13 Ocak önemli ekonomi başlıkları: Köprü ve otoyol ücretlerine zam, inşaat maliyetleri hız kesiyor

Türkiye'de ve Dünya'da finans gelişmeleri hız kesmeden devam ediyor. Ekonomi okurlarının yakından takip ettiği Fintables 13 Ocak Pazartesi gününün yaşanan finans gelişmeleri derledi. İşte detaylar...

☑ Geçtiğimiz hafta global piyasalarda yaşanan tahvil hareket tedirginlik yarattı. Bu hafta ABD’de bilanço sezonu başlıyor. Piyasa, güçlü gelecek kârlara odaklı.
☑ Sanayi üretiminde kasımda toparlanma var. İşsizlik oranları da sıkı işgücü piyasasının devamını gösteriyor. PMI verileri ile beraber okursak aralık ayında da benzer sonuçlar görmemiz muhtemel.
☑ Köprü ve otoyol geçiş ücretlerine bugünden itibaren geçerli olarak zam yapıldı.Yeni düzenleme kapsamında 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün tek yön otomobil geçiş ücretleri yüzde 42 zamlanarak 33 TL’den 47 TL’ye yükseldi.
☑ İnşaat maliyetleri hız kesmeye devam ediyor. İnşaat maliyet endeksi, kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,04 artarken, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 35,93 oranında yükseldi. Son 3,5 yılın en düşük artışını gördük.

AJANDA

1 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kasım ayına ilişkin ödemeler dengesi istatistikleri ile 3'üncü çeyreğe ilişkin finansal hesapları açıklayacak.
2 Türkiye İstatistik Kurumu, Kasım 2024 dönemine ilişkin dış ticaret, ciro ve ticaret satış hacim endekslerini açıklayacak.
3 Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2 yıl vadeli devlet tahvilinin yeniden ihraç ihalesini gerçekleştirecek.

İLK KEZ POZİTİF DEĞER GÖRDÜ

Cuma günü sanayi sektörünü ilgilendiren iki önemli veri aldık. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Kasım 2024 sanayi üretim endeksi verilerinde beş aylık negatif seyrin ardından ilk kez pozitif değer görüyoruz. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,5 artış kaydederken, arındırılmamış sanayi üretim endeksi de yıllık bazda yüzde 0,8 yükseldi. Sanayinin alt sektörlerine bakarsak; madencilik ve taş ocakçılığı sektörü yıllık bazda yüzde 6,6 düşüş gösterirken, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 1,2 artış kaydetti. En dikkat çekici artış ise elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektöründe yüzde 11,1 ile yaşandı.
Bir diğer veri de işgücü verisiydi. Sıkı işgücü piyasası devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Kasım 2024 iş gücü istatistikleri, işsizlik oranında sınırlı bir iyileşmeye işaret etti. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki işsiz sayısı, bir önceki aya kıyasla 84 bin kişi azalarak 3 milyon 72 bin kişiye geriledi. İşsizlik oranı ise 0,1 puanlık azalışla yüzde 8,6 seviyesinde gerçekleşti. Geçen yılın aynı ayına göre işsizlik oranında 0,4 puanlık düşüş kaydedildi. Kasım ayı hizmet tarafında canlılık gördüğümüz bir aydı. Bunun imalat tarafına yansımasını gözlemliyoruz. Aralık PMI verileriyle bu iki veriyi ortak değerlendirirsek hem üretim endeksinde hem de işgücü verilerinde bu ayki verilere benzer aralık verileri almamız muhtemel.

DEV BANKALAR BİLANÇOLARINI DUYURACAK

ABD’de bilanço sezonu açılıyor. JPMorgan, Citigroup, Wells Fargo, Goldman Sachs ve BlackRock, çarşamba günü mali tablolarını açıklayacak. Bank of America ve Morgan Stanley ise perşembe günü bilançolarını duyuracak. Yatırımcıların beklentileri olumlu. S&P 500 kazançlarının, geçen yılın aynı dönemine göre %11,9 artması bekleniyor. Bu, 2021’in sonlarından bu yana en hızlı büyüme. Finans sektörü hisseleri, 2024 yılında %28 yükselerek S&P 500’ün %23’lük getirisini geride bıraktı. Yatırımcılar, bankaların dördüncü çeyrekte kazançlarını %40 artırmasını bekliyor. Geçen yılki düşük baz etkisi bu büyümeyi destekleyecek olsa da, iyimserliği artıran başka faktörler de var. ABD’de bankacılık sektöründe düşen faizlerin etkisiyle yüksek net faiz marjları göreceğiz.

Bilanço sezonu olumlu beklentilerle başlasa da geçtiğimiz hafta piyasa tedirgindi. ABD’de güçlü gelen tarım dışı istihdam, enflasyon korkularını yeniden canlandırdı. ABD ekonomisi olması gerekenden çok daha sıcak gözüküyor. Hazine tahvili getirileri %5’li seviyelere yakın ve bu risk iştahını baskılıyor. Sadece ABD’de değil, Birleşik Krallık ve Japonya getirileri de son on yılın en yüksek seviyelerine ulaştı. Yüksek tahvil getirileri hisse senetleri için iyi bir haber değil. Faiz oranlarının yükselmesi, gelecekteki karların bugünkü değerini düşürerek hisse senedi piyasasını zorlayabilir. Önümüzdeki dönemde konuşulacak konuların başında bu tahvil hareketi geliyor.

KÖPRÜ VE OTOYOL GEÇİŞLERİNE ZAM

Köprü ve otoyol geçiş ücretlerine bugünden itibaren geçerli olarak zam yapıldı.Yeni düzenleme kapsamında 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün tek yön otomobil geçiş ücretleri yüzde 42 zamlanarak 33 TL’den 47 TL’ye yükseldi. Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde ise geçiş ücreti yüzde 14,28 artışla 70 TL’den 80 TL’ye çıktı. Osmangazi Köprüsü geçiş ücreti otomobiller için yüzde 42,3 zamlanarak 555 TL’den 795 TL’ye yükselirken, 1915 Çanakkale Köprüsü geçiş ücreti yüzde 35 artışla 585 TL’den 795 TL’ye çıkarıldı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan “İnşaat Maliyet Endeksi, Kasım 2024” raporuna göre, inşaat maliyet endeksi, kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,04 artarken, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 35,93 oranında yükseldi. Bu artış oranı, son 3,5 yılın en düşük seviyesi olarak kaydedildi. Kasım ayında malzeme endeksi aylık bazda yüzde 0,18 artarken, işçilik endeksi yüzde 0,25 azaldı. Yıllık bazda ise malzeme endeksindeki artış yüzde 28,25 olurken, işçilik endeksindeki artış yüzde 54,93 olarak gerçekleşti.

KÜÇÜK EV ALETLERİ İÇİN YENİ PLANLAMA

Arnica Yönetim Kurulu Başkanı Senur Akın Biçer, katıldığı Bloomberg HT programında küçük ev aletleri sektörüne yönelik değerlendirmelerde bulunarak 2025 yılının sektör için "mevcudu koruma yılı" olarak planlandığını belirtti. Biçer, sektörün yıl boyunca gerçekçi hedefler koyarak mevcut durumu koruma stratejisini benimsediğini ve büyük ölçüde bu hedeflere ulaşıldığını ifade etti. Akın Biçer ayrıca, 2024 yılında tedarik zincirindeki sorunların artması ve birçok şirketin konkordato ilan etmesi nedeniyle ödeme süreçlerinde sıkıntılar yaşandığını belirtti.

BAKAN BAYRAKTAR'DAN AÇIKLAMA

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Sivas'ın Hafik ilçesine doğalgaz verilmesi dolayısıyla düzenlenen törende yaptığı konuşmada, ilçenin 10 aylık bir çalışma sürecinin ardından doğalgaza kavuştuğunu belirtti. Bayraktar, Hafik’te doğalgaz abone sayısının 1250’ye ulaştırılmasını hedeflediklerini ve ilçenin tamamında doğalgaz kullanımına başlanacağını ifade etti. Bayraktar, Sakarya Gaz Sahası'ndan çıkarılan doğalgazın halen 3 milyon haneye ulaştığını ve 2028 yılına kadar Türkiye genelindeki 20 milyon hanenin yerli doğalgaz kullanır hale getirilmesinin hedeflendiğini söyledi.

GOLDMAN SACHS'TEN PETROL TAHMİNİ

Goldman Sachs, ABD’nin Moskova’ya yönelik son yaptırımlarının, Rusya’nın petrol üretiminde düşüşe neden olması durumunda Brent ham petrol fiyatlarının kısa vadede varil başına 85 doların üzerine çıkabileceğini belirtti. Banka, eğer bu düşüş İran’daki üretim azalmalarıyla aynı döneme denk gelirse, fiyatların varil başına 90 dolara kadar yükselebileceğini öngörüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Rusya'nın enerji gelirlerini hedef alan bugüne kadarki en geniş kapsamlı yaptırım paketini devreye soktu. Bu adımın, Kiev’e destek verirken, Donald Trump’ın yeni yönetimine Ukrayna’da barış görüşmelerinde daha güçlü bir pozisyon sağlama amacı taşıdığı ifade ediliyor. Yaptırımlar, Rusya’nın petrol ve gaz ihracatına yönelik finansal kısıtlamalar ve lojistik engelleri kapsıyor.

TRUMP'TAN GÖREVE BAŞLAMADAN DUYURULAR

ABD’de göreve başlamasına 1 hafta kalan Trump, sınır güvenliği, enerji geliştirme, sağlık ve eğitim gibi ülkenin öncelikli meselelerine ilişkin 100’den fazla başkanlık kararnamesi imzalayacağını duyurdu. Capitol Hill'de düzenlenen özel toplantıda Cumhuriyetçi senatörlerle bir araya gelen Trump, başkanlık döneminin ilk gününden itibaren hızlı bir şekilde harekete geçeceğini belirtti. Trump’ın açıklamasına göre, öncelikli gündem maddeleri arasında göç politikaları ve sınır güvenliği yer alıyor. Bu kapsamda, göçmenlerin sınır dışı edilmesi ve yeni sınır güvenliği önlemleri üzerinde çalışılacağı kaydedildi.
Çin, offshore işlemlerde para birimi yuanın dolar karşısında rekor düşük seviyeye gerilemesinin ardından piyasalara verdiği destek mesajlarını ve sermaye kontrollerine yönelik adımlarını artırdı. Çin Merkez Bankası (PBOC), Pazartesi günü açıkladığı günlük referans kurunu analist tahminlerinden çok daha güçlü bir seviyede belirleyerek, kur politikası cephesinde nisan ayından bu yana en güçlü sinyali verdi. Alınan önlemler sonrası, Asya para birimlerinin dolara karşı satış baskısı yaşadığı bir günde offshore yuan yüzde 0,1 değer kazandı ve dolara karşı bir miktar toparlanma gösterdi.
Kaynak: Fintables