'10 numara' ölüm yağı!

İstanbul Ümraniye'de 4 kişinin ölümüne yol açan halk otobüsündeki yangının ardından dikkatler yeniden 10 numara yağa çevrildi. Yanan otobüslerde 10 numara yağ kullanılmasının etkisi var mı? Yasak olmasına rağmen 10 numara yağ ya da diğer yağlar yakıt olarak nasıl satılıyor? Burak Coşan'ın Hürriyet'teki haberinde bu soruların yanıtları aranıyor. İşte o haber:

Bayram trafiği ile beraber artan araç trafiğinde yanan otobüsler sonrası 10 numara yağ kullanımı yeniden gündeme geldi. Yollarda tehlike saçan 10 numaranın tam da bayram dönüşünün başladığı dün otobüslerde kullanılıp kullanılmadığını öğrenmek için Esenler Otogarı’ndayız. Otogarın alt katlarında tenekelerce yağ depolanmış. Bir kaç kez katları dolaşıyoruz. O sırada yola çıkmak için son hazırlıklarını yapan bir otobüs küçük bir aracın arkasına park ediyor. Küçük aracın arka bagaj kapısıyla perdeleme yapılsa da tenekelerdeki yağların otobüse aktarıldığına şahit oluyoruz.

Fotoğrafla belgelediğimiz o anda bizim onları farkettiğimiz gibi yağı aktaranlar da bizi farkediyor. Telaşlı bir toparlanma ve bir anda ortadan kayboluyorlar... Hiç bir güvenlik önlemi alınmadan 5 litrelik su şişesi yardımıyla 10 numara yağ otobüsün deposuna dolduruldu. Bu sahne her ne kadar motorin yerine kullanılan 10 numara yağ satışı büyük oranda azalsa da özellikle merdivenaltı işletmelerde satılmaya devam ettiğinin kanıtı. Maliye Bakanlığı’nın geçen yıl düzenlemeye giderek 10 numara yağ ithalatına ÖTV düzenlemesi getirmiş, otobüs ve kamyonlarda kullanımını azaltmıştı. Ancak kaçak yollarla ülkeye sokulan söz konusu madeni yağların satışı İstanbul Otogarı dışında da birçok yerde devam ediyor.

OTOBÜSLERİ GİZLİYORLAR

ÖTV düzenlemesi öncesi benzin istasyonlarından manavlara kadar her noktada bulunan ‘10 numara yağ’ artık o kadar kolay ulaşılamasa da büyük bir gizlilik içinde otobüslerin depolarına dolduruluyor. Otogarın al katındaki işletmeler, 10 numara yağı otobüs depolarına doldururken gizliliğe büyük önem veriyor. 10 numara yağ satışı yapan işletmelerin önüne yanaştırılan otobüsün arkasına ve önüne başka bir araç çekiliyor. Bu şekilde otobüsün dolum yapılırken görünmesi engelleniyor. 5 litrelik bir su şişesinin altı kesilerek benzin deposuna ya da otobüs içinde özel olarak hazırlanmış yedek depolara 10 numara yağ boşaltılıyor. Yaklaşık yarım saat süren işlem sonrası arkada ve önde bulunan araçlar çekiliyor. Eski düzene geri dönülüyor. İlk olarak 2011’de Radikal Gazetesi’nin gündeme getirdiği haber sonrası otogarda yapılan 10 numara yağ satışı gözler önüne serilmiş ve denetimlerin arttırılması sağlanmıştı. Ancak zaman içinde bu denetimler iyiden iyiye azaldı. Denetimlerin azlığından faydalanan işletmeler de eski işlerine geri dönüş yapmaya başladı.
Ülkeye kaçak sokuluyor

10 numara yağın daha çok matbaa ve ağır sanayide kullanıldığını ifade eden bir sektör temsilcisi, “Maliye Bakanlığı geçen yıl bir düzenlemeye giderek madeni yağların ithlatında alınan ÖTV’leri yükseltti. Bu şekilde otobüs ve kamyon gibi araçlarda bu yağların kullanımı azaltıldı. Merdivenaltı tesisler bir yolunu bulup bu yağları getirmeye devam etti. Yollarda yanan otobüsler sonrası aklımıza ilk olarak 10 numara yağ kullanımı geldi. Bunları ülkeye sokmaya yine başladılar” dedi.
Trafo yağı bile kullanıyorlar

10 numara yağ olarak adlandırılan bu yağların birçok karışımdan meydana geldiğini dile getiren sektör temsilcisi, yakıt olarak kullanıldığı iddia edilen trafo yağı ile ilgili olarak da “Trafo yağı ulaşılması çok zor bir yağ. Bunları kullananlar insanların canını tehlikeye atıyor. Türkiye’de 13 bine yakın benzin istasyonu var. Denetimler sonucu yüzde 17’sinde 10 numara yağ konusunda önemli riskler göze çarptı. Birçok istasyon kapatıldı” diye konuştu.

Sadece İstanbul’da satılmıyor

BİR başka sektör temsilcisi de 10 numara yağ kullanımının devam ettiğini, sadece İstanbul Otogarı’nda değil birçok noktada satışının sürdüğünü söyledi. Sektör temsilcisi, “Neredeyse hiç denetim yapılmıyor. İnsalarda motorinden ucuz olduğu için bunları tercih ediyor. 4 lira 40 kuruş olan motorin yerine 2.5 liradan ne olduğu belli olmayan bu yağları kullanmaya devam ediyor” diye konuştu.