13 Aralık önemli ekonomi başlıkları: ECB faiz indirimine gitti, Akkuyu Nükleer için önemli adımlar

2024 Aralık ayının ikinci haftasıda tamamlanmak üzere. Finans dünyası ise yılın son günlerinde oldukça hareketli. Fintables Türkiye'de ve dünyada yaşanan finans gelişmeleri aktarmaya devam ediyor. İşte ekonomi dünyası için öne çıkan başlıklar:

☑ ECB, dün 25 puanlık faiz indirimiyle yılın dördüncü faiz indirimini yaptı. Avrupa’da büyüme endişeleri artık ana tema olurken, 2025 için swap piyasalarında 5 çeyrek (25 baz puan) faiz indirimi fiyatlanıyor.

☑ 2024 yılı Ocak-Ekim döneminde Türkiye'ye gelen toplam Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) miktarı, bir önceki yıla göre %1 azalarak 8,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Ekim ayında gerçekleşen toplam UDY girişleri 770 milyon dolar.

☑ Türkiye’nin nükleer enerji alanındaki ilk büyük adımı olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde (NGS) kritik bir aşama daha kaydedildi. Santralin birinci reaktöründe türbin şaftı başarıyla döndürüldü.

☑ Reel sektör faiz indirimine odaklanmış durumda. İTO Başkanı Şekib Avdagiç, 26 Aralık’ta gerçekleşecek Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faizlerin 250 baz puan indirilebileceğini düşündüğünü açıkladı.

AJANDA

1 Türkiye İstatistik Kurumu, 2023 yılına ilişkin girişimcilik ve iş demografisi bültenini, ekim ayına ilişkin kümes hayvancılığı ile süt ve süt ürünleri üretimi istatistiklerini açıklayacak.
2 Sümer Varlık Yönetimi talep toplamaya devam edecek.

AVRUPA MERKEZ BANKASI FAİZ İNDİRİMİ

Avrupa Merkez Bankası (ECB), piyasa beklentilerine paralel olarak mevduat faizini 25 baz puan indirerek Mart 2023’ten bu yana en düşük oran olan %3 seviyesine çekti. Son faiz indirimi, banka tarafından 2024 yılı içinde gerçekleştirilen dördüncü faiz indirimi oldu. Ana refinansman faizi %3,40'tan %3,15'e, marjinal fonlama faizi ise %3,65'ten %3,40'a düşürüldü. ECB Başkanı Christine Lagarde, faiz kararı sonrası yaptığı açıklamada dezenflasyon sürecinin devam ettiğini ve enflasyonun %2 hedefine doğru ilerlediğini söyledi. Lagarde, finansman koşullarında bir miktar gevşeme yaşandığını ancak genel olarak sıkı bir duruşun korunduğunu ifade etti. Lagarde, bazı kurul üyelerinin 50 baz puanlık bir indirim önerdiğini ancak oy birliğiyle 25 baz puanda karar kılındığını aktardı.

Lagarde ayrıca, işçilik maliyetlerinin düşmesi ve verimlilik artışının beklenmesiyle ekonomide toparlanmanın süreceğini belirtti. Ancak, jeopolitik gerilimler ve küresel ticaretteki risklerin ihracatı olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekti. Lagarde bir kez daha faiz kararlarının verilerle uyumlu şekilde alınacağının altını çizerken, karar metninde para politikasının ‘yeterince kısıtlayıcı’ kalacağı ifadelerinin kaldırıldığı gözlemlendi. ECB’nin kararı sonrası euro dolar paritesinde 1,05’in altı görüldü. Swap piyasalarında, ECB’nin eylül ayına kadar beş çeyrek (25 baz puan) puanlık indirim daha yapmasını ve mevduat faizini %1,75’e düşürmesi fiyatlanıyor.

YASED MERKEZ'İN VERİLERİ SONRASI BÜLTEN YAYIMLADI

Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan Ödemeler Dengesi İstatistiklerinin ardından Rakamlarla Uluslararası Doğrudan Yatırımlar (UDY) Bültenini yayımladı. 2024 yılı Ocak-Ekim döneminde Türkiye'ye gelen toplam UDY miktarı, bir önceki yıla göre %1 azalarak 8,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Ekim ayında gerçekleşen toplam UDY girişleri 770 milyon dolar olarak hesaplandı. Bu rakamın 417 milyon doları yatırım sermayesi, 170 milyon doları borçlanma araçları, 188 milyon doları ise yabancı uyruklulara yapılan gayrimenkul satışları yoluyla elde edildi.

Ekim ayında gerçekleşen 417 milyon dolar değerindeki yatırım sermayesi girişlerinin %25’i, yani 104 milyon doları toptan ve perakende ticaret sektörüne yönelik yatırımlardan oluştu. Ulaşım araçları imalatı sektörü, geçmiş kümülatif performansının üzerinde bir sonuç sergileyerek yatırım sermayesi girişlerinin %17’sini çekti. Bilgi ve iletişim ile mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler gibi sektörler ise her biri %8’lik pay ile öne çıktı. Ülkeler bazında bakıldığında, ekim ayında Türkiye’ye en fazla yatırım Almanya’dan geldi. Almanya, toplam girişlerin %23’ünü oluştururken, Hollanda %16, Birleşik Krallık ve ABD ise %15’er pay aldı. Ocak-Ekim döneminde ise en çok yatırım yapan ülke 885 milyon dolarla Hollanda oldu. Bu ülkeyi 598 milyon dolarla Almanya ve 524 milyon dolarla ABD takip etti.

2002-2024 yılları arasında Türkiye’ye gelen uluslararası doğrudan yatırımların %58’i Avrupa Birliği ülkelerinden sağlanmışken, 2024 yılının ilk 10 ayında bu pay %49’a geriledi. Avrupa Birliği üyesi olmayan diğer Avrupa ülkeleri ise %21 payla Türkiye’ye en çok yatırım yapan ikinci bölge konumunda yer aldı.

AKKUYU NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ

Türkiye’nin nükleer enerji alanındaki ilk büyük adımı olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde (NGS) kritik bir aşama daha kaydedildi. Santralin birinci reaktöründe türbin şaftı başarıyla döndürüldü. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, bu gelişmenin Türkiye’nin nükleer tarihinde önemli bir dönüm noktası olduğunu belirtti. Bayraktar, birinci reaktörün 2025 yılında deneme üretimine başlayarak ilk elektriğini üretmesinin hedeflendiğini açıkladı. Bayraktar, “Elektrik talebimiz artarken bu ihtiyacı kesintisiz, çevre dostu ve düşük emisyonlu bir şekilde karşılamak için nükleer enerjiyi enerji politikamızın merkezine yerleştirdik” ifadelerini kullandı.

Bayraktar, Türkiye’nin 2050 yılında net sıfır karbon hedeflerine ulaşabilmesi için nükleer enerjiye duyulan ihtiyaca vurgu yaparak, "Akkuyu’ya ek olarak Sinop, Trakya ve yaklaşık 5 bin megavat kapasiteli küçük modüler reaktörlerle toplam 20 bin megavatlık bir kurulu güç hedefliyoruz. Bu kapasiteyle enerjimizin yüzde 10’unu nükleer kaynaklardan sağlamış olacağız” dedi. Akkuyu NGS’nin dört reaktörünün de 2028 yılına kadar devreye alınması planlanıyor. İlk ünite ise 2025 yılında deneme üretimine geçerek Türkiye’nin enerji arzına katkı sağlayacak.

ŞEKİB AVDAGİÇ'TEN ÖNEMLİ AÇIKLAMALAR

Reel sektör faiz indirimine odaklanmış durumda. İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, 26 Aralık’ta gerçekleşecek Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faizlerin 250 baz puan indirilebileceğini öngörerek, bu adımın enflasyonla uyumlu olacağını ve 2025 yılına girerken önemli bir psikolojik katkı sağlayacağını ifade etti. Avdagiç, döviz kuru ile enflasyon arasında oluşan makasın sürdürülebilir olmadığını ve ihracatçıların bu durumdan olumsuz etkilendiğini belirtti. Avdagiç, sepet döviz kurunun ilk 11 ayda %14-15 oranında arttığını, ancak enflasyonun aynı dönemde %43 seviyesine yükseldiğini vurguladı.

Ticari ve bireysellerin dövize olan ilgisi azalmaya devam ediyor. Toplam yabancı para mevduatlar, 6 Aralık 2024 itibarıyla haftalık 3 milyar 23 milyon dolar azalarak 162 milyar 713 milyon dolar seviyesine geriledi. Parite etkisinden arındırıldığında düşük daha sınırlı (2 milyar 693 milyon dolar) olsa da TL’deki reel faizin gücünü ortaya koyuyor. Son 3 haftalık veriyi pariteden arındırırsak toplam 5,2 milyar dolarlık azalma dikkat çekici. KKM’de de azalma devam ediyor. 6 Aralık haftası verilerinde 13,5 milyar TL çıkış var. Toplam stok 1 trilyon 184 milyar TL’ye geriledi.

CİTİ 250 BAZ PUANLIK İNDİRİM BEKLİYOR

Citi, aralık ayında 250 baz puan indirim beklentisini sürdürüyor. Citi ekonomistleri İlker Domaç ve Gültekin Işıklar, kasım ayında açıklanan enflasyonun beklentilerin üzerinde gerçekleştiğini, bunun işlenmemiş gıda fiyatlarından kaynaklandığını ifade ediyor. Raporda, TCMB Başkanı Fatih Karahan'ın son enflasyon raporunda verdiği mesajların aralık ayında faiz indirimlerine başlanabileceği yönünde sinyaller olarak değerlendiriliyor. Ekonomik yavaşlama işaretleri ve sıkı finansal koşulların, TCMB'nin bu adımı atmasında etkili olabileceği belirtiliyor.

2025'TE PETROLE ARZ YÜKSEK OLACAK

Petrolde 2025’in teması yüksek arz olacak gibi gözüküyor. Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) kasım ayına ilişkin petrol piyasası raporunda, OPEC'in toplam petrol arzının diğer konvansiyonel olmayan üretimlerle birlikte günlük 32 milyon 830 bin varil olarak kaydedildi. Bu, bir önceki aya göre günlük 170 bin varil artış anlamına geliyor. Küresel petrol arzının, 2025 yılında günlük 1 milyon 900 bin varil artışla 104 milyon 800 bin varile ulaşması ve 2025'teki arz artışının %70'inin, ABD, Brezilya, Guyana, Kanada ve Arjantin gibi OPEC+ dışı ülkelerden gelmesi bekleniyor.

YENİ BİR REKOR GELDİ

TCMB’nin yayımladığı cari denge verileri, Türk vatandaşlarının yurt dışında gerçekleştirdiği gayrimenkul alımlarında birikimli olarak yeni bir rekor seviyeye ulaşıldığını ortaya koydu. Verilere göre, ekim ayında Türklerin yurt dışındaki gayrimenkul alımları 197 milyon dolar olarak kaydedildi. Bu gelişmeyle birlikte, son 12 aylık dönemde yapılan yurt dışı gayrimenkul alımları 2 milyar 2 milyon dolara ulaşarak rekor bir seviyeye işaret etti. Bu rekor, daha önce 2023 yılının Haziran ayında kaydedilen 1 milyar 996 milyon dolarlık 12 aylık birikimli alım rakamını geride bıraktı.

TOFAŞ İŞTEN ÇIKARMALARA BAŞLADI

Tofaş, çalışan sayısının %13’ünün işten çıkarıldığını açıkladı. Şirket tarafından iş akdinin feshiyle ilgili çalışanlara gönderilen yazıda, sektördeki zorluklara dikkat çekildi. Açıklamada, ÖTV matrah dilimindeki değişiklikler, ithal araçlarla yaşanan rekabet sorunları ve üretimi sona eren veya sona erecek olan Doblo ve Fiorino modellerinin şirkete getirdiği finansal yük vurgulandı. Ayrıca, dış pazarlarda artan sipariş iptalleri ve azalan üretim nedeniyle alınan tasarruf önlemlerinin yetersiz kaldığı ifade edildi.
Kaynak: Fintables