaki yerini korudu. Ocak-Kasım dönemi toplam ihracat ise geçen yıla göre %6 artarak 33 milyar 732 milyon dolar olarak gerçekleşti. Tedarik endüstrisi ihracatında Almanya en büyük pazar
olurken, Fransa’ya %16, Romanya’ya %65, ABD’ye %17 ve İspanya’ya %34 oranında artış kaydedildi. Fransa, kasım ayında %33 artış ve 393 milyon dolar ile en fazla ihracat yapılan ülke oldu. Aynı dönemde Almanya’ya 393 milyon dolar, İtalya’ya ise 360 milyon dolar ihracat gerçekleştirildi. Kasım ayında Avrupa Birliği ülkeleri, Türk otomotiv ihracatında %72,4 payla ilk sırada yer aldı. AB’ye ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre %9 artışla 2 milyar 333 milyon dolar olarak kaydedildi.

1 OCAK'TA SONA ERECEK DÜZENLEME SORUNLARA YOL AÇTI

✦ 1 Ocak 2025 itibarıyla sona erecek olan ‘6 ay 6 bin kilometre’ düzenlemesi, otomotiv sektöründe tartışmalara yol açtı. İkinci el araçlarda spekülatif fiyat artışlarını ve stokçuluğu engellemek amacıyla yürürlüğe giren uygulamanın uzatılmaması gerektiğini savunan galericiler, piyasanın normale döndüğünü belirtiyor. 2022 yılında Ticaret Bakanlığı tarafından devreye alınan düzenleme, ilk tescil tarihinden itibaren 6 ay ve 6 bin kilometre geçmeden araç satışını yasaklıyor. Ayrıca, taşıtların güncel satış fiyatlarının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla satışı da yapılamıyor. Düzenleme, başta manipülasyon ve kayıt dışı ticaretin önlenmesi olmak üzere, araç fiyatlarının kontrol altına alınmasını hedefledi. Ticaret Bakanlığı, gerekli görmesi halinde bu uygulamayı 6 aya kadar uzatma yetkisine sahip.

YENİ DÜZENLEME YÜRÜRLÜĞE GİRİYOR

✦ Zorunlu trafik sigortasında 5 Aralık itibarıyla önemli bir düzenleme yürürlüğe giriyor. Artık araç satışından sonra eski sahibin poliçesi 15 gün boyunca geçerli olmayacak. Bu değişiklikle hem sigorta sektöründe şeffaflık artırılacak hem de eski araç sahiplerinin yükümlülüklerine yönelik mağduriyetler önlenecek. 5 Aralık sonrasında, araç satın alanlar, sigorta poliçesini yaptırmadan trafiğe çıkamayacaklar. Poliçenin eski sahibinin sorumluluklarına rücu edilmesi ya da hasar kaydına işlenmesi gibi durumlar mağduriyetler yaratabiliyordu. Yeni dönemde sektörde prim artışları ve daha sağlıklı bir sigorta sistemi bekleniyor. Araç satın alan kişiler, ruhsat alabilmek için sigorta poliçesini yaptırmak zorunda olacak. Ruhsat alınmazsa poliçeler kısa sürede iptal edilebilecek, bu durum da vatandaşlara esneklik sağlayacak. Eski poliçelerin iptali dışında acentelerin ek işlem yapması gerekmeyecek.

BYD'NİN YENİ MODELLERİ TANITILDI

✦ Ayın önemli gelişmelerinden biri de BYD’nin yeni modellerini öğrendiğimiz basın toplantısıydı. BYD Türkiye CEO’su İsmail Ergün, markanın Türkiye’deki büyüme stratejilerini ve elektrikli araç piyasasındaki iddialı hedeflerini açıkladı. Yeni modellerle ürün yelpazesini genişleten BYD, 45 günde 6 bin araç satmayı hedefliyor. BYD, Türkiye pazarına Atto 3, Seal U DM-I, Seal U EV ve Dolphin modelleriyle güçlü bir giriş yapacak. Aralık ayında ise ürün gamına Han ve Seal modelleri eklenecek. Ergün, elektrikli araçların binek otomobil pazarından yıl sonunda %9’luk bir pay alabileceğini belirtti. BYD, geniş ürün yelpazesi ve rekabetçi fiyatlarıyla bu büyümeden yararlanmayı hedefliyor. BYD, Türkiye’deki büyüme stratejileri doğrultusunda, önümüzdeki üç yıl içinde Türkiye pazarının ilk üç markasından biri olmayı planlıyor. Ergün, elektrikli araç segmentinde hızlı gelişen BYD’nin, bu hedef doğrultusunda güçlü adımlar attığını vurguladı.

✦ Son dönemde yaşadığı problemlerle gündemde olan Stellantis, CEO Carlos Tavares’in görevinden ayrıldığını duyurdu. Tavares’in ayrılığı, özellikle Stellantis’in ABD’deki satışlarında yaşanan düşüşle ilişkilendiriliyor. Stellantis, 2021 yılında Fransız PSA Grubu (Peugeot ve Citroën) ile Fiat Chrysler Automobiles’ın birleşmesiyle kurulmuştu. Şirketin ilk CEO’su olarak göreve başlayan Tavares, bu süreçte Stellantis’i elektrifikasyon ve sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumlu bir şekilde büyütmeye odaklanmıştı. Stellantis’in CEO değişikliği, ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın ithalat vergisi planlarının da sektör üzerindeki etkilerinin tartışıldığı bir dönemde gerçekleşiyor. Bu planlar, küresel otomotiv devlerinin ABD pazarındaki operasyonlarını yeniden gözden geçirmesine yol açabilir.

BYD MALİYETLERİNİ DÜŞÜRMEYE ÇALIŞIYOR

✦ Çin’in en büyük elektrikli araç (EV) üreticisi BYD, Tesla ile girdiği rekabetin kızıştığı bir dönemde maliyetlerini düşürmek için tedarikçilerine fiyatlarını %10 azaltma çağrısında bulundu. BYD’nin İcra Başkan Yardımcısı He Zhiqi, sosyal medyada yayılan bir e-postada, tedarikçilerden tekliflerini 15 Aralık’a kadar sunmalarını ve 2025’ten itibaren fiyat indirimlerini uygulamalarını istedi. Zhiqi, “2025 yılı EV pazarı için büyük bir final savaşına sahne olacak. BYD’nin rekabetçiliğini artırmak için maliyetleri düşürme konusunda ciddi olmalıyız” diyerek fiyat indiriminin önemini vurguladı. BYD’nin tedarikçilerine olan ödeme süreleri 2024’ün ilk dokuz ayında ortalama 144 güne çıkarak bir yıl önceki 124 güne kıyasla daha da uzadı. Çin EV pazarındaki fiyat rekabeti, Tesla’nın 2022’nin sonlarında başlattığı agresif fiyat indirimleriyle hızlandı. Tesla, bu hafta başında Çin’deki en popüler modeli olan Model Y’nin fiyatını 10.000 yuan (yaklaşık 1.379 $) indirerek %4 düşüşle 239.900 yuan seviyesine çekti.

TOFAŞ İLE HÜKÜMET GÖRÜŞTÜ

✦ Bloomberg’in haberine göre, Tofaş temsilcileri ile hükümet yetkilileri arasında gerçekleştirilen görüşmelerin ardından Rekabet Kurumu’nun Stellantis kararı yeniden değerlendirilecek. Ekim ayında Rekabet Kurumu, Tofaş’ın sunduğu taahhütlerin yetersiz olduğu gerekçesiyle Stellantis birleşmesini onaylamadığını açıklamıştı. Bu kararın ardından Tofaş, kurulun kararının nihai olmadığını duyurmuştu. Bloomberg’e göre şirket, sürecin yeniden başlamasını sağlayabilecek adımlar atmak üzere görüşmeler yürütüyor.

✦ AB Komisyonu üyesi Stéphane Séjourné, Financial Times’a verdiği röportajda Avrupa otomotiv endüstrisini koruma planlarını açıkladı. Séjourné, Avrupa Komisyonu’nun, Donald Trump ve Xi Jinping’in agresif ekonomik politikalarına karşı ofansif bir duruş benimsemesi gerektiğini vurguladı. Özellikle sektörün, yavaşlayan talep ve ucuz ithalat baskısı nedeniyle binlerce iş kaybıyla karşı karşıya kaldığını ifade etti. Bu sorunlara çözüm olarak Komisyon, şarj istasyonlarını artırmayı, batarya standartlarını belirlemeyi ve kurumsal filoları elektriklendirme yoluyla ikinci el pazarını oluşturmayı planlıyor. Aynı zamanda, düşük gelir gruplarını desteklemek için sosyal leasing programları gibi önlemleri genişletmeyi hedefliyor.

FORD REKABETTE ZORLANIYOR

✦ Ford, Avrupa’da elektrikli araç talebindeki yavaşlama ve Çinli rakiplerle artan rekabet nedeniyle 2027 yılı sonuna kadar 4.000 kişiyi işten çıkarmayı planladığını duyurdu. Almanya’da 2.900, İngiltere’de ise 800 çalışanı etkileyecek bu kesintiler, şirketin Avrupa iş gücünün %14’ünü oluşturuyor. Ford Avrupa Başkan Yardımcısı Dave Johnston, bu kararın zor ancak şirketin Avrupa’daki rekabetçiliğini sürdürmesi için gerekli olduğunu belirtirken, sendikalar işten çıkarmaları sürdürülebilir bir strateji olarak görmediklerini ifade etti. Elektrikli araç üretiminin daha az iş gücü gerektirdiğini vurgulayan Ford, üretim maliyetlerini düşürmek için operasyonlarını yeniden yapılandırmaya devam ediyor.

SEKTÖRDE AÇIKLAMALAR

✦ Vavacars Ticari Grup Başkanı Serdil Gözelekli, CNBC-e’de ikinci el araç sektörü üzerine değerlendirmelerde bulundu. Gözelekli, yılın ilk yarısında GSR düzenlemesi nedeniyle üreticilerin stoklarını eritmek amacıyla oldukça agresif kampanyalar düzenlediğini, bunun sıfır araç satışlarını canlandırırken ikinci el satışlarını yavaşlattığını ifade etti. Ancak yılın ikinci yarısında sektör dinamiklerinin değiştiğine ve 2. elde bir miktar ivmelenme yaşandığına dikkat çekti. Gözelekli, fiyatlara ilişkin değerlendirmesinde seçimlerden önceki ilk üç ayda hızlı artışların yaşandığını, ancak seçimlerin ardından krediye erişimdeki zorluklar ve ekonomideki yavaşlama nedeniyle fiyatlarda düşüşlerin görülmeye başladığını ifade etti ve ekledi: “Ekim ayı sonunda ise tekrardan nisandaki zirve noktaya ulaşıldı. Yılbaşından beri baktığımızda ise ikinci el araç fiyatları %15 civarında artmış ve TÜFE verisinin %40 civarında gerisinde kalmış durumda.”

✦ KIA Genel Müdürü Can Ağyel, CNBC-e’deki Araç Takip programında otomotiv sektöründe 2024 yılının nasıl geçtiğinden, elektrikli araçların geleceğinden ve şarj istasyonlarından bahsetti. Ağyel, sektörün yıl boyunca sergilediği güçlü performansa dikkat çekerek özellikle yüksek enflasyon ve faiz ortamına rağmen faiz indirimlerinin fiyat artışı beklentisi yaratmasının, tüketici talebini canlı tuttuğunu ifade etti. Bu durumun, yılsonunda 1.200.000 adetlik satış seviyelerine ulaşılmasını mümkün kıldığını belirtti ve ekledi: “Artık 1 milyonluk otomobil satışı aslında çok da anormal değil. Bunun altındaki satış adetleri, 500-600 binleri telaffuz etmek çok anlamsız. Belki de bu adetler 1,5-2 milyonlara da ulaşabilir. Orta gelir ve üstündeki aileler için evde ikinci otomobil neredeyse elzem hale geldi. Bu da çok doğal olarak satışların artık 1 milyonlu adetlerin üzerinde kalması için yeterli bir sebep gibi duruyor.” Elektrikli araçların sektör üzerindeki etkilerine de değinen Ağyel, elektrifikasyonun hızla yükselen bir trend olduğunu vurguladı. Türkiye’de elektrikli araç şarj altyapısındaki yatırımların önemine dikkat çekerek ülkedeki soket sayısının Avrupa ortalamasının üzerinde olduğuna işaret etti. Altyapıdaki bu gelişimin, elektrikli araçların yaygınlaşmasına zemin hazırladığını ve önümüzdeki yıllarda sektörün büyümesine ciddi katkı sağlayacağını belirtti.

✦ Volvo Car Türkiye Genel Müdürü Alican Emiroğlu, BloombergHT’deki Otomotiv Zirvesi programında sektöre dair 2025 beklentilerini paylaştı. Emiroğlu, “Hafif ticari dahil 1 milyon civarında bir satış adedinin gerçekleşebileceğini öngörüyoruz. Bizim için önemli olan binek otomobil tarafında ise tahminen 2024'ün belki %5-10 civarı altında adetle 850 binler civarında tamamlanabileceğini şu an için öngörebiliriz. Burada en büyük fark bence 2024 ile 2025 arasındaki takvim geçişinde olabilir. 2024'ün ilk yarı yılı, özellikle ilk çeyreği çok kuvvetliydi. Ama 2025'de ilk çeyrekte ve ilk yarı yılda sektör olarak biraz daha zorlanacağımızı düşünüyorum. Özellikle faiz oranlarındaki bu seviyeler, krediye ulaşabilirlikteki zorlukları göz önüne aldığımızda 2025'in ilk yarısı daha zorlu geçecektir. Ama ikinci yarı yılda kredi kanalı biraz daha açılabilirse o zaman özellikle filo sektöründe hareketlilik bekleyebiliriz. Bu da tabii ki satışlara olumlu olarak yansıyacaktır.” ifadelerini kullandı.

✦ Yüce Auto Skoda Genel Müdürü Zafer Başar BloombergHT’ye açıklamalarda bulundu. Sektörün 2024 yılında güçlü bir performans sergilediğini değerlendiren Başar, gelecek sene içinse koşulların daha zorlu olabileceğini, belli bir miktarda düşüş yaşanabileceğini fakat bunun çok dramatik seviyeler ulaşmasını beklemediklerini aktardı. Sektörün daha uzun vadedeki geleceği hakkında görüşlerini paylaşan Başar, otomotivin hızla dijitalleşen bir yapıya evrildiğini ve 100 yıllık bir dönüşüme tanıklık edildiğini dile getirdi.

Özellikle elektrikli araçların, yapay zekanın ve bağlantılı araç teknolojilerinin bu dönüşümde belirleyici unsurlar olduğunu vurguladı. Dijitalleşmenin, araçları birer mobil yaşam alanına dönüştürdüğünü ifade eden Başar, artık otomobillerin kullanıcıların yaşamını kolaylaştıran birer teknoloji platformuna evrildiğini belirtti. Son olarak Türkiye’nin elektrikli araç altyapısında ilerleme kaydettiğini, yıl boyunca 10 bin yeni şarj istasyonunun eklendiğini ve toplam istasyon sayısının 33 bine ulaştığını belirtti. Avrupa ile kıyaslandığında hala bir fark olsa da Türkiye’nin bu açığı hızla kapatma potansiyeline sahip olduğunu dile getirdi.
Kaynak: Fintables