BİZE ULAŞIN
Dolarda "faiz indirim" baskılarıyla tetiklenen yükseliş, uluslararası gelişmelerin de etkisiyle hız kazandı ve ABD para birimi 2.5155 liralık yeni zirveye çıktı. Dolar yalnızca bir ayda yüzde 7.0'yi bulan oranda yükseldi. Yükselişin, ithalata dayalı birçok sektörde olduğu gibi, üçüncü köprü ve üçüncü havalimanı gibi büyük projeleri ve konut sektörünü de olumsuz etkilemesi bekleniyor.
MALİYET ARTACAK
Ekonomist Mustafa Sönmez, üçüncü köprü ve üçüncü havalimanı gibi büyük projelerin başladığı dönemde 1.80 lira düzeylerinde olduğunu anımsatarak, bugün yüzde 40'a yakın oranlarda artışla 2.50 lirayı aştığına dikkat çekti.
Bu yükseliş nedeniyle inşaat sektöründe konut yatırımları dahil tüm projelerin gözden geçirilmesi gerekeceğine işaret eden Sönmez, "Üçüncü köprüde 2.5 milyar dolarlık gibi bir maliyeti var. Bu kaynağın dışarıdan bulunması gerekiyor. Bu proje yapılırken dolar 1.80 liraydı. Şimdi çok ciddi bir kur farkı ortaya çıkıyor. Fizibiliteleri bütün yatırım projelerinin gözden geçirilmesi gerekiyor. Bazı projelerin, kamu özel işbirliklerinin tekrar masaya getirilmesi muhtemel. Bunların çok ciddi yatırım maliyet artışları olacak" dedi.
YATIRIM MALİYETLERİNİ ŞİŞİRİYOR
Sönmez, yatırım kaynaklarının, makine, techizat, iş makinelerinin ithalatla karşılandığını belirterek, "Kurdaki bu artışlardan yatırım maliyetleri ciddi ölçüde etkileniyor. Bunların bazılarında vazgeçilmesi bazılarının ise değiştirilmesi gerekiyor" dedi ve ekledi:
"Bu süre içinde yüzde 40'a yakın kur farkı çıkıyor. Bu çok ciddi bir farktır. Bu projelerden ya vazgeçilmesi ya da tekrar bir değerlendirmeye tabi tutulması kaçınılmaz. Hem kamu, hem özelde, inşaat sektöründe yatırım adına ne varsa gözden geçirilmelidir. Yatırımı ithalata dayalı her alanda tüketimi aşağaya çekecek bir unsur."
SANAYİ OLUMSUZ ETKİLENİYOR
Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, hem ithalat hem de üretim yapan sanayicinin dolardaki hızlı artıştan olumsuz etkilendiğini belirterek, “Şu anda esas sıkıntımız doların euro karşısında değer kazanıyor olması. Bizim bütün ithalatımız dolar üzerinden ama ihracatımızın büyük kısmı Avrupa Birliğine olduğu için euro üzerinden yapılıyor. Sözleşmelerimiz uzun vadeli olduğu için dolar alıp euro sattığımız zaman zaten çok ufak kar marjımız tamamen yok oluyor ya da zarara giriyor" dedi.
Türk sanayiinin lokomotif kuruluşlarını bünyesinde barındıran ve 1000'in üzerinde büyük ölçekli sanayi kuruluşu bulunan Kocaeli'de, dolardaki hızlı yükseliş sanayicileri sıkıntıya soktu. Sanayicinin asıl sıkıntısının doların, euro karşısında değer kazanıyor olması olduğunu söyleyen Ayhan Zeytinoğlu, "Bizim bütün ithalatımız dolar üzerinden ama ihracatımızın büyük kısmı Avrupa Birliğine olduğu için euro üzerinden yapılmaktadır. Sözleşmelerimiz uzun vadeli olduğu için dolar alıp Euro sattığımız zaman zaten çok ufak kar marjımız tamamen yok oluyor ya da zarara giriyor. Bu nedenle paritenin hareketini biz daha fazla önemsiyoruz" dedi.
'SANAYİCİ TEDBİRLERİNİ ALACAKTIR'
Önümüzdeki Mayıs ve Haziran aylarında dolar ve euronun eşit olduğu döneme gidildiğini ve bunun ihracat adına sıkıntı olduğunu belirten Zeytinoğlu, "Önümüzdeki dönemde ABD Merkez Bankasının faiz arttırımına gitmesi nedeniyle ve Avrupa'nın para basma yöntemiyle piyasaları zenginleştirmek ve hızlandırmak çabalarından ötürü Mayıs, Haziran ayı gibi dolar euronun eşit olduğu döneme doğru gidiyoruz. Bu önemli bir tehlike bizim için dolarla alıp euro sattığımız için ihracatımız adına önemli bir sıkıntı. Orta vadede firmalarımız bunun tedbirlerini alacaktır" dedi.
'SANAYİCİ HIZLI ARTIŞ VE HIZLI AZALIŞLARI SEVMİYOR'
Sanayicilerin dolar ve TL paritesindeki hızlı artış ve hızlı azalışları sevmediğini ifade eden Ayhan Zeytinoğlu konuşmasını söyle sürdürdü:
"Sanayiciler olarak döviz kurunun eskiye baktığımızda TL'nin değerli olduğunu görüyoruz. Yüzde 15-16 oranlarında değerli. Fakat genel prensip olarak da dolar ve TL paritesinde hızlı artış ve hızlı azalışları da hiç sevmiyoruz. Bizim amacımız pariteden para kazanmak değil, yaptığımız kendi ticaretimizle para kazanmak istiyoruz. Genel prensip olarak dövizin yüksek, TL nin değeri daha düşük olduğu seviyelerden mutlu oluyoruz."
'AMACIMIZ SPEKÜLASYON DEĞİL ÜRETİM YAPMAK'
Sanayicinin amacının spekülasyon değil üretim yapmak olduğunu söyleyen Zeytinoğlu, "Bizim yaptığımız hesaplara göre 2003 yılındaki döviz endeksini baz aldığımızda TL ve dolar kurunun yaklaşık 2.8 TL civarında olması olağan birşey. Şu anda 2.5 civarında. Hızlı bir artış oldu. Hem ithalat yapan sanayici, hem de üretim yapan sanayici bundan olumsuz etkileniyor. Olumlu yönleri de var. Dolarla ihracat yapan sanayicimiz de bundan faydalanıyor. Genel olarak sanayici hızlı iniş ve çıkışlardan memnun olmaz. Çünki amacımız bizim spekülasyon değil üretim yapmak. 2.8'e kadar çıkacak doların bizim ihracatımız için önemli olduğuna inanıyoruz. Ülkemizdeki enflasyon oranı batılı ülkelerden daha yüksek. TL'nin diger paralar karşısında değer kazanmasını pek arzulamıyoruz" diye konuştu. (AJANSLAR)
