10 Şubat haftasında yaşanan gelişmeler! KKM'den çıkış, işsizlik oranları...

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarından çıkış sürecini hızlandırmak amacıyla yeni bir karar aldı. 15 Şubat 2025 itibarıyla, tüzel kişilerin KKM hesap açma ve yenileme işlemleri sonlandırıldı. TCMB’den yapılan açıklamada, tüzel kişi KKM hesaplarının artık TL’ye geçiş ve yenileme hedeflerinden çıkarıldığı belirtildi. Bu hamle, KKM’den çıkış sürecinin hızlandırılması ve finansal sistemde TL’nin daha fazla öne çıkarılması amacıyla atılan adımlardan biri olarak değerlendiriliyor. Kur Korumalı Mevduat (KKM) stoğunda artık son dönemece girdik. 3 Ocak haftasında 1.108 milyar TL olan kur korumalı mevduat tutarı, geçtiğimiz bir ay içerisinde keskin bir düşüş kaydederek 31 Ocak haftasında 996 milyar TL’ye geriledi. Böylece KKM’nin toplam mevduat içindeki payı %5,94’ten %5,23’e inmiş oldu.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ YAYIMLANDI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Aralık 2024'e ilişkin sanayi üretim endeksi verilerini yayımladı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7 oranında artış kaydederek, yıllık bazda Şubat 2024’te görülen yüzde 11,1’lik artıştan sonra en yüksek seviyesine ulaştı. Sanayinin alt sektörlerine bakıldığında, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yüzde 1,8, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 6,8 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 11,4 artış gösterdi. Sanayi üretim endeksindeki toparlanma görüntüsü aslında sanayide topyekûn bir toparlanmadan gelmiyor. Mevsimsellik gereği yılın son döneminde muhasebe işlemleri gerçekleştiren savunma sektörü kaynaklı yükseliş görüyoruz. Kırılıma bakarsak yüksek teknolojinin payının çok yüksek.

İŞSİZLİK ORANI GERİLEDİ

Türkiye’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı Aralık 2024 itibarıyla yüzde 8,5 seviyesine geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, işsiz sayısı bir önceki aya göre 39 bin kişi azalarak 3 milyon 26 bin oldu. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,9, kadınlarda ise yüzde 11,4 olarak tahmin edildi. İstihdam edilenlerin sayısı 54 bin kişi azalarak 32 milyon 718 bine, istihdam oranı ise yüzde 49,5’e düştü. İşgücüne katılma oranı yüzde 54,1 seviyesinde gerçekleşirken, genç işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,5 puan artarak yüzde 16,3’e yükseldi. Genç işsizlik, erkeklerde yüzde 13,1, kadınlarda ise yüzde 22,1 seviyesinde hesaplandı. Atıl işgücü oranı Aralık 2024’te yüzde 28,2 seviyesinde sabit kaldı. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 18,4, işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı ise yüzde 19,5 olarak ölçüldü. İstihdam edilenlerin haftalık ortalama fiili çalışma süresi değişmeyerek 42,9 saat olarak kaydedildi.

ALMANYA'DA İŞLER YOLUNDA GİDİYOR

2025, ihracat ikliminde iyimserlikle başladı. Ocak ayında talep koşullarında gözlenen güçlenme, son beş ayın en yüksek seviyesinde. En önemli ihracat partnerimiz Almanya’dan toparlanma sinyalleri var. Birleşik Krallık ve ABD ekonomilerinde ise olumlu seyir devam ediyor. Orta Doğu, ihracattaki artışın ana kaynağı. Özellike Suudi Arabistan ve BAE, daralan Avrupa pazarında ihracatımıza can suyu veren iki ülke konumunda. İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, Aralık 2024'teki 50,9 seviyesinden Ocak 2025’te 51,2’ye yükselerek dış talep koşullarında üt üste 13. ayda da iyileşme yaşandığını gösteriyor. Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı Almanya’da üretim, yedi aylık düşüş döneminin ardından yatay seyrederken, Birleşik Krallık ve ABD’de ekonomik aktivite genişleme gösterdi. Orta Doğu bölgesinde ise büyük bir canlanma yaşandı. Suudi Arabistan son bir buçuk yılın en hızlı genişlemesini kaydederken, BAE ve Hindistan’da da üretim güçlü artış gösterdi. Türkiye’nin en büyük 10 ihracat pazarı arasında, İspanya ve Rusya da üretim artışının en belirgin görüldüğü ülkeler oldu. Ancak, Avrupa’nın bazı büyük pazarlarındaki zayıflama genel görünümü sınırladı. İtalya, Fransa, Hollanda ve Romanya’da üretim gerilemeye devam etti.

YABANCI YATIRIMCILAR SATIŞ GERÇEKLEŞTİRDİ

Yabancı yatırımcılar, enflasyon verisinin açıklandığı haftada Türkiye tahvillerinde sert satış gerçekleştirdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 7 Şubat haftasında yabancıların tahvilde net satışı 1,5 milyar dolar oldu ve veri setinin en sert çıkışı kaydedildi. Hisse tarafında ise yabancıların net satışı 50 milyon dolar seviyesinde kaldı. Ocak ayında enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmesi, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye ilişkin enflasyon tahminlerini yukarı yönlü revize etmesine neden oldu. Bloomberg’e göre BNP Paribas stratejistleri, ocak enflasyonunun tahvil rallisini kesme potansiyeli taşıdığını belirterek kısa vadeli tahvillerde çıkış gerçekleştirdi.

TRUMP'TAN SAVAŞ AÇIKLAMASI

ABD Başkanı Donald Trump, Oval Ofis’te yaptığı açıklamada Rusya-Ukrayna Savaşı’nı sona erdirmek için hem Rusya Devlet Başkanı Putin hem de Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile verimli görüşmeler yaptığını belirtti. Üçlü bir zirve düzenleme ihtimaline dair gelen soruya Trump, “Ortam biraz sakinleştiğinde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Putin ile bir araya gelmeyi planlıyorum. Onlara ‘askeri bütçelerimizi yarıya indirelim’ demek istiyorum ve bunu yapabiliriz” ifadelerini kullandı. Trump, uzun ve verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini belirterek, iki ülkenin ortak alanlarda işbirliği yapmasının hem ABD hem de Rusya için faydalı olacağını ifade etti. Özellikle Rusya-Ukrayna Savaşı’nda yaşanan can kayıplarını durdurmak istediklerini vurgulayan Trump, Putin ile karşılıklı ziyaretler de dahil olmak üzere yakın işbirliği konusunda mutabakata vardıklarını belirtti. Müzakerelerin hızla başlatılması gerektiğini söyleyen Trump, ABD tarafından sürece Dışişleri Bakanı Marco Rubio, CIA Direktörü John Ratcliffe, Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un katılacağını açıkladı. Trump, “Ben Başkan olsaydım yaşanmayacak olan bir savaşta milyonlarca insan öldü ama bu savaş artık sona ermeli.” diyerek çabalarının başarılı olacağına inandığını söyledi.

ABD'DE ENFLASYON BEKLENTİNİN ÜZERİNDE GELDİ

ABD’de tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ocak ayında beklentilerin üzerinde aylık yüzde 0,5, yıllık ise yüzde 3 arttı. Bloomberg anketine katılan ekonomistler aylık enflasyonun yüzde 0,3, yıllık ise yüzde 2,9 olmasını öngörüyordu. Çekirdek enflasyon da beklentileri aşarak aylık yüzde 0,4 ve yıllık yüzde 3,3 seviyesinde gerçekleşti. Verilerin açıklanmasının ardından ABD borsalarında satış baskısı arttı ve Fed’in faiz indirimine yönelik beklentiler ötelendi. Para piyasalarında bir sonraki faiz indirimi beklentisi eylülden aralık ayına ertelendi. ABD Merkez Bankası (Federal Reserve) Başkanı Jerome Powell, faiz oranlarını ayarlamak için acele etmeye gerek olmadığını belirterek, yetkililerin borçlanma maliyetlerini düşürme konusunda sabırlı davranacaklarını bir kez daha vurguladı. Powell, Salı günü Senato Bankacılık Komitesi’ne yaptığı açıklamada, “Politika duruşumuz şu anda önceki döneme kıyasla önemli ölçüde daha az kısıtlayıcı ve ekonomi güçlü kalmaya devam ediyor. Bu nedenle politika duruşumuzu değiştirmek için acelemiz yok.” dedi.

AVRUPA BORSALARI

Avrupa borsalarında son dönemde iyimserlik havası esiyor. Büyük şirketlerden beklenti üstü gelen bilançolar, Ukrayna için olası barış planı gelişmeleri ve değerlemelerde ABD borsaları ile açılan makas, Avrupa borsalarını destekliyor. Polonya, Avusturya ve Finlandiya gibi Rusya’ya coğrafi olarak daha yakın olan ülkelerin borsaları, Ukrayna konusunda devam eden barış görüşmelerine dair haberlerin etkisiyle daha da iyi performans gösteriyor. Avrupa hisse senetleri, Wall Street’teki rakiplerine kıyasla 2025’in başından itibaren daha iyi performans gösteriyor. Avrupa’da endeksler hizmetler sektörünün desteğiyle gidiyor. Savaşın ardından savunma hisselerinin iyi gittiğini görmüştük ancak son dönemde savunma hisselerinden çıkışlar var. Hermès’in dördüncü çeyrek satışları, Birkin çantası gibi lüks ürünlere olan talep sayesinde %18 arttı. Sonuçların ardından Hermès hisseleri %4,2 yükseldi. Burberry, Richemont, LVMH ve Kering gibi diğer büyük lüks markalar da %1,4 ile %1,7 arasında değer kazandı. Lüks tüketim sektörü, güçlü satış verileriyle yatırımcı güvenini artırmaya devam ediyor ve ekonomik belirsizliklere rağmen direnç gösteriyor.

TÜRKİYE'DE OCAK AYINDA NE KADAR KONUT SATILDI

2025 yılının Ocak ayında Türkiye genelinde 112.173 adet konut satıldı. Bu rakam, Ocak 2024’te satılan 80.308 konuta göre %39,7’lik bir artışı ifade ediyor. Böylece konut piyasası, 2024’ün aynı dönemindeki durgunluğun ardından 2025’e güçlü bir başlangıç yapmış oldu. Karşılaştırmalı olarak bakıldığında, Ocak 2024’te konut satışları Ocak 2023’e göre %17,8 azalarak 80.308’e düşmüştü. Ocak 2023’te yaklaşık 97.708 konut satılmıştı. Dolayısıyla Ocak 2025, hem 2024’ün düşük bazının etkisiyle hem de piyasanın yeniden canlanmasıyla, son iki yılın aynı aylarını geride bıraktı. İnşaat maliyet enflasyonunda ise gerileme devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, inşaat maliyet endeksi 2024 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 0,70, yıllık bazda ise yüzde 34,27 arttı. Bu oran, Mart 2021’den bu yana inşaat maliyetlerinde görülen en düşük yıllık enflasyon olarak kaydedildi. Alt kalemlerde malzeme endeksi aylık yüzde 0,41, işçilik endeksi ise yüzde 1,29 artış gösterirken, yıllık bazda malzeme fiyatlarında yüzde 26,18, işçilik maliyetlerinde ise yüzde 54,35’lik artış yaşandı. Veriler, inşaat maliyetlerinde enflasyonist baskının özellikle işçilik maliyetlerinden kaynaklandığını gösterirken, genel maliyet artışının son yılların en düşük seviyelerine gerilemesi dikkat çekti.

FON TERCİHLERİ DEĞİŞTİ

Son dönemde para piyasası fonlarına getirilen tahvil tutma zorunluluğu, yatırımcıların fon tercihlerinde değişime yol açtı. Önceden likiditesi yüksek ve görece istikrarlı kabul edilen para piyasası fonları, tahvil tutma mecburiyetiyle dalgalanmalara maruz kalırken, serbest para piyasası fonları bu tür bir kısıtlama olmadan yoluna devam ediyor.Serbest para piyasası fonları ağırlıklı olarak mevduat ve ters repo gibi düşük oynaklığa sahip enstrümanlardan oluşuyor. Bu fonlara geçmişte düşük ilgi gösterilmesinin ana sebeplerinden biri stopaj oranının %15 olmasıydı. Ancak son düzenleme ile para piyasası fonlarının da stopajı %15’e çıkarıldı. Böylece, vergi açısından artık iki fon türü arasında bir fark kalmadı. Bu gelişmeler, yatırımcıların alternatif getiri arayışlarını hızlandırdı ve serbest para piyasası fonlarına ciddi bir yönelim başladı. Özellikle tahvil tutma zorunluluğunun yol açtığı oynaklıktan kaçınmak isteyen yatırımcılar, daha stabil bir yapı sunan serbest fonlara yöneliyor. Böylece, uzun süredir görece düşük ilgi gören bu fonlar yeniden ön plana çıkmaya başladı.

AVRUPA'DA DOĞAL GAZ FİYATLARI

Avrupa doğal gaz fiyatları dalgalı devam ediyor. Düşük depolama seviyeleri arz yönlü endişeleri artırırken, Rusya-Ukrayna savaşının nihayete erme beklentisi yumuşak jeopolitik hava yaratıyor. Avrupa’daki referans doğal gaz piyasası olan Hollanda TTF’de (Title Transfer Facility) doğal gaz vadeli fiyatları salı günü megavat saat başına €59’a yükselerek iki yılın en yüksek seviyesine ulaştı. AB genelinde doğal gaz depolama seviyeleri ortalama %48,48’e düşerek, yılın bu döneminde olması gereken seviyenin oldukça altına indi. Ancak sonrasında savaş konusunda gelen pozitif haber akışıyla TTF’in €50’ya geri çekildiğini gördük. ING emtia analistleri Warren Patterson ve Ewa Manthey, “Son dönemdeki fiyat artışı, mevsim normallerinin altındaki soğuk hava, azalan yenilenebilir enerji üretimi ve düşük stok seviyelerinden kaynaklandı” dedi. Normalde ilkbahar ve yaz ayları, düşük talep ve daha uygun fiyatlar nedeniyle depoların doldurma zamanı. Ancak bu yıl piyasa, bu stratejiyi giderek daha maliyetli hale getiriyor. Piyasayı tamamen değiştirebilecek en büyük belirsizliklerden biri, Rus gazının Avrupa’ya geri dönme olasılığı. Eğer Moskova ve Kiev arasında bir barış anlaşması sağlanırsa, Rus gazı sevkiyatlarının artması fiyatların daha da aşağı gelmesine sebep olabilir.

TRUMP'TAN GÜMRÜK VERGİSİ HAMLELERİ

ABD Başkanı Donald Trump, çelik ve alüminyum ithalatına %25 gümrük vergisi getirmeyi planladığını duyurarak ticaret savaşlarını genişletme yolunda bir adım daha attı. Trump, bu tarifelerin tüm ülkelerden gelen baz metal ithalatına uygulanacağını belirtti. Tarifeler, ABD’nin en önemli demir-çelik tedarikçileri olan Meksika ve Kanada gibi ülkeleri de kapsıyor. Trump ayrıca, ABD ithalatına vergi uygulayan ülkelere karşı yeni karşılıklı tarifeler açıklayacağını belirterek, bu önlemlerin ‘anında’ yürürlüğe gireceğini söyledi. ABD çelik ve alüminyum ihtiyacının büyük bir kısmını Kanada, Birleşik Arap Emirlikleri ve Meksika’dan ithal ediyor. ABD’nin 2023 yılındaki alüminyum ithalatı net tüketiminin %80’inden fazlasını oluşturuyor. Çelik ithalatı daha düşük bir paya sahip olsa da, havacılık, otomotiv ve petrol sondajı gibi sektörler için kritik bir konumda.

YÜKSEK YATIRIMCI TALEBİ

Enerjisa, Türkiye’de özel sektör tarafından gerçekleştirilen en büyük tahvil ihracını tamamladı. 4,8 milyar TL tutarındaki 730 gün vadeli tahvil ihracı, yüksek yatırımcı talebiyle karşılandı. Şirketin CFO’su Philipp Ulbrich, tahvil ihracının sağladığı finansmanla enerji dağıtım şebekeleri, yenilenebilir enerji projeleri ve elektrikli araç şarj altyapısına yatırımların artırılacağını belirtti. Enerjisa, Ayedaş, Başkent ve Toroslar bölgesindeki dağıtım şebekelerine yönelik yatırımlarını sürdürerek enerji dönüşümüne katkı sağlamayı hedefliyor. Şirket ayrıca, kurumsal müşterilere enerji verimliliği çözümleri sunarak güneş enerjisi, enerji depolama sistemleri ve tasarruf sağlayan teknolojilere yönelik finansman modelleri geliştirmeye devam ediyor. Elektrikli araç şarj ağı yatırımlarını eCharge iştirakiyle büyüten Enerjisa, bu alanda Türkiye’nin en büyük DC şarj hizmet sağlayıcısı konumunda. CFO Ulbrich, enflasyonun ve faiz oranlarının düşmesiyle birlikte yatırım ortamının daha da cazip hale geleceğini vurgularken, enerji sektöründe düzenleyici çerçevenin yatırım çekici parametrelerle güçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekti.

Horoz Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Taner Horoz, katıldığı Bloomberg HT yayınında şirketin 2024’ü fiyat tespit raporunun oldukça üzerinde bir kârlılıkla kapattığını ve 2025’in de iyi başladığını belirtti. Ana müşteri grubunu oluşturan dayanıklı tüketim mallarında tüketici talebinin yavaşladığını ifade eden Horoz, hacim düşüşlerini yeni müşterilerle telafi ettiklerini söyledi. Şirket, 2025’te enflasyonun üzerinde kârlılığı artırmayı hedefliyor. Horoz Lojistik, geçen yıl depo hacmini genişleterek 620 bin metrekareye ulaştırdı. Çerkezköy’de 50 bin metrekarelik yeni kampüs devreye alınırken, Gebze’de de 20 bin metrekarelik yeni bir depo yakında açılacak. Ayrıca, e-ihracata destek için Almanya, İngiltere ve Fransa’da lojistik altyapı sağlayan şirket, firmaların kendi şirketlerini kurmadan e-ihracat yapmalarına olanak tanıyan bir sistem geliştirdi.

5G TEKNOLOJİSİNİN TÜRKİYE'YE OLACAK KATKILARI

Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy, BloombergHT’de katıldığı programda 5G teknolojisinin Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlayacağını belirtti. Aksoy, 5G’nin sanayide otomasyon ve akıllı cihaz kullanımını artırarak, ekonomiye yıllık 120 milyar TL’nin üzerinde değer katacağını söyledi. 5G ihalesinin 2025’in ilk yarısında yapılması ve 2026 başında hayata geçirilmesi beklenirken, frekans bedellerinin makul olması durumunda operatörlerin daha fazla yatırım yapacağını vurguladı. Aksoy ayrıca, Türkiye’nin 2 milyon kilometre fibere ihtiyacı olduğunu ve mevcut altyapının yetersiz kaldığını belirterek fiber reformunun gerekliliğine dikkat çekti.
Kaynak: Fintables