BİZE ULAŞIN
Borsada ani hareketlilikler ya da manipülatif alım satımların önüne geçilmek için uygulamaya konan devre kesici hem yatırımcıyı korur hem de piyasanın faydasını gözetir. Aşırı fiyat dalgalanmalarında devreye sokulan devre kesici 2015’te Borsa İstanbul tarafından hayata geçirildi.
Borsa senet alım - satım işlemlerinin belli şartlar kapsamında yapıldığı ve kurumsal yapısı bulunan piyasadır. Bu piyasada yatırımcıların güvenle işlem yapmasına yarayan sisteme de "devre kesici" adı verilir.
Aşırı fiyat dalgalanmaları ve ani değişimlerin engellediği sistem vesilesiyle meydana gelebilecek ciddi kayıplar engelleniyor.
Devre kesici; yatırımcıların belirlenen sınırları aşan fiyat dalgalanmalarından negatif etkilenmemesi adına piyasaya rahatlama imkanı veren bir sigorta sistemidir. 2015’te Borsa İstanbul tarafından hayata geçirilen bu sistem vesilesiyle yatırımcıların sermayeleri güvence altına alındı.
Piyasa bazen olağan seyrindeyken yeni bir haber, gelişme veya spekülatif bir atakla bozulma yaşayabilir. Bu şekilde bir payın fiyatında yüzde 10 yükseliş yada yüzde 5 düşüş yaşandığında sistem devreye giriyor…
Devre kesici çalışan payda devamlı işleme ara verir. Devre kesiciyi harekete geçiren, yani belirlenen fiyat eşiklerini geçen emirler iptal edilir.
Devre kesici harekete geçtiğinde ilgili payda tek fiyat yöntemi ile fiyat oluşturmak adına belirli bir zaman emir toplanır. Zamanın ardından emirler eşleştirilir ve fiyat oluşturulur. Oluşan fiyatın duyurulmasının ardından işlemlere 'sürekli işlem' yöntemi ile devam edilir.
Devre kesici uygulamaları yatırımcıyı ve piyasaları korur.
Referans fiyatının yüzde 10 üst ve yüzde 5 alt limitleri hesaplanarak fiyat limitleri bulunur. Bu sınırlara kadar olan işlemler sorunsuz olarak sürer. Fakat limitlere değen işlemler devre kesici vesilesiyle otomatik olarak iptal edilir.
Devre kesici aktif olduktan sonra 5 dakika boyunca emir toplama sürecine geçilir. Teorik fiyat işlem adetleri açıklanır. Arkasından 2 dakika devam eden eşleşme süresi başlar. Emir toplama bittikten sonra normal işlemlerle devam edilir.
Gün ortası açılış seansının başlamasına 10 dakika kala devre kesici aktifleşirse, emir toplama zamanı 5 dakikadan 10 dakikaya çıkarılabilir.
Devre kesicinin en önemli yararlarından biri ise ani dalgalanmalar veya borsa manipülasyonları sırasında yatırımcılara 5 dakikalık zaman tanımasıdır. Bu zaman dilimi yatırımcılar için altın dakikalar olarak değerlendirilir.
