Asgari ücret farkının telafisi ve oluşan mağduriyetlere dair sorular

Hıdır Daştan Mali Müşavir

1475 sayılı İş Kanunu’nun 26. maddesine ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesine göre ücret: “Genel anlamda, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.” diye tanımlanmaktadır. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutar ücret olarak adlandırılmaktadır.

Asgari ücret tabiri, uygulanması zorunlu olan ücretin en düşük sınırını ifade etmektedir.

Anayasamızın 55/1. Maddesine göre “ücret, emeğin karşılığıdır.” denmektedir. Bu bakımdan asgari ücret, önemli bir sosyal politika aracı olarak çalışanlara belli bir ücretin altında ödeme yapılmasını engelleyen bir uygulamadır. Gerek iş hukuku düzenlemeleri, gerekse vergi ve sosyal güvenlik hukuku uygulamaları açısından, çalışanlara ödenen ücretler, brüt tutarları üstünden dikkate alınmaktadır. Çalışanların bir iş karşılığında kendilerine yapılan tüm ödemeler, brüt ücretlerini oluşturmaktadır.

296 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2017 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere Gelir vergisine tabi gelirler aşağıdaki şekilde belirlenmiştir;

13.000 TL'ye kadar %15

30.000 TL'nin 13.000 TL'si için 1.950 TL, fazlası %20

70.000 TL'nin 30.000 TL'si için 5.350 TL, (ücret gelirlerinde 110.000 TL'nin 30.000 TL'si için), fazlası %27

70.000 TL'den fazlasının 70.000 TL'si için 16.150 TL, (ücret gelirlerinde 110.000 TL'den fazlasının 110.000 TL'si için 26.950 TL), fazlası %35

Bilindiği gibi 2017 Eylül ayında toplam matrah ilk dilim sınırı olan 13.000,00 TL’yi geçmiş ve vergi hesabında matrahın bir kısmı (597,86 TL) %20 lik dilime girmiştir. (Toplam 13.597,86 TL) 1.510,87 TL’lik Matrahın, 913,01 TL’lik kısmı %15 olarak ve 597,86 TL’lik kısmı da %20 olarak hesaplanmıştır. %20’lik dilime denk gelen kısımdan dolayı Eylül ayında 29,89 TL, Ekim ayında 75,54 TL ve Kasım ayında 75,54 TL fazla kesinti yapılmak suretiyle net ücret düşmüştür.

7061 sayılı Torba Yasa ile Vergi diliminden kaynaklı asgari ücretlinin net maaşının düşmesine Asgari Geçim İndirimine (AGİ) fark ilavesi yapılarak çözüm getirilmiştir. GVK Geçici 87'nci maddesinde 2017 Eylül, Ekim, Kasım ve aralık aylarına ilişkin bekar ve evli eşi çalışmayan çocuksuz işçilerin net ücretleri yılın başındaki asgari ücretin (1.404,60 TL) altında kalanlara aradaki fark işçinin Asgari Geçim İndirimi tutarına ayrıca ilave edilecek. Yasa ile birlikte asgari ücretlilere gelir vergisi tutarı kadar AGİ ye ilave edilmek suretiyle mağduriyet giderilecektir.

Ancak bekar ve evli eşi çalışmayan çocuksuz işçilerin dışındaki yani daha fazla AGİ desteği alan çalışanların fark ücreti AGİ dahil 1.404,60 TL olan net ücretin baz alınması sebebiyle mağduriyet oluşturmuştur.

Ayrıca Eylül, Ekim ve Kasım aylarında yani yasanın yürürlüğe girmeden evvel işten çıkanların durumuna açıklık getirilmemiştir. Eylül, Ekim ve Kasım aylarındaki eksik ödeme fark toplamı 180,98 TL olmasına karşın Kasım ayının vergi ile AGİ arasındaki fark 168,86 TL’dir.

Özetle üç aylık eksik ödemenin telafi miktarı sadece 168,86 TL olacak ve Aralık ayına eksik ödemeye ilaveten 12,11 TL devretmiş olacaktır. Kasım ayında işten ayrılan Personelin ay sonunda işten ayrıldığını varsayarsak devreden 12,11 TL’lik mağduriyet nasıl telafi edilecektir? 21.12.2017