Bir batışın hikâyesi: Dünyanın en büyük girişim sermayesi şirketlerinden Abraaj Capital nasıl iflas etti?

Dubai merkezli Abraaj Capital, Türkiye'de Acıbadem Hastaneleri'nden Yörsan'a pek çok şirkete yatırım yapan ve küresel yatırımlarının değeri 14 milyar doları bulan, dünyanın en büyük girişim sermayesi şirketlerinden biriydi.

Türkiye'de 2008'de Acıbadem Hastaneleri'ne ortak olan Abraaj Capital, hisselerini 2011'de satmıştı.

Şirketin Fibabanka'da ve sanal mağaza Hepsiburada.com'da azınlık hissesi, süt ve süt ürünleri üreticisi Yörsan'da çoğunluk hissesi bulunuyor.

Küresel bir oyuncuya dönüşen Abraaj Capital, bu yılın başında iflas korumaya başvurmak zorunda kaldı ve borçlarını geri ödeyebilmek için 6 milyar dolar bulmak için varlıklarını satışa çıkardı. Bu çabalar da sonuç vermeyince Temmuz ayında Abraaj Capital'in tasfiyesi süreci başlatıldı.

Amerikan Wall Street Journal gazetesi, bugüne dek kayda geçen en büyük girişim sermayesi şirketi iflasının perde arkasını yazdı.

Abraaj Capital, yükselişte olduğu yıllarda çok sayıda Batılı yatırımcının gözdesiydi. Şirketin kurucusu Arif Nakvi, fakir ülkelerde refah düzeyini artırmayı vadediyordu.

Afrika'da ve Asya'nın fakir ülkelerinde hastanelere yatırım yapacaklarını, yaşam kalitesini yükselteceklerini söylüyordu.

Eski bir Abraaj Capital çalışanı şirketin o yıllardaki vizyonunu "İlham verici bir kapitalizm anlayışı vardı" diyerek tanımlıyor.

Nakvi özel sermaye eliyle kalkınma ve refah vizyonuyla, Bill ve Melinda Gates Vakfı'ndan ABD hükümetine kadar çok farklı çevrelerden fon sağlamayı başarmıştı.

Arif Nakvi, aynı zamanda her yıl İsviçre'nin Davos kasabasında düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nun da düzenli katılımcıları arasındaydı.

Nakvi, vatandaşı olduğu Pakistan'da da 100 milyon dolarlık bir yardım vakfı kurmuş, Taliban saldırılarından kaçan öğrencilere yardım çalışmalarını finanse etmişti.

Lüks bir hayat süren Abraaj Capital kurucusu Nakvi'nin İngiltere'de, Fransa'da evleri, 20 milyon dolarlık bir yatı, özel jeti ve Ortadoğu sanat eserleri koleksiyonu bulunuyordu.

Peki nasıl oldu da bu dev kuruluş büyük bir çöküşe sürüklendi?

Abraaj'ın batışıyla ilgili bazı detaylar biliniyor. Bazı eski şirket çalışanlarına ve yatırımcılara göre Abraaj Capital, yatırımcılardan topladığı fonlarla kendi harcamalarını finanse etmeye başlamıştı.

Şirketin tasfiye sürecini yöneten heyetin hazırladığı raporda Abraaj Capital'in hastane ve okul yatırımları için topladığı fonlarla çalışanların maaşlarını ödediği ve borç geri ödemelerini gerçekleştirdiği belirtiliyordu.

Cayman Adaları Yüksek Mahkemesi, Haziran ayında tasfiye sürecini yürütmek üzere PricewaterhouseCoopers ve Deloitte şirketlerini yetkilendirmişti.

Abraaj Capital'in iflası sırasında şirketin ödenmemiş borcu 1 milyar doların üzerindeydi.

Ancak şirketin işleyişine dair soruşturma derinleştikçe yeni detaylar ortaya çıkmaya başladı.

Yatırımcılardan toplanan en az 660 milyon dolar, yatırımcıların bilgisi olmadan özel banka hesaplarına transfer edilmişti. Soruşturmayı yürütenler, bu özel hesaplara kısaca "Abraaj Hazinesi" adını takmıştı.

'Derin bir nefes al, gülümse, '**Elhamdülillah**' de ve yola devam et'

"Abraaj Hazinesi"ne aktarılan kaynakların 200 milyon dolardan fazlasının, Nakvi'nin ve Nakvi'ye yakın isimlerin özel hesaplarına geçirildiği tespit edildi.

Mayıs 2017'de Abraaj Capital'in finans departmanı yöneticisi Rafique Lakhani, Nakvi'nin oğullarından birisine ve eski asistanının şirketine para transferi talimatı alınca kaygılarını dile getiren bir e-posta yazmıştı.

Nakvi, oğlu ve asistanının internetten tekstil ürünleri satan şirketi Modist için fon transferi talimatı verdiği e-postada şunları yazıyordu:

"İkisinde de para kalmadı. Yarına kadar nakde ihtiyaçları var. Derin bir nefes al, gülümse, Elhamdülillah de ve yola devam et."

Lakhani, şirketin nakit sıkıntısı yaşayabileceğinden endişe duyduğunu söylüyordu:

"Haziran ayında maaşları ödemeye yetecek kadar nakdimiz yok. Siz de bu durumun farkındasınız. Bu stres katlanılabilir gibi değil. Sağlığımı ve işyerindeki performasımı etkilemeye başladı. Daha ne diyebilirim bilemiyorum."

Ardından Nakvi'nin oğluna 6,3 milyon dolar, asistanına ise 3 milyon dolar para transferi yapıldı.

Nakvi ise finans müdürü Lakhani'ye yanıtında "Durumu çözeceğim" diyordu.

58 yaşındaki Nakvi ise kendisine yöneltilen tüm suçlamaları reddediyor. Nakvi, Wall Street Journal'a yaptığı yazılı açıklamada "Abraaj fonlarını hiçbir zaman usulsüz biçimde kullanmadım. Şahsıma ya da aileme fon aktarımı konusunda hiçbir talimatım olmadı" diyor.

Nakvi Abraaj Capital'den fon transferi yapma yetkisinin kendisinde olduğunu savunuyor.

Şimdi diğer girişim sermayesi şirketleri Abraaj Capital'in varlıklarını satın almayı düşünüyor.

Air Arabia ile bilanço makyajlama

Haziran 2017'de ise Nakvi'nin yönetim kurulu üyesi olduğu Air Arabia havayolu şirketinden Abraaj Capital'in sağlık hizmetleri fonuna 196 milyon dolar aktarılmıştı.

Bu para Abraaj Capital hesaplarında bir ay tutuldu ve mali çeyrek sonunda bilançoda eksik fon gözükmemesi sağlandı.

Nakvi açıklamasında, Air Arabia'dan Abraaj'a aktarılan paranın eksik fonları gizlemek için yapılmadığını savunuyor ve o fonların zaten Abraaj Capital'e ait olduğunu iddia ediyor.

2017 yılının sonbaharına gelindiğinde ABD kamu yatırım şirketi Overseas Private Investment Corp. Abraaj Capital'in sağlık hizmetleri fonuna 68 milyon dolar aktardı. Bu fon, Abraaj'ın toplam nakit varlık kalemi altına eklendi.

Gelen bu fonla maaşlar ödendi, Air Arabia'ya olan borç kapatıldı, diğer yatırımcılara olan borçların taksitleri geri ödendi ve Nakvi'nin oğlunun yatırımına kaynak aktarıldı.

Nakvi, sağlık hizmetleri fonuna giren paranın Abvraaj Capital'in günlük faaliyetleri için kullanılması konusunda hukuki danışmanlık aldıklarını söylüyor.

Yapılan tüm bu harcamaların ardından Abraaj'ın elinde hastane yatırımları için kaynak kalmamıştı.

O dönemde Gates Vakfı Abraaj'a yaptığı yatırımları sorgulamaya başlamıştı.

Gates Vakfı bilmiyordu ama o dönemde Abraaj Capital sağlık hizmetleri fonunun banka hesabında sadece 16 bin dolar kalmıştı.

Nakvi nakit sıkıntısını çözebilmek için Air Arabia'dan bu kez 140 milyon dolarlık bir borç aldı. Bu tutar Abraaj Capital hesaplarına 5 Aralık 2017'de geçti. Para sadece 10 gün hesaplarda durdu.

Alınan o borç sayesinde 7 Aralık'ta açıklanan bilançoda Abraaj Capital 170 milyon dolar nakit gösterebiliyordu.

Ancak durumdan şüphelenen yatırımcılar denetim istedi ve Abraaj Capital'in hesap hareketleri detaylı biçimde incelemeye alındı.

Artık Air Arabia da tasfiye sürecinde yetkililerle işbirliği yapıyor.