Küresel piyasalar, ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz indirimine gideceğine dair öngörülerin güçlenmesi ve Rusya-Ukrayna barış sürecine ilişkin olumlu gelişmelerle haftaya pozitif başlangıç yaptı. Geçen hafta Fed'in aralık ayı toplantısına yönelik belirsizlikler ve teknoloji hisselerindeki düşüşün etkisiyle negatif bir seyir öne çıkarken, bu hafta gözler yoğun veri gündemine çevrildi. ABD’de tarihin en uzun hükümet kapanması geride kalırken açıklanmaya başlanan ekonomik veriler yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor. 24 Kasım ile başlayan haftada pazartesi Dallas Fed imalat endeksi, salı üretici enflasyonu ve perakende satışlar, çarşamba Fed'in Bej Kitap Raporu ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları takip edilecek. Şükran günü tatili sebebiyle New York borsası perşembe günü kapalı olacak. Cuma günü ise işlemler yarım gün gerçekleşecek. Avrupa borsaları geçen hafta satıcılı seyrederken bu hafta Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın konuşması ile Almanya’da büyüme ve enflasyon verileri yakından takip edilecek. Bu haftanın veri takviminde çarşamba Avro Bölgesi'nde ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, Almanya’da IFO iş ortamı güven endeksi, salı Almanya’da büyüme, perşembe Avro Bölgesi'nde tüketici güven endeksi, cuma Almanya’da enflasyon ve işsizlik oranı verileri yer alıyor. Bu hafta cuma Japonya'da işsizlik oranı, Tokyo TÜFE, perakende satışlar ve sanayi üretimi verileri açıklanacak. Bu hafta yurt içinde perşembe ekonomik güven endeksi, dış ticaret dengesi, cuma işsizlik oranı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) finansal istikrar raporu takip edilecek. Öte yandan Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, haftaya düşüşle başladı. Diğer yandan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Ekonomi Koordinasyon Kuruluna başkanlık edecek.
Reel Kesim Güven Endeksi, kasımda bir önceki aya göre değişmeyerek 100,8 oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kasım ayına ilişkin İktisadi Yönelim İstatistikleri ve Reel Kesim Güven Endeksi'ni açıkladı. İktisadi Yönelim Anketi sonuçları, imalat sanayisinde faaliyet gösteren 1791 iş yerinin yanıtlarının ağırlıklandırılıp toplulaştırılmasıyla elde edildi. 2025 yılı Kasım ayında mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi, bir önceki aya göre 1,2 puan artarak 103,2 seviyesinde gerçekleşti.
Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde son üç aydaki toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, mevcut toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki üretim hacmi ve gelecek üç aydaki toplam istihdama ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde, mevcut mamul mal stoku, genel gidişat ve sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi.
Mevsimsellikten arındırılmamış Reel Kesim Güven Endeksi ise kasımda bir önceki aya göre değişmeyerek 100,8 oldu. Son üç aya yönelik değerlendirmelerde üretim hacminde ve ihracat sipariş miktarında artış bildirenler lehine olan seyrin bir önceki aya göre güçlendiği, iç piyasa sipariş miktarında azalış bildirenler lehine olan seyrin artış bildirenler lehine döndüğü görüldü.
Mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu yönündeki değerlendirmelerin bir önceki aya göre zayıfladığı gözlendi. Mevcut mamul mal stokları seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu bildirenler lehine olan seyrin ise mevsim normallerinin üstünde olduğunu bildirenler lehine döndüğü görüldü.
Gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde üretim hacmi ve iç piyasa sipariş miktarında artış bekleyenler lehine olan seyir bir önceki aya göre zayıflarken ihracat sipariş miktarında artış bekleyenler lehine olan seyir ise güçlendi. Gelecek üç aydaki istihdama ilişkin azalış yönlü beklentiler ile gelecek on iki aydaki sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin artış yönlü beklentilerin zayıfladığı gözlendi.
Ortalama birim maliyetlerde gelecek üç ayda artış olacağını bekleyenler lehine olan seyrin güçlendiği, son üç ayda artış olduğunu bildirenler lehine olan seyrin zayıfladığı görüldü. Gelecek üç aydaki satış fiyatına ilişkin artış yönlü beklentilerin ise güçlendiği gözlendi. Gelecek on iki aylık dönem sonu itibarıyla yıllık ÜFE beklentisi, bir önceki aya göre 0,8 puan azalarak yüzde 33,5 seviyesine geriledi. İçinde bulunduğu sanayi dalındaki genel gidişat konusunda bir önceki aya kıyasla daha kötümser olduğunu belirtenler lehine olan seyrin güçlendiği görüldü.
Güven endeksi, kasımda geçen aya kıyasla hizmet sektöründe yüzde 1, perakende ticaret sektöründe yüzde 0,9, inşaat sektöründe yüzde 1,5 artış gösterdi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), kasım ayına ilişkin hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endekslerini açıkladı. Buna göre, mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi kasımda aylık bazda hizmet sektöründe yüzde 1 artarak 111,8, perakende ticaret sektöründe yüzde 0,9 artışla 114,2 ve inşaat sektöründe yüzde 1,5 yükselişle 84,9 değerini aldı.
Hizmet sektöründe kasımda geçen aya kıyasla, son üç aylık dönemde iş durumu yüzde 2,3, son üç aylık dönemde hizmetlere olan talep yüzde 1,5 artarken, gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talep beklentisi yüzde 0,8 düşüş gösterdi.
Perakende ticaret sektöründe son üç aylık dönemde, iş hacmi-satışlar yüzde 2,3, gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışlar beklentisi yüzde 1 yükselirken, mevcut mal stok seviyesi yüzde 1,2 geriledi.
İnşaat sektöründe alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi yüzde 0,1, gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi yüzde 2,7 yükseldi.
İmalat sanayisi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmamış kapasite kullanım oranı (KKO), kasımda geçen aya göre 0,2 puan artarak yüzde 74,4'e yükseldi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kasım ayına ilişkin İmalat Sanayi KKO verilerini açıkladı. Buna göre, kasım ayında imalat sanayisinde faaliyet gösteren 1791 iş yeri tarafından İktisadi Yönelim Anketi'ne verilen yanıtlar toplulaştırılarak değerlendirildi.
İmalat sanayisi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmış KKO, geçen aya göre 0,1 puan artarak yüzde 74,1 oldu. Mevsimsel etkilerden arındırılmamış KKO da kasımda, geçen aya göre 0,2 puan artarak yüzde 74,4'e çıktı.
ABD'de faiz indirim sürecine yönelik belirsizlik ve varlık fiyatlamalarındaki yüksek değerleme endişeleri nedeniyle geçen hafta küresel piyasalarda negatif bir seyir hakimdi. New York Fed Başkanı John Williams'ın iş gücü piyasasının zayıflamasıyla kısa vadede faiz oranlarının yeniden düşürülmesi için alan gördüğünü söylemesi, piyasalarda risk iştahının artmasını sağladı. İstihdama yönelik aşağı yönlü risklerin arttığını, enflasyona yönelik yukarı yönlü risklerin ise azaldığını belirten Williams, para politikasının ılımlı şekilde kısıtlayıcı olduğunu aktardı. New York Fed Başkanı Williams'ın açıklamaları sonrası para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in aralık toplantısında faiz indirimine gitme ihtimali yüzde 69 seviyesinde seyrediyor.
Analistler, Williams'ın açıklamalarına karşın Fed'in faiz kararı toplantısında üyeler arasında fikir ayrılıkları olabileceğine dair risklerin hala devam ettiğini söyledi. ABD'de yarın açıklanacak Üretici Fiyat Endeksi ve perakende satışlar verilerinin de Bankanın bundan sonraki politikalarına dair ipucu vermesi bekleniyor.
Rusya-Ukrayna Savaşı'na ilişkin gerilimlerin azalması da küresel piyasalarda haftanın ilk işlem gününde risk algısının azalmasını sağladı. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İsviçre'deki Rusya-Ukrayna Savaşı'nın sona erdirilmesiyle ilgili temaslarda, şimdiye kadarki "en verimli görüşmeyi" gerçekleştirdiklerini vurguladı. Bu arada Beyaz Saray internet sitesinde, İsviçre'nin Cenevre kentinde, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın bitirilmesi amacıyla ABD yönetiminin gündeme getirdiği barış planı görüşmelerine ilişkin açıklama yayınlandı. Tarafların "kayda değer ilerleme kaydettiği" belirtilen açıklamada, görüşmelerin ardından tarafların, "güncellenmiş ve revize edilmiş bir barış çerçevesi taslağı" hazırladığı ifade edildi.
Öte yandan ABD yetkililerinin Nvidia'nın H200 yapay zeka çiplerinin Çin'e satışını onaylamayı değerlendirdiğine dair haberler de küresel piyasalarda risk iştahını artıran başka bir faktör olarak öne çıktı. Makroekonomik veri tarafında ise ABD'de imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), imalat sektöründeki genişlemenin yavaşladığına işaret etti. İmalat sanayi PMI kasımda 51,9 ile 4 ayın en düşük seviyesine inerken, hizmet sektörü PMI aynı dönemde 55'e, bileşik PMI da 54,8 değerine çıktı.
Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici güven endeksi ise kasımda yukarı yönlü revize edilse de tarihsel olarak düşük seviyelere yakın bir düzeyde kalmaya devam etti. Buna göre tüketici güven endeksi kasımda geçen aya kıyasla 2,6 puan azalışla 51'e indi. Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi, kasımda yüzde 4,6'dan yüzde 4,5'e, uzun vadeli enflasyon beklentisi de yüzde 3,9'dan yüzde 3,4'e geriledi.
Öte yandan, ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS), federal hükümetin kapalı olduğu süreçte verilerin toplanamaması nedeniyle ekim ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verisinin 18 Aralık'ta açıklanacağını bildirildi. Fed'in faiz indirim beklentilerinin artmasıyla ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi 4 baz puan düşüşle yüzde 4,06'ya gerilerken, dolar endeksi yatay seyirle 100 seviyesinde seyrediyor.
Rusya ve Ukrayna barış sürecine ilişkin olumlu gelişmelerin jeopolitik risklerin azalmasını sağlamasıyla altının onsu yüzde 0,6 azalışla 4 bin 45 dolardan işlem görüyor.
Cuma günü ons fiyatındaki düşüşe paralel değer kaybeden gram altın, günü önceki kapanışın yüzde 0,1 altında 5 bin 544 liradan tamamladı. Haftanın ilk işlem gününe değer kaybıyla başlayan gram altın, saat 09.20 itibarıyla önceki kapanışın yüzde 0,4 altında 5 bin 528 lira seviyesinde bulunuyor.
Çeyrek altın 9 bin 330 liradan, cumhuriyet altını ise 37 bin 192 liradan satılıyor. Güne düşüşle başlayan altının ons fiyatı yüzde 0,4 azalışla 4 bin 50 dolarda seyrediyor. Rusya ve Ukrayna barış sürecine ilişkin olumlu gelişmeler jeopolitik risklerin azalmasını sağlarken bu durum altın fiyatlarını baskılıyor.
Geçen hafta yüzde 3,1 ile 6 Ekim haftasından bu yana en hızlı haftalık düşüşünü kaydeden Brent petrolün varili, haftanın ilk işlem gününde yüzde 0,1 artışla 61,9 dolarda seyrediyor.
New York borsasında cuma günü faiz indirim beklentilerine ilişkin iyimserlikle pozitif bir seyir izlendi. Dow Jones endeksi, yüzde 1,08, S&P 500 endeksi yüzde 0,98 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,88 değer kazandı. ABD'de endeks vadeli kontratlar güne pozitif başladı.
Avrupa borsalarında, cuma günü ABD Merkez Bankasının (Fed) aralık ayı toplantısına yönelik belirsizlikler ve teknoloji ve yapay zeka şirketlerinin hisselerine ilişkin endişelerle karışık bir seyir izlendi. Cuma günü Almanya'nın Frankfurt kentinde düzenlenen 35. Avrupa Bankacılık Kongresi’nde açıklamalarda bulunan Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, Avrupa Birliği’nin (AB) ABD'nin ticaret tarifelerinin etkisini iç engelleri azaltarak telafi edebileceğini dile getirdi.
Lagarde, AB'nin ihracat odaklı ekonomik modelinin küresel düzeydeki korumacı eğilimlerle sarsıldığını, bunun da ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük vergilerinden Çin'in nadir elementler üzerindeki hakimiyetine kadar uzandığını vurguladı. ABD'nin geçen hafta Rusya-Ukrayna Savaşı'nı çözme yönündeki çabalarını yeniden artırması Avrupa'da savunma sanayisi şirketlerinin hisseleri üzerinde baskı oluşturdu.
Makroekonomik veri tarafına bakıldığında Avro Bölgesinde ekim ayında 50 olan imalat sanayi PMI da kasımda 49,7 olarak ölçüldü. İmalat sanayi PMI, son 5 ayın en düşük seviyesine indi.
Öte yandan Almanya'da, ülkenin önemli ekonomi ve düşünce kuruluşlarından Ekonomi Araştırma Enstitüsünün (Ifo), açıkladığı ekim ayına ilişkin iş dünyası anketine göre, ekonomik olarak faaliyetlerini sürdürmekten endişe duyan Alman şirketlerinin oranı yüzde 8,1'e yükseldi. Ekim 2024’te ise bu oran yüzde 7,3 olarak açıklandı.
Hafta sonu Fransa'da Ulusal Meclisinin 2026 bütçe teklifinin ilk kısmını reddetmesi Bölgede siyasi belirsizliklerin devam etmesine neden olurken, İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves'ın 26 Kasım'da açıklayacağı "Sonbahar Bütçesi" nin piyasalara etkileri takip edilecek. Bu arada uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, İngiltere'nin yerel ve yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notunu "Aa3", not görünümünü "durağan" olarak teyit etti.
ECB Başkanı Christine Lagarde'ın bugünkü açıklamaları Avrupa piyasalarının odağında yer alacak. Cuma günü Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 0,8, İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,6 gerilerken, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,13 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,02 yükseldi. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar güne pozitif başladı.
Fed'in faiz indirimlerine yönelik iyimserliğin tekrar artmasıyla Asya borsalarında da alış ağırlıklı bir seyir izleniyor. New York Fed Başkanı John Williams'ın açıklamaları sonrasında New York borsasında görülen yüksek risk iştahı Asya'ya da taşındı. ABD yetkililerinin Nvidia'nın H200 yapay zeka çiplerinin Çin'e satışını onaylamayı değerlendirdiğine dair haberler sonrasında Çinli yerel çip üreticilerinin hisselerindeki düşüşle Çin borsasında düşüşler öne çıktı.
Öte yandan Asya tarafında Japonya ve Çin arasındaki Tayvan'a dair gerilim devam ederken, Çin, Japonya Başbakanı Takaiçi Sanae'nin Tayvan'a ilişkin sözlerini iki ülke arasında yol açtığı gerilime dair tutumunu açıklayan mektubu, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'e gönderdi. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi de Japonya Başbakanı Takaiçi Sanae'nin Tayvan sorununa askeri müdahale ihtimalini ima eden sözleriyle yanlış bir mesaj verdiğini, dokunulmaması gereken kırmızı çizgiyi aştığını söyledi.
Bu gelişmelerle, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,1, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,4 değer kazanırken, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 değer kaybetti. Japonya borsasında tatil nedeniyle işlem gerçekleşmiyor.
Dolar/TL, cuma gününü yüzde 0,17 artışla 42,4420'den tamamlarken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yatay seyirle 42,4425'ten işlem görüyor.
Öte yandan Uluslararası Para Fonu (IMF), 4. Madde konsültasyonu kapsamında IMF personelinin ülkeye ziyareti sonunda elde edilen ön bulguları paylaştı. Fon, Türkiye ekonomisinin kısa vadede büyümesinin sağlam kalmasının ve enflasyonun kademeli olarak düşmeye devam etmesinin beklendiğini bildirdi.
Analistler, bugün yurt içinde reel kesim güven endeksi ile kapasite kullanım oranı, yurt dışında ise ECB Başkanı Christine Lagarde'ın açıklamaları, ABD'de Dallas Fed imalat sanayi endeksi ile Almanya'da Ifo iş dünyası güven endeksinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.800 ve 10.700 puanın destek, 11.000 ve 11.100 puanın ise direnç konumunda olduğunu ifade etti.
Cuma günü satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi günü yüzde 0,52 değer kaybederek 10.922,86 puandan tamamladı.
Açılışta BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 28,13 puan ve yüzde 0,26 azalışla 10.894,74 puana indi. Bankacılık endeksi yüzde 0,54, holding endeksi yüzde 0,06 düştü.
Sektör endekslerinden en çok yükselen yüzde 1,06 ile spor, en çok gerileyen ise yüzde 0,55 ile taş toprak oldu.
markasıdır.
Haber Gönder
Okuyucu Yorumları 0 yorum