12 Mart önemli ekonomi başlıkları! Ateşkes gelişmeleri, inşaatta işçilik maliyetlerinde belirgin yükseliş...

Türkiye'de ve dünyada neler yaşanıyor? Fintables, ekonomi dünyası için öne çıkan başlıkları aktarıyor...

☑ Ukrayna, Trump yönetiminin askeri ve istihbarat desteğini yeniden başlatması karşılığında ABD’nin teklif ettiği 30 günlük ateşkes önerisini kabul etti. Rusya’nın Kursk bölgesindeki baskıyı artırdığı bir dönemde gerçekleşen ateşkesin hayata geçmesi ise Putin’in katı tutumu nedeniyle henüz belirsizliğini koruyor.
☑ BİM, 2024 yılında yüksek enflasyona rağmen cirosunu reel olarak büyütse de parasal kazançların azalması ve faaliyet giderlerindeki hızlı yükseliş nedeniyle net kârda düşüş yaşandı. Müşteri trafiğindeki düşüş ve hedeflerin üzerinde gerçekleşen yatırım harcamaları maliyet yönetimini kritik hale getirdi.
☑ TCMB analizine göre, ocak ayında hastane muayene ücretlerindeki artış enflasyonu yukarı iterken şubatta yapılan düzenleme bu etkiyi tersine çevirdi. Ancak genel olarak enflasyondaki düşüş, baz etkisinden değil, kalıcı bir yavaşlamadan kaynaklanıyor. Çekirdek enflasyonda görülen düşüş de, enflasyonun baz etkisinden ziyade fiyat dinamiklerindeki kalıcı bir yavaşlamayı işaret ediyor.
☑ İnşaat maliyetleri, Ocak 2025’te aylık %9,10 ve yıllık bazda %27’ye yakın artarken, maliyet baskısının temel kaynağı işçilik giderlerindeki yüksek artış oldu. İşçilik maliyetleri aylık bazda %23,58, yıllık bazda ise %34,37 yükselerek malzeme fiyatlarındaki artışı geride bıraktı ve sektör için önemli bir maliyet unsuru haline geldi.

AJANDA

• Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Polonya Başbakanı Donald Tusk'u ağırlayacak. Erdoğan, resmi karşılama töreni sonrası Tusk ile ikili görüşme yapacak ve ortak basın toplantısı düzenlenecek.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, ocak ayına ilişkin ödemeler dengesi istatistiklerini açıklayacak.
• ABD’de şubat ayı Tüketici Fiyat Endeksi verileri var. Beklenti %2,9 olarak dikkat çekiyor.

ATEŞKES

Ukrayna, Trump yönetiminin askeri yardımı ve istihbarat desteğini yeniden sağlamasının önünü açan bir anlaşma kapsamında, ABD’nin önerdiği 30 günlük bir ateşkesi kabul etti. Dün Suudi Arabistan’da sekiz saat süren görüşmelerin ardından duyurulan bu anlaşma, savaşın gidişatını değiştirebilecek önemli bir adım olarak görülüyor. ABD, şimdi bu öneriyi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e sunarak onun da ateşkesi kabul etmesini sağlamaya çalışacak. Trump, Putin’in bu süreci desteklemesini umduğunu söylerken, ABD yetkilileri ateşkesin ötesinde uzun vadeli barış için güvenlik garantileri ve mahkûm takasları gibi konuların da masada olduğunu belirtti. Ayrıca, ABD ve Ukrayna, Trump’ın uzun süredir istediği Ukrayna’nın maden kaynaklarının paylaşımına yönelik bir anlaşmayı hızlandırma konusunda da mutabakata vardı.
Bu gelişme, Ukrayna’nın cephe hattında zorlandığı, asker ve silah sıkıntısının arttığı bir dönemde geldi. Rusya, yedi aydır Ukrayna birliklerinin elinde tuttuğu Kursk bölgesini geri almak için yoğun bir saldırı yürütürken, bu bölgenin gelecekte barış görüşmelerinde bir koz olarak kullanılabileceği belirtiliyor. ABD’nin Orta Doğu elçisi Steve Witkoff’un, Putin’i ateşkese ikna etmek için Moskova’da görüşmeler yapması bekleniyor. Ancak Moskova, Ukrayna’nın tarafsız kalmasını, NATO’dan vazgeçmesini ve ülkede başkanlık seçimleri yapılmasını talep ediyor. Batılı yetkililer, Putin’in bilinçli olarak kabul edilemez talepler öne sürdüğünü ve savaşı devam ettirmeye hazır olduğunu vurguluyor. İngiltere Başbakanı Keir Starmer ise ateşkesi “önemli bir diplomatik başarı” olarak değerlendirirken, Rusya’nın da bu süreci kabul etmesi gerektiğini söyledi.

BİM

2024 yılında BİM, yüksek enflasyon ortamında cirosunu yüzde 10’luk reel büyümeyle 519,6 milyar TL’ye çıkarmayı başardı. Mağaza açılışlarında hız kesmeyen şirket, geçtiğimiz yıl Türkiye ve yurt dışı operasyonlarında toplam 1.101 yeni mağaza açarak toplam mağaza sayısını 13.583’e yükseltti. Bu hızlı büyüme performansını destekleyen BİM, brüt kârını yüzde 22 artışla 90,8 milyar TL’ye taşırken, brüt kâr marjını da %17,5’e yükselterek maliyet kontrolü açısından başarılı bir yılı geride bıraktı. 2024’te işletme faaliyetlerinden 31,2 mlr TL net nakit girişi elde edildi (vergiler ve işletme sermayesi değişimi sonrası). Yatırım harcamaları için 18,1 milyar TL nakit çıkışı yapılırken, duran varlık satışlarından 0,74 milyar TL giriş sağlandı. Böylece serbest nakit akımı yaklaşık 14,3 mlr TL olarak gerçekleşti.

Diğer taraftan, net kâr tarafında geçen yıla göre %17 düşüşle 18,6 milyar TL’ye gerilemesi dikkat çekici. Bu düşüşün temel sebebi yüksek enflasyon döneminde şirketlerin yazdığı parasal kazançların azalması olsa da faaliyet giderlerindeki hızlı artış da net kârı baskıladı. Faaliyet giderleri satışlardan daha hızlı artarak operasyonel marjları bir miktar aşağı çekti. Ayrıca mağaza başına günlük müşteri trafiğinin %4,8 gerilemesi, her ne kadar sepet büyüklüğündeki artışla telafi edilse de uzun vadede izlenmesi gereken konular arasında. Şirketin yatırım harcamalarının satışlara oranı da hedeflerin üzerine çıkarak %3,7’ye yükseldi, bu da yüksek büyüme ortamında maliyet yönetiminin önemini tekrar gündeme getirdi.

SUT

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ekonomistleri, enflasyon üzerindeki geçici faktörleri analiz eden bir blog yazısında, Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) düzenlemelerinin yıllık enflasyon üzerindeki etkisini inceledi. Yapılan değerlendirmeye göre, ocak ayında hastane muayene ücretlerindeki artış enflasyonu yukarı çekerken, şubat ayında geri çekilen düzenleme enflasyonu aşağı yönlü etkiledi. Ancak TCMB, SUT düzenlemelerinin etkisini dışarıda bıraktığında, yıllık enflasyondaki gerilemenin ana eğilimdeki düşüşten kaynaklandığını vurguladı. Merkez Bankası’na göre, geçen yılın aynı dönemine kıyasla ana eğilim göstergelerinde belirgin bir iyileşme var. Şubat ayında ana eğilim göstergeleri ortalama %2,4 seviyesinde gerçekleşirken, geçen yıl bu oran %4,1 seviyesindeydi. Bu da enflasyondaki düşüşün büyük ölçüde baz etkisinden değil, kalıcı bir yavaşlamadan kaynaklandığını gösteriyor.

Yapılan analizde, Ocak ayında SUT düzenlemesinin enflasyona 0,56 puan artırıcı etki yaptığı, ancak Şubat ayında bu etkinin 0,29 puan düşürücü yönde gerçekleştiği hesaplandı. Yılbaşından itibaren bakıldığında, düzenlemenin yıllık enflasyona net etkisi Ocak ayında 0,76 puan, Şubat ayında ise 0,34 puan olarak hesaplandı. Çekirdek enflasyon göstergeleri de benzer bir tablo çiziyor. Ocak ayında B ve C endekslerinin ortalama artışı SUT düzenlemesi nedeniyle 0,6 puan yükselirken, Şubat ayında bu etkinin 0,1 puan kadar düştüğü görülüyor. Özetle, Merkez Bankası verilerine göre, enflasyondaki yavaşlama geçici düzenlemelerden değil, talep ve fiyat dinamiklerindeki genel yumuşamadan kaynaklanıyor.

ATIŞTIRMALIKLAR

• 2025 yılı Ocak ayında inşaat maliyet endeksi, aylık bazda yüzde 9,10, yıllık bazda ise yüzde 26,61 arttı. Malzeme fiyatlarındaki artış sınırlı kalırken, işçilik maliyetlerinde belirgin bir yükseliş dikkat çekti. Ocak ayında malzeme endeksi aylık yüzde 1,96, yıllık yüzde 22,39 artarken, işçilik endeksi aylık yüzde 23,58, yıllık ise yüzde 34,37 yükseldi. Bina inşaatı maliyet endeksi de benzer bir eğilim sergileyerek aylık yüzde 9,39, yıllık yüzde 27,09 arttı. Bina inşaatında malzeme maliyetleri aylık yüzde 1,91, yıllık yüzde 23,28 artarken, işçilik maliyetleri aylık yüzde 24,14, yıllık yüzde 33,76 yükseldi. Genel olarak bakıldığında, işçilik maliyetlerindeki artışın, malzeme fiyatlarındaki artışı geride bıraktığı ve maliyet baskısının büyük ölçüde iş gücü giderlerinden kaynaklandığı görülüyor.

• Petrol fiyatları, ABD’nin küresel petrol arz fazlasına yönelik tahminini aşağı yönlü revize etmesinin ardından yükselişini sürdürdü. Brent petrol, Salı günkü hafif artış sonrası varil başına 70 dolara yaklaşırken, ABD ham petrolü 67 dolar seviyesinde işlem gördü. ABD Enerji Bilgi İdaresi’nin son tahminlerine göre, 2024 yılı için küresel arz fazlası öngörüsü düşürüldü, 2026 yılı içinse önceki beklentinin yarıya indirildiği açıklandı. Bu revizyonda, İran ve Venezuela’dan gelen petrol akışının azalacağına yönelik beklentiler etkili oldu. Amerikan Petrol Enstitüsü’nün verilerine göre, geçen hafta ABD’de ticari ham petrol stokları 4,2 milyon varil artarken, Oklahoma’daki Cushing depolama tesisinde ise stokların beş haftadır ilk kez azaldığı görüldü.

• ABD Başkanı Donald Trump’ın aldığı karar doğrultusunda, çelik ve alüminyum ithalatına getirilen yüzde 25’lik gümrük vergisi, herhangi bir istisna veya muafiyet tanınmadan yürürlüğe girdi. Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, vergilerin 12 Mart gece yarısından itibaren Kanada ve diğer tüm ticaret ortakları için geçerli olduğunu duyurdu. Başkan Trump, Business Roundtable toplantısında yaptığı konuşmada, bu gümrük vergilerinin ABD’ye yatırımı teşvik ettiğini belirterek, daha yüksek tarife oranlarının fabrikaların ABD’ye geri taşınmasını hızlandıracağını savundu. Trump, “Ne kadar yüksek olursa, şirketlerin burada yatırım yapma olasılığı o kadar artar. En büyük kazanç, işletmelerin ülkemize taşınması ve yeni iş imkânları yaratmasıdır” ifadelerini kullandı.

• Ash, Avrupa’daki jeopolitik değişimlerin Türkiye ekonomisi ve yatırımcı ilgisi açısından önemli fırsatlar sunduğunu belirtti. Avrupa’nın ekonomik büyüme eğilimine girmesi ve Türkiye ile entegrasyonun artması durumunda yatırımcı güveninin de güçleneceğini ifade eden Ash, Türkiye’nin ticari ve askeri sanayide Avrupa ile daha fazla bütünleşmesinin her iki taraf için kritik olacağını vurguladı. CNBC-e ekranlarında konuşan Ash, Avrupa’daki artan savunma harcamalarının Türkiye’nin sanayi ve üretim kapasitesine olumlu yansıyabileceğini söyledi. Türkiye’nin, Avrupa’nın askeri-endüstriyel üretim açığını kapatabilecek en önemli ortaklardan biri olabileceğini belirten Ash, özellikle savunma sanayii alanındaki iş birliklerinin Türkiye’nin stratejik konumunu güçlendirebileceğini dile getirdi.

Kaynak: Fintables

O ülkede çelik sektöründen uyarı! 'ABD'nin gümrük vergilerinin zarar verici sonuçları olacak'

Almanya'da kimya-ilaç endüstrisi toparlanamıyor