Asgari ücret zammı için gözler 12 Aralık'a çevrildi. Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısı için 12 Aralık tarihi verilirken zam ihtimalleri ve çeşitli senaryolar konuşulmaya devam ediyor. Peki, asgari ücret zammı için en olası senaryo ne? Asgari ücrete yılda iki kez zam yapılması mümkün mü? Uzman isim canlı yayında değerlendirmelerini aktardı.
Habertürk'te konuşan İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz şu ifadeleri kullandı:
"Aslında geçen yıldan yani 2025 itibarıyla satın alma gücündeki enflasyonun yaratmış olduğu tahribatı da aynı zamanda giderecek, 2026'da beklenen enflasyonu da yine karşılayacak bir asgari ücret zammı gerekiyor. Bu aslında tabii çok gerçekleşmesi olası değil. Ancak olması gereken kesinlikle yüzde 40'ın üzerinde bir asgari ücret artışı. Neden gerçekleşmesi olası değil? Şimdi iki örnek var bizde geçmişte. Mesela 2022 ve 2023'te asgari ücret iki kere arttı biliyorsunuz. Ve o yılki yani yüzde 64'lük bir enflasyon varken yüzde 100'e yakın arttı mesela 2023 yılında. Şimdi bunun gerekçesi neyse aslında aynı koşullar yine devam ediyor. Yani o zaman da yüksek enflasyon vardı. O döneme göre yüksek. Şimdi çünkü dezenflasyon politikası yoktu. O yüzden de 2023'ün ilk yarısına kadar ve hızla yükselen bir enflasyona şahittik; yüzde 64 ve 2023'te iki kez arttı asgari ücret. Sonuçta da yüzde 100'e yakın bir artış oldu. Şimdi 2,5 yıldır süren enflasyonla mücadele programı var devam eden. Ve burada artık son 2 yıldır gerçekleşen değil beklenen enflasyona göre asgari ücret artışı gerçekleşiyor.
Asgari Ücret Zammı Senaryoları Anketi
SEN DE KATIL
Şimdi eğer o dönemki satın alma gücünde enflasyonun tahribatını azaltmak için arttıran enflasyon üzerindeki artışsa, şimdiki dönemde nedir acaba? Sürekli olarak enflasyonun altındaki asgari ücret artışı. Yani asgari ücretli çalışma yani emekçinin kendi şeyi açısından enflasyonla karşılaştığı bu büyük sınavdaki hali açısından baktığımızda bence iki ayrı uygulama birbirinden çok farklı. Ama çalışanlar aynı kesimler. Burası aynı topraklar. Dolayısıyla demek ki müthiş bir farklılık var asgari ücretin belirlenmesinde.
Bu yeni döneme göre yani sıkı para politikası, enflasyonla mücadele, ücretlerin baskılanması üzerinden yürüyen politikaya göre geçen yıl enflasyonun altında yüzde 30, bu yıl da yüzde 31'lik enflasyon ya da 32'lik enflasyon karşılığında en fazla yüzde 25 yapılır diye düşünüyorum. Geçmiş uygulamalarda tam tersine enflasyon oldukça üzerinde yani 2023 örneğini o yüzden çarpıcı olduğu için verdim. Yüzde 64 enflasyona karşılık yüzde 100'lük bir asgari ücret artışı yılda iki kez arttığı için. O yüzden iki şeyde de burada emek gücü orada daha mı ağır temsil ediliyordu yoksa şimdi mi daha ağır temsil ediliyor? Yoksa o dönem bir seçim dönemiydi. Böyle uygulandı. Şimdi bir seçim dönemi değil. Böyle mi uygulandı? Yani bu emekle ilgili, emeğin getirisiyle yani onun alın terinin karşılığının verilmesiyle ilgili bir durum tabii kesinlikle göz önüne alınmıyor. Onu söyleyelim. Tamamen ekonomik ve sosyal gerekçelerle olması gerekirken işin siyasi tarafı da çok net bir şekilde kendisini gösteriyor.
Açlık sınırının altında kalmaya devam edecek. Zaten açlık sınırının altında 29 bin - 30 bin liraya dayanan açlık sınırı var Türk-İş'n ölçtüğü. En son Kasım ayında 30 bin liraya gelmişti. Artışta dahi yani zammı aldıktan sonra da yine açlık sınırının altında kalmaya devam edecek asgari ücret.
Bu gidişata göre hayır. Dediğim gibi o zamanki koşulların seçimle çok alakası vardı. Beklenen enflasyonla değil tam tersine geçmiş enflasyonun daha da üzerinde bir artış, yılda iki kez artma, 2022 ve 2023'e özgü durumlardı. O yüzden zaten bunun sinyali verilir. Bütün asgari ücret görüşmeleri bitmesine yakın yılda mutlaka bir kere olacağına dair. Dolayısıyla bir kez olacak ve burada yüzde 25'ten yukarı olma ihtimali düşük. Çünkü enflasyon beklentilerinin düşmediğini sürekli açıklıyor Merkez Bankası tarafı da, Hazine Maliye Bakanlığı tarafı da... Beklentilerin düşüşünü nihayetinde buraya bağlamış durumdalar. Yani beklenen enflasyona göre ücretler artarsa, beklentiler iyileşir enflasyonla ilgili. Çünkü fiyatlama davranışları gelen daha düşük ücret artışı baz alınarak devam eder. Çünkü maaş zammından hemen sonra çok hızlı fiyat artışlarıyla karşılaşılıyor biliyorsunuz.
6-7 yıldır yüksek enflasyonla yaşayan toplumun bu şekilde beklentiler ve bozuk davranışlar içerisine girmesi zaten olası. Hem uzun yıllar enflasyonla birlikte olduğumuz için hem bu enflasyonun yapışkanlığı belli kalemlerde işte gıdada olduğu gibi, kirada olduğu gibi orada bir yapışkanlık hem de aynı zamanda işte davranışlarda bir bozulma kendisini gösteriyor. Yani bir türlü de işte beklendiği gibi hiçbir zaman da olmadı. Yani tek hane için 25 gösteriliyordu. Sonra 27, 28 hala bu öteleniyor biliyorsunuz. O yüzden birinci sorun tabii asgari ücretin ne olacağı ama daha da önemlisi asgari ücret etrafında belirlenen ortalama ücretlerin ne olacağı. Dolayısıyla o da çok belirleyici oluyor. Yani asgari ücret ne kadar düşük zam alırsa diğer ücretler de enflasyonun maliyetini ve işte onun maaşlardaki reel kaybı karşılayacak düzeyde artmıyor maalesef"
markasıdır.
Haber Gönder
Okuyucu Yorumları 2 yorum