BİZE ULAŞIN
FED açıklamalarında ABD ekonomisinin büyüme tahminleri yukarı revize edildi. İstihdam tahmininde de olumlu revize yapıldı. Ancak sonrasında kameralar karşısına geçen FED başkanı B.Bernanke ekonomik verilerin gelişimine göre, tahvil alımını çok yakın zamanda azaltmaya başlayacaklarını, 2014 ortasında da tamamen bitireceklerini söyledi. Bu ifadeye göre, kademeli bir tahvil alımı azaltması ile sürecin bitirilmesi öngörülüyor. Muhtemelen Eylül ya da Aralık ayında tahvil alımlarının miktarının azaltıldığını göreceğiz diye düşünüyorum.
İşin aslına bakarsanız, büyüme ve işsizlik manasında gidiş iyileştiği için bu yaşanıyor. Dünya için olumlu olan bir gelişme, borsalar için olumsuz algılanıyor. Bu geçici bir durum olacaktır. Ama süreci ne kadar uzatırlarsa, geçici olacak dediğim bu süreç daha uzun olacaktır. Çünkü 2014 ortasına kadar tahvil alımını azaltarak sonlandıracaklar. Ama sonrasında da faiz artışı süreci başlayacak. Bir süre de faiz artışı dönemi nedeniyle olumsuz etkiler göreceğiz.
Kısacası uzun zamandır ucuz buldukları paraları ABD ve dünya borsalarında alternatif kâr yapmak için değerlendirenler, tahvil alım programının sonlandırılacak olması ve sonrasında da faizlerin yükselme riski nedeniyle, almış oldukları varlıkları (altın, borsa, gelişmekte olan ülke tahvilleri) geri satarak yeniden ABD'ye yöneliyorlar. İşte bu ucuz para fırsatçılarının geri dönüşü tamamlanıncaya dek, ya da ağırlıklı kısmı bitinceye dek piyasa düzeltmeleri göreceğiz.
Kimse atlamasın ki, bu düzeltme riski dünya ekonomileri yeniden toparlanmaya başlayacağı için, ihtiyaç duyulacak likidite nedeniyle mevcut likidite bolluğunun sona ereceği korkusundan kaynaklanıyor. Aslına bakarsanız, sonuçta asıl olması gereken ekonomik toparlanma ve çarkların dönmesi başlayacak. Bu sayede de, ülkelerin büyüme oranları artmaya başlayacak. Böylece sanayi şirketlerinin üretim ve satışları artacak. İstihdam yükselecek. Ekonomiler krizden çıkmaya başlayacak. Sadece izah ettiğim süreç nedeniyle dünya genelinde ve gelişmekte olan ülkelerde daha fazla olabilecek dalgalanmalar yaşayacağız. Ama bu süreç tamamlandığında dünya için ciddi bir büyüme süreci başlamış olacaktır.
Türkiye, ilk anda gelişmekte olan ülkelerden biri olarak olumsuz etkilenebilir. Ama sonrasında büyüyecek ekonomilerin en önemli oyuncularından biri olacaktır. BIST zaten beklenmeyen iç karışıklıklar nedeniyle fazlası ile düştüğü için, FED'in yaratacağı bu olumsuz süreçte ilk andaki düzeltmeyi atlatıp yeniden pozitif ayrışma imkanı bulabilir. Ama bunu başarabilmesi için, inatlaşmak uğruna yarattığımız sosyal krizden bir an önce çıkabilmeliyiz. Tabii bir de, % 5,60'larda dip bulduğunu düşündüğümüz tahvil faizlerinde TCMB dışı baskılarla suni düşüşler yaşatılmaması lazımdır. Gördüğünüz gibi, zorlama ile % 4,60'a düşürülen faizler suni bir düşüş ile ancak geciçi bir süre orada kalabildiler. Böyle görüntülerin oluşturulması, ekonomiye olan güveni zedeler.
Bugün FED nedeniyle BIST eksi açılış yapar ama sonra düştüğü ya da düşeceği yerden kısmen toparlanır diye düşünüyorum. Önümüzdeki dönem, özellikle ihracat ağırlıklı sanayi şirketlerinin pozitif ayrışma yaşayacağı bir dönem olacaktır kanaatindeyim.
Aydın Eroğlu
Stratejist
