Ekmek fiyatları tartışma yarattı! Zam iddiasına jet yanıt
31.01.2022 11:13
İçerik devam ediyor
Dünya buğday üretiminde 11'inci sırada yer alan Türkiye, son 18 yılda 56 milyon ton buğday ithal etti. 2019’da 9,8 milyon ton, 2020 yılında 2,3 milyon dolar ödemeyle 9,7 milyon ton buğday ithalatı yapıldı. 2021 yılının ilk dört ayında da yaklaşık 3 milyon ton ithalat yapılmıştı. 2021-2022 sezonunda 8 ithalat ihalesi yapıldı. Bunun en sonuncusu 22 Ocak’ta 335 bin tonluk bir ihale olarak açıklandı. Türkiye son 7 ayda 2 milyon 675 bin ton buğday ihalesi yapmış oldu.
MYNET ÖZEL/SİNEM ERYILMAZ
Rus işgali riski taşıyan Ukrayna krizi, gıda piyasasındaki gerilimler ve kıtlık riskiyle birlikte uluslararası buğday fiyatının sadece bir hafta içinde neredeyse yüzde 10 oranında artmasına neden oldu. mazot ve elektriğe gelen zamlar sonrasında artan maliyetler üreticileri daha da zora soktu.
İstanbul’da son ekmek zammı 10 Kasım 2020’de yapılmış, 230 gram ekmeğin fiyatı 2 TL’den 2,5 TL’ye çıkarılmıştı. Aralık ayında yapılan fiyat artışı ile 3 TL olan ekmek yarından itibaren 3,5 ila 4 liradan satılmaya başlanacak.
Ekmekte zam haberleri gelmeye devam ederken Ekmek Üreticileri İşverenleri Sendikası Başkanı Cihan Kolivar, önlem alınmazsa ekmek fiyatlarının her ay artacağını belirtti. “Son bir haftadır ekmek Beşiktaş, Sarıyer ve Şişli’de 3,5 lira oldu” diyen Cihan Kolivar, “Yarın yine zam gelebilir. Ne kadar zam yapılacağını biz de kestiremiyoruz. Ekmek fiyatları için artık aralık bile olmayacak. Ekmeğe artık her ay zam gelecek. Yılda bir zam beklenmeyecek” dedi.
“İstanbul’da halkın ucuz ekmek yemesini istemeyen bir kesim var” diyerek sözlerini sürdüren Kolivar şunları dile getirdi:
“İstanbul’da sadece 1500 tane ruhsatı olmayan, 500 tane de üretim izni dahi olmayan fırın var. Bu yüzden ben 9 bin ekmek yapabileceğim fırında 2-3 bin ekmek yapıyorum. Bunun üzerine maliyetler de biniyor. Ruhsatı olan fırınların kapasitesini ruhsatı olmayan fırınlar almış. Bu ruhsatsız fırınları ortadan kaldırmayanlar var. Denetleyenler ya rüşvet alıyor ya da sadece para cezası kesiyor. Ama para cezasını da ödemiyorlar. Ama adamın üzerinde ceketinden başka hiçbir varlığı yok! Günübirlik un alıyor, sigortasız işçi çalıştırıyorlar. Böyle olunca dürüst fırıncının maliyeti korkunç artıyor. Her fırında sadece ekmek yapmak için 8 işçi çalışır. Öyle fırınlar var ki 1 kişi bile sigortalı çalışmıyor. Bunları şikayet ediyoruz ama sonuç alamıyoruz.”
Fırın yasasında kuralların açıkça belirtildiğini kaydeden Kolivar, “Fırınlar sanayi bölgesinde olur. Şehrin içinde binanın tamamı fırına ait olsa bile nüfusu 100 bin olan ilçelerde kesinlikle fırın açamazsınız. İstanbul’da istisna iki ilçe var. Birincisi Çatalca, ikincisi Şile. Belediye ancak buralardaki projeleri onaylayabilir. İstanbul’da Arnavutköy, Sultangazi ve Çekmeköy en çok fırın açılan ilçeler. Esenyurt’ta ise 300 tane fırın varsa ancak 50 tanesi ruhsatlıdır. Böyle olursa vatandaş tabii ki pahalı ekmek yiyecek” diye konuştu.
Artan üretim maliyetlerine de değinen Kolivar, “140 liradan aldığımız mayanın kolisi ay başında 200 lira olacak. Kiralar yüzde 40 arttı. 10 ila 14 bin lira arasında kiralar ödüyoruz. Merkezi yerlerde ise bu rakam 20 bin liralara kadar çıkıyor. 5 bin lira doğal gaz faturası öderken 13 bin lira fatura gelmeye başladı. Biz bu paraları 2 lira, 3 lira toplayarak biriktirme şansımız yok. Uncu parayı öncesinden toplu olarak istiyor. 40 bin lira gibi bir peşin paramız yok” ifadelerini kullandı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne de sitemde bulunan Cihan Kolivar, “Büyükşehir Belediyesi’nin bu gibi ruhsatsız yerlerin doğal gazını ve suyunu kesmesi lazım. Yasada da bu var. Hiç kimse görevini yapmıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ‘Halk ekmek daha ucuz, bir fırın daha açıyoruz’ diyor. O fırını açmakla ekmek fiyatları ucuzlamıyor. Belki 200 bin kişiye ucuz ekmek yediriyorsunuz ama 15 milyon kişi bunun yüzünden pahalı ekmek yiyor” dedi.
Ekmek fiyatlarına gelen zamların 24 saatte önüne geçilebileceğinin altını çizen Ekmek Üreticileri İşverenleri Sendikası Başkanı Kolivar, “Fırıncı odalarının hiç biri dürüst değil. Oda başkanının bile 4 tane üretim izni olmayan fırını var. Bunları hala görevde tutuyorlar. Gaziosmanpaşa’da ekmeği 3 liraya çıkardı. Yasadışı tarife dağıtıyorlar. Ekmeğe zam tabii ki gelir. 5-6 ay sonra ekmeğe zam konuşmayacağız. Bakalım ekmek alabilecek miyiz? Buğdayda Rusya’ya bağımlıyız. Bütün İstanbul halkının ucuz ekmek yiyememesinin başka sebebi de bakkallar ve marketler. Her mahallede fırın var. Ekmek fırından alınsa yine fiyatlar ucuzlayacak. Bu insanlara şaka geliyor ama ben daha önce ekmek zamlanacak dediğimde çok tartışılmıştı. Ve fiyatlar dediğim gibi de yükseldi. 24 saatte ekmek zammı durdurulabilir. Ruhsatsız fırınların doğal gazı, suyu kesilip, üretim izni olmayan fırınlar kapatılırsa kapasite ruhsatlı fırınlara kayar ve fiyatlar düşer. İşte o zaman 1 sene zam yapılmaz ve vatandaş ucuz, kaliteli ekmek yer” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı ise ekmek fiyatlarının yükseleceğine yönelik haberlerin gerçeği yansıtmadığını ifade eden bir yazılı açıklama yaptı.
Ülke genelinde 200-210 gram ekmeğin 3 liradan satıldığını bildiren Balcı, ekmek fiyatları için 4-5 lira gibi rakamların söz konusu olmadığını kaydetti. Balcı, fırıncılar olarak ocak ayında maliyet artışlarını dikkate alarak ülke genelinde kilogramı 12,5 lira olan ekmeğin fiyatının kilogram bazında 14-15 liranın üzerine çıkmaması yönünde gereken fedakarlığı yaptıklarını belirterek, "Burada, şu noktayı da dikkatlerinize sunmak istiyorum. Merdiven altı ruhsatsız fırınların bir gün daha üretim yapmamaları gerekmektedir. Belediyelerimizi de bu bağlamda göreve davet ediyoruz" ifadesini kullandı.
