Enflasyonun tam tersi olarak nitelendirilen deflasyon, olumlu bir durum gibi algılansa da bir ülkenin ekonomisini bozabilir. Dolayısıyla mikro ve makro etkileri görülebilen deflasyonun hangi nedenlere bağlı olarak ortaya çıktığı sıklıkla araştırılır. Buna ek olarak deflasyonun bir ülkenin ekonomisi üzerindeki etkileri ile nasıl önlenebildiği de pek çok kişi tarafından merak edilir. Bu nedenle deflasyonun tetikleyicileri, etkileri ve ne gibi uygulamalarla önlenebildiği üzerine detaylı açıklamalar yapılmalıdır.
Deflasyonu ne tetikler?
Bir ülkede piyasadaki fiyatların sürekli olarak düşüş göstermesi durumuna deflasyon denildiği söylenebilir. Deflasyon sürecinin yaşandığı bir ülkede bu duruma bağlı olarak mal ve hizmetlerin fiyatlarının gün geçtikçe düşmeye devam edeceği düşünülür. Bu da deflasyon yaşanan ülkenin ekonomisinde kısır döngü yaratarak olumsuz sonuçlara yol açabilir. Dolayısıyla deflasyon olumlu bir durum gibi algılansa da aslında enflasyona benzer olarak mikro ve makro etkileriyle ekonomiyi durgunlaştırabilen bir para birimi hareketidir. Mal ve hizmetlerin fiyatlarının sürekli olarak düşmesini temsil eden deflasyonu tetikleyebilen durumlar ise aşağıdaki gibidir:
- Bir ülkenin merkez bankasının kararına bağlı olarak para ve kredi arzının azalması durumunda piyasadaki mal ve hizmetlerin fiyatları düşebilir.
- Deflasyonun temel nedenlerinden biri de ülkedeki mal ve hizmetlere yönelik olan genel talepte azalma meydana gelmesidir.
- Devlet harcamalarının azalması, tüketicilerin tasarruf ve birikime yönelmesi ya da borsada görülen düşüşler de deflasyona yol açabilir.
- Para politikalarında ortaya çıkan sıkılaşma eğilimleri de deflasyon sürecine girilmesini tetikleyebilir.
- Bir ülkedeki mal ve hizmetlerin fiyatlarının düşmesine yol açan etkenlerden biri de yetersiz dış talep olarak belirtilebilir.
- Alım gücünün azalması veya üreticilerin tasarrufa yönelmesi de deflasyonu tetikleyebilen durumlardandır.
Deflasyon neye sebep olur?
Bir ülkede yaşanan deflasyon süreci temel olarak mal ve hizmetlerin fiyatlarında sürekli düşüş görülmesi ile kendini belli eder. Ancak bu sürecin deflasyon sarmalı olarak adlandırılan bir kısır döngüye de yol açabildiği ve ülke ekonomisi üzerinde farklı olumsuz etkiler bırakabildiği bilinir. Bu bağlamda deflasyonun farklı alanlarda görülebilen etkileri şu şekilde sıralanabilir:
- Deflasyon sürecinde ortaya çıkan ekonomik durgunluk nedeniyle ülkenin ulusal gelirinde düşüş yaşanabildiği bilinir.
- Mal ve hizmetlerin satışlarında meydana gelen azalma ile stoklarda görülen artış nedeniyle şirketlerin kar oranları düşebilir.
- Bir şirketin deflasyon sürecinde kar oranının azalmasına bağlı olarak çalışanlarını işten çıkarmayı tercih etmesi olasıdır.
- Deflasyonun en önemli sonuçlarından biri işsizlik oranının artması iken, bu durumun belirgin etkilerinden bir diğeri ise maaşların azalmasıdır.
- Özellikle deflasyon sarmalı olarak adlandırılan kısır döngü oluştuğu zaman tüketicilerin tasarruf ve birikim eğilimi göstermesi mümkündür.
- Bir ülkede yaşanan deflasyon sürecinde bu ülkenin para biriminin değerinin artmasına bağlı olarak dış ticaret dengesinde bozulma görülebilir.
- Deflasyon sürecinde mal ve hizmetlerin fiyatlarında düşüş görülse de sermaye sahiplerinin yatırım yapmayı tercih etmeyerek faiz getirili araçlara yöneldiği söylenebilir.
- Tüketiciler ile yatırımcıların tasarruf, birikim ve faiz getirisine yönelmelerine bağlı olarak talebin daha da azalması söz konusu olabilir.
Deflasyon nasıl önlenir?
Ülke ekonomisini olumsuz yönde etkilediği bilinen deflasyonun nedenleri ve sonuçları gibi nasıl önlenebildiği de sıklıkla araştırılır. Bu bağlamda deflasyonun önüne geçilmesi için devlet tarafından uygulanan yaptırımların incelenmesi mümkündür. Deflasyon sürecinin engellenmesi veya sonlandırılması için alınabilen çeşitli önlemler aşağıdaki gibi belirtilebilir:
- Mal ve hizmetlerin fiyatlarının sürekli olarak düşmesinin engellenmesi amacıyla kamu harcamalarının artırılması mümkündür.
- Bir ülkedeki harcamalar ile yatırımların artırılması amacıyla vergilerin azaltılması söz konusu olabilir.
- Yine yatırım ve harcama teşviğinin yapılması için faiz indirimleri uygulanabilir.
- Deflasyonun önlenmesi amacıyla çalışanlara ödenen maaşların artırılması mümkündür.
- Çeşitli teşvik uygulamalarının gündeme getirilmesi sayesinde özel sektördeki yatırımcılar desteklenebilir.
BİZE ULAŞIN
