Dış ticaret hadleri nedir? Dış ticaret hadleri nasıl hesaplanır?

İhracat ve ithalat birim değer endeksleri ile hesaplanan dış ticaret hadleri, ülkenin dış ticaretten olumlu/olumsuz etkilendiğine yönelik fikir vermektedir. Çünkü en basit tanımı ile dış ticaret hadleri; ihraç edilen malların fiyat endeksinin, ithal edilen malların fiyat endeksine olan oranıdır. Genellikle dış ticaret hadlerinin oranına dair beklenti ise bu değerin %100’ün üzerinde olmasına yöneliktir.

Dış Ticaret Hadleri Nedir?

Küreselleşen dünya düzeninde akla gelen ilk hususlardan biri olmasa da ihracat ve ithalat fiyat endeksleri ile ilişkili olan dış ticaret haddi kavramı son derece önemlidir. En temel tanımı ile dış ticaret hadleri; ihraç edilen malların fiyat endeksinin, ithal edilen malların fiyat endeksine olan oranıdır. Yani DTH (dış ticaret hadleri), bir ülkenin sattığı ve satın aldığı malların fiyatları üzerindeki değişmeler sonucunda belli başlı fikirlere ulaşılmasını sağlamaktadır. Dış ticaret hadlerinin bu bağlamdaki en önemli göstergesi ise ülkenin dış ticaretten olumsuz ya da olumlu yönde etkilendiğinin anlaşılmasıdır.

Büyüme ve dış ticaret hadleri sayesinde ülkenin dış ticaret bağlamındaki gidişatının öğrenilmesi mümkündür. Söz edilen dış ticaretten olumlu etkilenme durumu ise ülkenin refahının artmasıdır. Tam aksine ülkenin dış ticaretten olumsuz etkilenmesi de refah kazancından mahrum kalınması durumudur.

Dış Ticaret Hadleri Nasıl Hesaplanır?

İhracat birim değer endeksi ve ithalat birim değer endeksi, dış ticaret hadlerinin hesaplanmasında dikkate alınan unsurlar arasındadır. Çünkü dış ticaret hadleri hesaplama yöntemlerinin başında, bu iki değerin birbirine olan oranına bakılması gelmektedir. Bu bağlamda ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine olan oranı hesaplanarak dış ticaret hadleri yüzdesine ulaşılmaktadır. Oranın kaç olduğu ise dış ticaret hadlerinin olumlu ya da olumsuz duruma dair fikir edinilmesini sağlamaktadır.

Yüzde 100’ün altında bulunan dış ticaret hadleri oranı, ihracat fiyatlarının ithalat fiyatlarından düşük olduğunu göstermektedir. Tam aksine %100’ün üzerinde olan dış ticaret hadleri oranı ise ihracat fiyatlarının ithalat fiyatlarından yüksek olduğuna işaret etmektedir. Bu bağlamda genel olarak beklentinin, dış ticaret hadleri oranının %100’ün üzerine çıkmasına yönelik olduğu söylenebilmektedir.