16 Ocak önemli ekonomi başlıkları: Başkan Karahan Londra'da sunum yaptı, İsrail ve Hamas arasında ateşkes

Haftanın son günlerine doğru Fintables ekonomi dünyasında yaşanan tüm gelişmeleri aktarmaya devam ediyor. İşte Türkiye'de ve dünyada öne çıkanlar...

ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLARI

☑ ABD’de gelen enflasyon verileri yılın başından bu yana artan tedirginliği şimdilik unutturdu. Artık iki faiz indirimi beklentisi var. Tahvil getirilerinde geri çekilme gördük.
☑ TCMB Başkanı Fatih Karahan, Londra’da para politikasına ilişkin bir sunum yaptı. Toplantıya katılanlar Karahan’ın temel enflasyon trendinde de olumlu bir gelişme yaşandığını anlattığını belirtti.
☑ İsrail ve Hamas, Gazze Şeridi’ndeki 15 ay süren savaşı geçici olarak durduracak bir ateşkes anlaşması üzerinde uzlaştı. Anlaşma, rehinenin takasını ve İsrail’in Gazze’nin yoğun nüfuslu bölgelerinden çekilmesini içeriyor.
☑ Petrol fiyatları, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar ve ABD petrol stoklarındaki düşüş nedeniyle varil başına 80 doların üzerine çıkarak ağustos ayından bu yana en yüksek seviyede işlem görüyor.

AJANDA

1 Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, haftalık bankacılık sektörü verilerini yayımlayacak.
2 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, haftalık para ve banka istatistiklerini duyuracak.

BAŞKAN KARAHAN LONDRA'DAYDI

TCMB Başkanı Fatih Karahan, Londra’da düzenlenen “Türkiye’de Enflasyon Görünümü” başlıklı sunumunda, enflasyonun düşüş trendini sürdürdüğünü ve hizmet enflasyonunda azalma kaydedildiğini belirtti. Ancak geriye dönük endeksleme uygulamalarının hizmet enflasyonunun yüksek seviyelerde kalmasına neden olduğunu ifade etti. Kira enflasyonunun düşüş eğiliminde olduğunu vurgulayan Karahan, temel enflasyon trendinde de olumlu bir gelişme yaşandığını dile getirdi.
Amundi Gelişen Piyasalar Kıdemli Fon Yöneticisi Hakan Aksoy, sunuma ilişkin açıklamalarda bulundu. Aksoy, Karahan'ın konferansta, enflasyonun Ocak ayında mevsimsel etkilerle yüksek geleceğini ancak genel eğilimin aşağı yönlü olduğunu belirttiğini aktardı. Mehmet Şimşek'in ise enflasyon, sürdürülebilir ödemeler dengesi ve büyüme politikalarına ilişkin açıklamalar yaptığını ifade eden Aksoy, konferansa olan ilginin yoğunluğuna dikkat çekti.

ABD HİSSE SENETLERİ..

ABD hisse senetleri ve tahvilleri, aralık ayı enflasyon verilerinin beklentilerin üzerinde iyileşme göstermesiyle yükseldi. İyileşme manşet tarafta gerçekleşmese de Fed’in en çok takip ettiği çekirdek tarafta görülüyor. Son dönemde faiz indirimi beklentileri azalmış, enflasyon baskısı artmış ve bu tahvil getirilerinde yükselişe neden olmuştu. Dünkü enflasyon verilerinin ardından tahvil getirilerinde geri çekilme var. ABD 2 yıllık hazine tahvillerinde getiri 10 baz puanla %4,27’ye, 10 yıllık tahvil getirileri ise 12 baz puanlık geri çekilmeye %4,66 seviyesine geriledi. Getiriler düştüğünde tahvil fiyatları yükseliyor. Yatırımcılar Fed’in temmuz ayına kadar faiz indireceğini, önceki beklentilere göre daha yüksek bir olasılıkla fiyatlıyor. Dünkü verilerin öncesinde 2025 için 1 faiz indirimi fiyatlayan piyasa, dünkü verilerin ardından artık 2 faiz indirimini fiyatlamaya başladı.
Manşet yıllık enflasyon, beklentilerle uyumlu olarak kasım ayında %2,7’den aralık ayında %2,9’a yükseldi. İyimserliği artıran veri çekirdek enflasyondan geldi. Gıda ve enerjini dışlandığı çekirdek enflasyon %3,3’ten %3,2’ye beklenmedik bir düşüş gösterdi. Verilerin ardından S&P ve Nasdaq endekslerinde yükselişler gördük. S&P 500, %1,83 artışla 5949,91 puana, Nasdaq ise %2,31 artışla 21,237,85 seviyelerine yükseldi. Dolar endeksinde geri çekilme var. Risk iştahında artışlar gözlemliyoruz.

İSRAİL VE HAMAS ARASINDA ATEŞKES

İsrail ve Hamas, Gazze Şeridi’ndeki 15 ay süren savaşı geçici olarak durduracak bir ateşkes anlaşması üzerinde uzlaştı. Bu anlaşma, onlarca rehinenin serbest bırakılmasını ve İsrail’in Gazze’nin yoğun nüfuslu bölgelerinden çekilmesini içeriyor. Ateşkes pazar günü başlayarak 6 hafta sürecek. Ateşkes karşılıklı rehine takasını içeriyor. Rehine takasıyla birlikte İsrail, Gazze’nin yoğun nüfuslu bölgelerinden çekilecek. Katar ve ABD yetkilileri, bu ateşkesin ardından insani yardımın bölgeye erişiminin artırılacağını belirtti. Joe Biden, bu anlaşmanın, ABD’nin uzun süredir devam eden diplomatik çabalarının bir sonucu olduğunu vurguladı. Trump ise bu ateşkesin, 2024 Kasım’daki seçim zaferiyle mümkün olduğunu öne sürdü.
Savaşın bilançosu oldukça ağır. 7 Ekim 2023’ten bu yana 46 binden fazla Filistinli öldürüldü. Gazze’nin %90’ı yerinden edilmiş durumda. Gazze’nin altyapısı büyük ölçüde yıkılmış durumda; temel hizmetlere erişim sınırlı ve açlık, bölge halkı için sürekli bir tehdit. Hamas, İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesini ve kendi yönetim gücünü sürdürmeyi hedefliyor. İsrail ise Hamas’ı tamamen devre dışı bırakmayı ve Gazze’de yeni bir düzen kurmayı amaçlıyor. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, uzun vadeli bir çözüm için tarafların politik tavizler vermesi gerektiğini vurguladı. Bu bağlamda, İsrail’in, nihai olarak bağımsız bir Filistin devletini kabul etmesi gerektiğini belirtti.

PETROL EN YÜKSEK SEVİYESİNDE

Petrol fiyatları, Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar ve ABD petrol stoklarındaki düşüş nedeniyle varil başına 80 doların üzerine çıkarak ağustos ayından bu yana en yüksek seviyede işlem görüyor. ABD’nin uyguladığı en agresif yaptırımlar, Rus petrolünün küresel akışını etkilemeye başladı. Hindistan, yaptırıma tabi gemileri yasaklayacaklarını açıkladı. ABD petrol stokları, sekiz hafta üst üste düşüş göstererek nisan ayından bu yana en düşük seviyeye ulaştı. Küresel petrol piyasasında beklenen fazlalık yerine daha sıkı bir arz dengesi oluştu. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), dün yaptığı açıklamada, küresel petrol piyasasındaki arz fazlası beklentisini aşağı yönlü revize etti. Ajans, stokların günlük 1 milyon varil yerine 725.000 varil artacağını öngörüyor.
Özellikle İran petrolü yoğun ABD baskısı altında. Çin’in İran’dan aldığı petrol sevkiyatları, bu yaptırımlar sonucunda dörtte bir oranında azalarak günde 1,3 milyon varile geriledi. Şu anda denizlerde bekleyen İran petrol miktarı dört katına çıkarak 20 milyon varile ulaştı. Bu petrolün büyük kısmı Malezya ve Singapur açıklarında duruyor. ABD, İran’a yönelik yaptırımların yanı sıra, Rusya’nın deniz yoluyla yaptığı petrol ihracatını da hedef aldı. 10 Ocak’ta yapılan açıklamada, 143 Rus tankerine yaptırım uygulandığı duyuruldu. Bu tankerler, Rusya’nın geçen yılki deniz yoluyla petrol ihracatının %42’sini oluşturuyor. ABD’nin yaptırım politikası, küresel enerji piyasalarını ciddi şekilde sarsarak jeopolitik riskleri artırıyor.

ATIŞTIRMALIKLAR

️ABD'nin en büyük dört bankası, 2024 yılında tarihlerindeki en kârlı ikinci yılı geçirdi. Bankaların kredi gelirleri, faiz oranlarındaki dalgalanmalardan faydalanırken, yatırım bankacılığı ücretleri de durgun geçen 2023’e kıyasla %32 artış gösterdi. Yöneticiler, bu büyümenin yalnızca başlangıç olduğunu belirtiyor. Goldman Sachs’ın hisse senedi işlemlerinde yıllık rekor gelir var. JPMorgan’ın hisse ve sabit getirili ürün işlemlerinde tarihindeki en iyi dördüncü çeyreği verileri var. Wells Fargo & Co., yatırım bankacılığı gelirini %62 artırarak dikkat çekti. Bankacılık sektörü Trump yönetiminden de umutlu. Düzenleyici baskıların azalması beklentisi dikkat çekiyor.

ABD'DE KRİTİK GÜNLER

Trump’ın Hazine Bakanlığı için aday gösterdiği Scott Bessent, Senato Finans Komitesi’ne bugün yapacağı konuşmasında, doların dünyanın rezerv para birimi olarak korunmasının ABD ekonomisi ve ülkenin geleceği için hayati öneme sahip olduğunu açıklaması bekleniyor. Bessent’in, konuşma metninden alınan açıklamalarına göre, “Stratejik rakiplerimize karşı kırılgan olan tedarik zincirlerini güvence altına almalıyız. En önemlisi, ABD dolarının dünyanın rezerv para birimi olarak kalmasını sağlamalıyız.” ifadeleri yer alıyor. Senato’nun Cumhuriyetçilerin kontrolünde olması nedeniyle Bessent’in kolayca onaylanması bekleniyor.

REKOR DÜZEYDE FİNANSMAN SAĞLADI

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), 2024 yılını Türkiye için rekor düzeyde finansman sağlayarak tamamladı. Banka, bu dönemde Türkiye'ye 2,6 milyar euro finansman sağladı. Bu rakam, 2023 yılında 2,5 milyar euro ve 2022 yılında 1,6 milyar euro olan yatırımların üzerinde gerçekleşerek dikkat çekici bir artış gösterdi. 2024 yılındaki bu rekor finansman, özel sektörün yeşil dönüşüme yönelik artan talebi ve EBRD'nin Şubat 2023 depreminden etkilenen bölgelere yönelik destek projelerinden kaynaklandı. Üst üste beşinci kez Türkiye, EBRD’nin yatırım yaptığı ülkeler arasında en fazla finansman alan ekonomi oldu.

Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) yayımladığı verilere göre, 2024 Kasım ayında Euro Bölgesi’nde sanayi üretimi bir önceki aya göre yüzde 0,2 artış kaydederken, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 1,9 oranında azaldı. Bu sonuç, piyasa beklentileriyle büyük ölçüde uyumlu oldu. Beklentiler, sanayi üretiminin aylık bazda yüzde 0,3 artacağı ve yıllık bazda yüzde 1,9 azalacağı yönündeydi. Avrupa Birliği genelinde ise sanayi üretimi Kasım ayında aylık bazda yüzde 0,1 artış gösterdi, yıllık bazda ise yüzde 1,7 oranında bir düşüş yaşandı. Bu veriler, hem bölge ekonomisinin zorluklarla karşılaştığını hem de sanayi üretiminin toparlanmaya çalıştığını ortaya koyuyor.
Kaynak: Fintables