BİZE ULAŞIN
Dolar dün 3.4086 lira ile yeni tarihi zirvesine çıkınca hükümetten hamle geldi. Önce Başbakan Yardımcısı Şimşek başkanlığında Finansal İstikrar Komitesi, ardından Başbakan Yıldırım başkanlığında Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplandı. EKK devam ederken, “gereken tedbirler alınacaktır” açıklaması geldi.
STOKÇULAR HAREKETE GEÇTİ
Küresel bazda yükselişe geçen doların içeride de rekor kırması yılbaşı öncesi daha fazla kazanmak isteyen stokçuları harekete geçirdi. Ürünleri sezon başında kur yükselişinden önce alan ancak döviz ve eurodaki rekor artışlardan sonra stok yapmaya başlayan firmalar, yılbaşına kadar piyasaya mal vermiyor. Sabah gazetesinde yer alan haberine göre, ürünler stokta tutulup yılbaşında yüzde 10-30 oranında zam planı yapılıyor.
ÜRÜNLER RAFTAN DEPOYA YIĞILDI
Ani yükselişten kur vurgunu yapmak isteyen ithalatçılar, ürünlerini depolarda bekletiyor. Sektörün nabzının attığı, Doğubank, Perpa ve Mecidiyeköy gibi noktalarda en basit elektronik ürünler bile yok. Dışarıdan ithal edilen ofis malzemeleri (kartuş, bilgisayar ürünleri vb) piyasada bulunamıyor. Doğubank'ta satılan telefon aksesuvarları da raflar yerine depolarda bekletiliyor.
Kur yükselişini fırsata çevirmek isteyen esnaf, elindeki ürünü döviz gibi görmeye başladı. Konu ile ilgili bilgi veren mağaza sahipleri, "Döviz yükseldikçe raftaki ürünün fiyatı da yükseliyor. Esnaf döviz daha da yükselecek diye bütün ürünleri piyasadan çekti. Trakya bölgesindeki depolarda yer kalmamış durumda. 30'dan fazla sektör dövizdeki yükselişi 2017 başında satış rakamlarına yansıtmayı planlıyor. Bu da stokçuluğu patlattı" açıklaması yaptılar.
TEKNOLOJİK ÜRÜN BULUNAMIYOR
Satın almaları toplu olarak yapan sektör firmaları akıllı telefon, tablet, televizyon, bilgisayar gibi ürün gruplarında stok yapıyor. Bu yüzden pek çok ürün piyasada bulunamıyor. Firmaların, özellikle alışverişlerin yılbaşı nedeniyle yüzde 30-50 arasında arttığı aralık ayında, söz konusu ürünlere yüzde 10-30 arasında zam yapıp rafa koymayı planladığı belirtiliyor.
HAZIR GİYİMCİLER TETİKTE
Hammadde ithalatı nedeniyle girdi maliyetleri yüzde 30'a varan oranlarda artan hazır giyimciler de zam için yılbaşını bekliyor. En yüksek satışlarını yılbaşı döneminde yapan sektör, zammın kaçınılmaz olduğunu ileri sürüyor. Bir hazır giyim mağazasında yöneticilik yapan Sadık Görmez, "Merkezden verilen talimat doğrultusunda bazı ürünlerin etiket fiyatlarına yüzde 20 zam gelecek. Reyonları bu doğrultuda düzenleyeceğiz" dedi.
İLAÇTA HASTALAR MAĞDUR OLDU
Euro kuru üzerinden fiyatlandırılan ilaçta da stokçuluk üst seviyede. İlaçta 1 euro 2.08 lira olarak kabul ediliyor. Ancak euronun 3.60 TL'ye çıkması nedeniyle ithalatçı birçok firmanın depolarda ürünleri beklettiği belirtiliyor. İlaç satışı yapıp zarar etmek istemeyen firmalar ve depolar hastaları da mağdur ediyor. Eczacı Serap Gülmez, firma ve depoların zarar etmemek için stok yaptığını belirtti.
OTODA SON SÜRAT ZAM
Otomotiv ve lastik sektörü, kur artışını fiyatlara hemen yansıttı. B segment bir hatchback otomobilin eylül başında 46 bin TL olan fiyatı 48 bine çıktı. Lastik fiyatlarında da zam yüzde 25'e ulaştı. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken, lastik üreticilerine zammı geri çekmeleri çağrısında bulundu. Fırsatçılar önceden ithal ettikleri kömüre de şimdiden yüzde 20-25 zam yaptı.
Elektronik sektörünün kalbi durumundaki Perpa'da günlük ticarette ciddi bir yavaşlama göze çarpıyor. Başını elektroniğin çektiği birçok sektör, döviz artışını fırsata çevirmek amacıyla piyasaya mal vermeyi kesmiş durumda. Esnafın elindeki ithal ürünü adeta bir döviz gibi görmeye başladığını ifade eden ticaret erbapları, "Döviz yükseldiği için birçok kişi raftaki ürünü tezgahaltına indirdi. Eskiden sigaraya zam yapılmadan önce bunlar yaşanırdı. Bakkallar sigara zammından önce ürünleri bekletip, vatandaşa satış yapmazdı. Şimdi de Trakya ve Kocaeli bölgesindeki birçok depoya mallar yığıldı. Kimse getirdiği ürünü piyasaya sürmüyor. Sebebi de ithal vurgunu yapmak. Yani yılbaşını bekleyip ürünleri zamlı olarak piyasaya sürmek istiyorlar" açıklaması yaptı.
ZAMLAR ARALIKTA
Doların Türk Lirası karşında son 1 haftada yüzde 5 değer kazanması, beyaz eşya ve tüketici elektroniği ürünlerine yönelik zammı gündeme getirdi. Kurdaki artış tahminlerine göre pay bırakan şirketler, doların 3.40 TL’yi aşmasıyla ‘B’ planına geçti. Şirketlerin yöneticileri ‘acil durum’ toplantısı yaparak, fiyatları yeniden belirliyor. Sektör yetkililerinin ortak görüşü ise aralık ayı itibariyle tüketicilere zamlı fiyatların yansıyacağı yönünde. Zam gelecek ilk ürünlerin başında da beyaz eşya ve televizyonlar geliyor. Beyaz eşya üreticileri, kur artışının özellikle iç piyasayı olumsuz etkileneceğini ifade ediyor. Televizyonlarda ise durum daha kritik. Televizyon panellerinin fiyatlarının yüzde 10 artmasının üzerine kur artışı gelecek zammı da katlıyor.
Şimdi alım zamanı
Vatan Bilgisayar Genel Müdürü Hasan Vatan: “Bilgisayar başta olmak üzere bilişim ürünlerinin fiyatlarını doların kuruna göre günlük olarak değiştiriyoruz. Televizyonlarda ise dünyadaki panel fiyatlarının artışından dolayı da bir zam söz konusu. Bunun da fiyatlara yansıması çok kısa bir zamanda olacak. Özellikle televizyon almayı düşünen tüketicilerin elini çabuk tutmasında fayda olacaktır.”
İç piyasayı etkileyecek
Vestel Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Turan Erdoğan: “Dolardaki hızlı artış gündemimizde olan bir konu. Şu anda üzerinde çalışmalarımız devam ediyor. Özellikle iç piyasadaki ürünlerin fiyatları etkilenecek.”
Önce televizyon ve telefonlar
TeknoSA Genel Müdürü Bülent Gürcan: “Kurdaki artış süreklilik kazanırsa yeni yıla girerken fiyat artışları olabilir. Görüntü sistemleri ve telekomu diğer ürünler de takip eder. Şu anda perakende sektörünün en canlı dönemindeyiz. İş ortaklarımızla bunun gelecek dönemde de tüketiciye minimum yansıması yönünde hareket edeceğiz.”
Olumsuz etkiyi minimuma indirecek
LG Electronics Türkiye Tüketici Elektroniği ve Beyaz Eşya Satış Direktörü Ergün Altay: “Satışlarımız üzerinden oluşabilecek olumsuz etkiyi ve tüketiciye olan yansımaları minimumda tutmak için oturduk fiyatlandırma çalışması yapıyoruz. Bu tablo sadece Türkiye ile ilgili değil. Dünyada da dolar değerleniyor. Televizyon panellerinin fiyatlarında da ciddi artışlar var. Tüm bunlardan dolayı aralık ayında yeni fiyatlar tüketicilere yansıyacak.”
