2025'in sonunda tamamlanacak! O sektör seneye istediği gibi hızlı başlayamadı

Sektörler gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. Sanayiden, otomotive, beyaz eşyayaya sektörlerde yeni gelişmeler yaşanırken ayrıntılar ise merak ediyor. İşte sektörel anlamda yaşanan sıcak gelişmeler...

EŞİK DEĞERİNİN ALTINDA KALDI

Ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden biri olarak kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI verileri Ocak 2025 için açıklandı. Aralık ayında 49,1 olan Manşet PMI, ocakta 48,0’e gerileyerek üst üste onuncu ay 50 eşik değerinin altında kaldı. Bu durum, imalat sanayinde daralmanın sürdüğüne işaret etti. Faaliyet koşullarındaki bozulma, son üç ayın en belirgin seviyesinde gerçekleşti. İmalat sanayi üretimi, 2024’ün son ayında neredeyse durma noktasına geldikten sonra ocakta tekrar hızla geriledi. Talep koşullarındaki baskı devam ederken, toplam yeni siparişler ve ihracat siparişleri önceki aya göre yavaşladı. İstihdamda ise üst üste ikinci ay düşüş yaşandı, ancak bu gerileme sınırlı kaldı. Tedarik zincirindeki baskı hafiflerken, teslimat sürelerindeki artış son dört ayın en düşük seviyesine geriledi. Girdi maliyetleri enflasyonu hızlanmasına rağmen tarihsel ortalamanın altında kaldı. Yakıt ve ham madde maliyetlerindeki artış, ücret zamları ve liradaki değer kaybı fiyatları yukarı yönlü baskıladı. Bu gelişmelere bağlı olarak, nihai ürün fiyatlarındaki artış son dört ayın en yüksek düzeyine çıktı, ancak seri ortalamasının altında kaldı. Raporda olumlu olarak sayabileceğimiz tek şey çoğu sektörde gördüğümüz yurt dışı sipariş artışı. Önümüzdeki dönemde burayı izlemek gerekiyor.

ARALIK AYI VERİLERİNE GÖRE AZALDI

TURKBESD aralık ayı verilerine göre, yurt içi satışlar, üretim ve ihracat yıllık bazda sırasıyla %1,4, %3,7 ve %11,2 oranlarında azaldı. Bu verilerle birlikte, 2024 yılı toplam sektör rakamları tamamlanmış oldu. Yıl genelinde üretim %1,7, ihracat %3,3 oranında gerilerken, iç satışlar %6,7 artış kaydetti. Aylık bazda bakarsak sonuçlar beyaz eşya sektöründeki zayıflığı ortaya koyuyor. Kasım ayına göre ihracat %7,70, üretim %17,05 ve yurt içi satışlar %23,1 oranında düşüş gösterdi. Özellikle yurt içi satış rakamı, Ocak 2023’ten bu yana görülen en düşük seviyeye geriledi ve haziran ayından sonra ilk kez çift haneli daralma yaşandı. Aralık ayında, altı ana ürün grubu arasında ‘Derin Dondurucu’ hem iç pazarda hem de ihracatta en yüksek büyümeyi elde ederken, ‘Kurutucu’ segmenti üretim tarafında en güçlü performansı gösterdi. Yurt içi satışlardaki daralmanın etkisiyle, ihracatın toplam satışlar içerisindeki payı bir önceki aya göre 8,2 puan artarak %80,8 seviyesine ulaştı. Özellikle asgari ücrete yıl içinde yeni bir düzenleme yapılmaması nedeniyle, yurt içi satışlar yılın ikinci yarısında bir önceki yarıya göre %17,3 azalış gösterdi. Öte yandan, ihracat tarafında yılın ikinci yarısında ilk yarıya kıyasla %9,1 oranında artış kaydedildi.

OTOMOTİV SATIŞLARI DURGUN

2024 yılında rekor seviyeye ulaşan otomotiv pazarı, 2025’in ilk ayında gerileme kaydetti. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, Ocak ayında otomobil ve hafif ticari araç satışları yıllık bazda yüzde 13,9 düşüşle 68 bin 654 adet olarak gerçekleşti. Otomobil satışları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,6 azalarak 55 bin 944 adede, hafif ticari araç satışları ise yüzde 18,8 gerileyerek 12 bin 710 adede düştü. Geçen yılın aynı döneminde yaklaşık 80 bin adetle tarihin en yüksek Ocak satışına ulaşan otomobil ve hafif ticari araç pazarı, mevsimsel zayıflığın etkisiyle bu yıl gerileme kaydetti. Ancak pazar, uzun vadeli ortalamalara kıyasla hala güçlü bir seviyede bulunuyor. Son 10 yılın Ocak ayı ortalama satışlarına göre otomobil ve hafif ticari araç pazarı yüzde 75,2, otomobil pazarı yüzde 87,2, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 36,7 artış gösterdi. Vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar toplam pazarın yüzde 82,3’ünü oluştururken, gövde tipine göre en çok tercih edilen model yüzde 57,4 pay ve 32 bin 136 adet satış ile SUV araçlar oldu. Elektrikli ve hibrit otomobil satışları, Aralık 2024’te kırılan rekorun ardından Ocak ayında yüzde 1,3 puanlık düşüşle pazarın yüzde 40,6’sını oluşturmasına rağmen güçlü seyrini korudu. Son bir yılda elektrikli ve hibrit araçların otomobil pazarından aldığı pay 19 puan artış gösterdi. Saf elektrikli araç satışları Aralık ayında 21 bin 598 adet iken, Ocak ayında 6 bin 71 adede düşmesine rağmen geçen yılın aynı ayına göre yüzde 71,4’lük bir büyüme kaydetti.

BRENT PETROLÜN FİYATI DÜŞÜYOR

Petrol fiyatlarında geri çekilme görüyoruz. Brent petrol varil fiyatı 75 doların altına geriledi. Son düşüşte, Trump’ın Orta Doğu’daki savaşlardan enerji politikalarına kadar uzanan geniş kapsamlı kararlarının yatırımcı duyarlılığı üzerindeki etkisi var. JPMorgan Chase & Co. analisti Tracey Allen, geçtiğimiz hafta petrol piyasalarından 17 milyar dolarlık net çıkış yaşandığını belirtti. Rabobank enerji stratejisti Joe DeLaura ise yatırımcıların ham petrol yönündeki pozisyonlarını kapattığını ve fiyatların yeni bir jeopolitik gelişme yaşanana kadar düşüş eğilimini sürdüreceğini ifade etti. Petrol fiyatları üstündeki baskı hem olası bir Rusya-Ukrayna barışının arz yönlü baskıların öne çıkma ihtimalini doğurması hem de tekrardan alevlenecek ticaret savaşının petrol tüketimi üstünde etkili olabileceği beklentisi. Citi, Brent petrol fiyatlarının 2025’in ikinci yarısında düşmesini bekliyor. Banka, ABD Başkanı Donald Trump’ın uyguladığı ticaret politikalarının petrol piyasaları üzerinde kaçınılmaz olarak aşağı yönlü bir baskı yaratacağını öngörüyor. Bu çerçevede Citi analistleri, 2025 yılının ikinci yarısında Brent petrol fiyatlarının 60-65 dolar aralığına gerilemesini beklediklerini belirtti.

2025'İN SONUNDA 5G TAMAMLANACAK

Türkiye’de 5G’nin teknik altyapısının 2025 yılı sonuna kadar tamamlanacağını açıklayan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) 2025 Yılı Kurum Dışı İş Planı çerçevesinde mobil tarafta artan spektrum ihtiyacı ve yeni nesil haberleşme şebekeleri için çalışmaların hız kazanacağını belirtti. Uraloğlu, dünyada bazı ülkelerde kullanılmaya başlanan 5G teknolojisinin Türkiye’de de 34 noktada denendiğini ve 4.5G’ye kıyasla yaklaşık 10 kat daha hızlı olan 5G’nin yanı sıra 6G’ye yönelik Ar-Ge çalışmalarının da yoğunlaştırıldığını vurguladı. BTK, 5G için yetkilendirme ihalesine yönelik politika ve strateji belirleme çalışmalarına öncelik verecek. 5G’nin 2026’da hizmete sunulmasının planlandığını belirten Bakan Uraloğlu, yıl sonuna kadar teknik altyapı çalışmalarının tamamlanacağını ve BTK tarafından 5G politika önerisinin Bakanlığa sunulacağını açıkladı. Ayrıca 5G yetkilendirmesine ilişkin yol haritasının belirleneceğini ve ihaleye yönelik hazırlıkların hızlandırılacağını belirtti.

2025'TE REKOR KIRDI

Ticari gayrimenkul kiralama, satış ve konsept danışmanlığı şirketi Alfa Invest tarafından yayımlanan ‘2024 İstanbul Ofis Piyasası’ raporu, ticari gayrimenkul sektörüne ışık tutuyor. Rapora göre İstanbul ofis piyasası 2024 yılında, İstanbul Finans Merkezi dışında yeni arzın olmaması nedeniyle 7.4 milyon m² seviyesinde sabit kaldı. Yılın ilk yarısında kira seviyeleri rekor düzeye ulaşırken, talebin yüksek olması nedeniyle kira artışları hızlandı. Ancak yılın ikinci yarısında doluluk oranlarının artması ve ofis seçeneklerinin azalması nedeniyle kiracı adayları uygun alan bulmakta zorlandı, bu da taşınma kararlarının ertelenmesine neden oldu. Bu eğilim, talepte düşüşe ve kira artış hızının yavaşlamasına yol açtı. 2024 yılı sonunda birincil kira rakamları TL bazında ise 1.850 TL (%68 artış) olarak gerçekleşti. Boşluk oranındaki düşüş İstanbul ofis piyasası için önemli bir sorun teşkil ediyor. 2023 yılında %8,4 olan boşluk oranı 2024 yılı sonunda %5,1 seviyesine gerileyerek %38,5 oranında bir düşüş gösterdi. 2025 yılı beklentileri, boşluk oranındaki düşüş hızının yavaşlaması ve yılın ikinci yarısından itibaren sabit kalması yönünde. Boşluk oranının düşük olması işlem hacminde düşüşe neden olurken, kira getirilerinin artması yatırımcı iştahını olumlu etkiliyor. Kira seviyeleri 2024 yılı boyunca enflasyonun üzerinde artış gösterdi. Ancak yılın ikinci yarısında doluluk oranlarının yükselmesi nedeniyle kiracıların taşınma kararlarını ertelemesi kira artış hızını yavaşlattı.
Kaynak: Fintables