ABD’nin yeni gümrük tarifeleri: Ticaret savaşlarında yeni perde... Kanada, Meksika ve Çin'i nasıl etkiler?

ABD Başkanı Donald Trump, başkanlık koltuğuna yeniden oturduktan sonra korumacı ticaret politikalarına kaldığı yerden devam etti. Kanada, Meksika ve Çin’den yapılan ithalata ek tarifeler getirilmesi yönünde imzaladığı yeni başkanlık kararnamesi, küresel ticaretin en büyük oyuncularından üçünü doğrudan hedef alıyor. ABD yönetimi, Kanada ve Meksika’dan ithal edilen mallara %25, Çin’den gelen ürünlere ise %10 ek gümrük vergisi uygulamaya başladı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, bu kararın temel gerekçeleri arasında ABD’nin dış ticaret açığını azaltmak, yasadışı göçü kontrol altına almak ve uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele etmek olduğu vurgulandı. Bununla birlikte, yapılan müzakereler sonucunda Trump yönetimi, Kanada ve Meksika'ya uygulanacak tarifeleri bir ay ertelediğini duyurdu.

ABD Başkanı, bu kararın Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum ve Kanada Başkanı Justin Trudeau ile yapılan son dakika müzakereleri sonrasında alındığını belirtti. Meksika, ABD-Meksika sınırına 10 bin asker göndermeyi kabul ederken, Kanada ve Meksika uyuşturucu kaçakçılığı ve sınır güvenliği konusunda daha sıkı önlemler alma sözü verdi. Trump, bu kararın, fentanil kaçakçılığını ve düzensiz göçmen akışını engellemeye yardımcı olacağını söyledi. Kanada Başkanı Justin Trudeau, Kanada'nın sınırını güçlendirmek için 1,3 milyar dolar harcayacağını sosyal medya üzerinden duyurdu.

Bu yatırım; yeni helikopterler, teknoloji ve personel ile birlikte fentanil akışını durdurmaya yönelik ek kaynakları da kapsıyor. Kanada, bu sınır ve göç politikalarına yönelik 1,3 milyar dolarlık harcamayı geçen yılın sonunda açıklamıştı. Alınan bu kararların ABD ekonomisine ne kadar fayda sağlayacağı hala büyük bir soru işareti. Yerli üreticileri koruma hedefiyle yapılan hamlelerin ithalata bağımlı olan sektörlerde ciddi maliyet artışlarına yol açması bekleniyor. Özellikle otomotiv, enerji ve tarım sektörleri tarifelerden en fazla etkilenecek alanlar arasında gösteriliyor.

ABD’nin ticaret açığı son yıllarda ciddi boyutlara ulaştı. 2023 yılında ABD’nin toplam dış ticaret açığı 1 trilyon doları aştı. Üstelik bu açık, büyük oranda Kanada, Meksika ve Çin ile olan ticaret dengesizliğinden kaynaklanıyor. ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, bu üç ülkeyle olan ticaret rakamları şöyle: Kanada: 2023 yılında 440,9 milyar dolarlık ihracata karşılık 481,6 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Ticaret açığı: 40,7 milyar dolar. Meksika: 367,2 milyar dolarlık ihracata karşın 529,3 milyar dolarlık ithalat yapıldı. Ticaret açığı: 162,1 milyar dolar. Çin: 195,5 milyar dolarlık ihracata karşılık 447,7 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Ticaret açığı: 252,2 milyar dolar.

Kanada ve Meksika’nın ihracatlarının çok büyük bir kısmı ABD pazarına gidiyor. Kanada ihracatının %77,6'sı, Meksika ihracatının ise %79,6'sı ABD'ye yapılıyor. Bu durum, tarifelerin Kanada ve Meksika ekonomilerine doğrudan zarar verebileceğini gösteriyor.

Çin, ABD'nin Çin mallarına uyguladığı %10'luk gümrük vergilerine karşılık olarak, ABD'den ithal edilen kömür ve sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) %15 oranında gümrük vergisi uygulama kararı aldı. Çin Maliye Bakanlığı, bu vergilerin yanı sıra ABD'den gelen ham petrol, tarım makineleri, büyük motor hacmine sahip araçlar ve pick-up kamyonlar için de %10 oranında yeni tarifeler getireceğini açıkladı. Bu hamle, Çin'in ABD'nin korumacı ticaret politikalarına karşı geri adim atmadığını gösteriyor.

OTOMOTİV, ENERJİ VE TARIM SEKTÖRLERİ

Yeni tarifeler en çok otomotiv, enerji ve tarım sektörlerini vuracak. Kanada ve Meksika’da üretilen hafif araçların %70’i ABD’ye satılıyor. Ek olarak, ABD’de üretilen araçların çoğu Kanada ve Meksika menşeili parçalar içerdiği için, bu bileşenlere getirilen ek vergi ABD’de araç fiyatlarını yükseltecek. Enerji sektörü de tarifelerden doğrudan etkileniyor. Kanada, ABD’nin en büyük ham petrol tedarikçisi. 2023 yılında Kanada'dan ABD'ye yapılan ham petrol ihracatı 143 milyar doları buldu. Trump yönetimi, ham petrol için daha düşük bir tarife (%10) uygulasa da, bu ek maliyetlerin rafineri fiyatlarını yükselteceği ve enerji pazarında dengesizlik yaratacağı öngörülüyor.

Uygulanacak tarifelerin Tax Foundation raporuna göre ABD vergi mükelleflerine ekstradan $100 milyar ödemesini gerekli kılacak.

Kanada ve ABD arasındaki tarım ticareti de baskı altında. Kanada’nın tarım ve ormancılık ihracatının %86 ile %96 arası ABD pazarına gidiyor. Kanada’nın bu mallara alternatif pazarlar bulması zor olacağından sektör ciddi zarar görebilir.

TARİFELER KANADA & MEKSİKA & ÇİN’İ NASIL ETKİLER?

Meksika ve Kanada ihracatının yaklaşık %80’ini ABD’ye yapmakta. Birçok farklı endüstriden mallar ihraç olmakta(makine, sağlık ekipmanları , meyve-sebze). İki ekonomininde bu tarifelerden zararlı çıkacağını söyleyebiliriz.

Meksika’da en fazla etkilenecek sektörün otomobil olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Yılda 2.5 milyondan fazla otomobili sadece ABD’ye gönderiyor. Yıllık üretimlerinin %80’ine tekabül ediyor.

Bloomberg Economics’in aktardığına göre en çok ticareti olan ürün gruplarını kapsayan ithalata uygulanacak %25’lik bir tarifenin, Meksika’nın GSMH’sinin yaklaşık %16 düşmesine sebep olma ihtimalide söz konusu. Kanada’nın en büyük darbeyi alacağı taraf ise petrol ihracatının yüzde 80'ini güneye gönderen enerji sektörü alacaktır.

Öbür yandan Çin’e baktığımızda $3.38 trilyon toplam ihracatı içerisindeki ABD payı %15 olarak karşımıza çıkmakta. Tarifelerin Asyalı devi etkileyeceği şüphesiz fakat Kanada ve Meksika’yı etkileyeceği kadar etkilemeyeceği de farklı bir gerçek.

Kaynak: Fintables