Enerji maliyetleri düşünce karları arttı!

Genel olarak yatırımları iki başlık altında sınıflandırabiliriz. Bunlar kapasite artışları ve verimlilik yatırımları. Kapasite artışları genellikle işlerin iyi olduğu dönemlerde şirketlere hacimsel anlamda katalist yaratabilirken, verimlilik yatırımları işlerin görece zayıf olduğu dönemlerde şirketlere maliyet avantajı yaratması bakımından önemli. Genel anlamda yatırım trendlerine baktığımızda enerji maliyetlerini düşürmeye yönelik yatırımlar devam ediyor. Bu trend 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte başlamıştı ve tüm hızıyla sürüyor.

ENERJİ MALİYETLERİ DÜŞÜNCE...

Özellikle sermaye ve enerji yoğun şirketlerde bu tip yatırımlar çok önemli. Değişken maliyetleri yüksek sanayi şirketlerinde enerji maliyetlerin düşmesi karlılığa direkt olarak katkı sağlayabiliyor.
Fintables olarak bir süre önce şirketlerin ‘Yatırım Planları’ sayfasını devreye aldık. Bu sayfada şirketlerin faaliyet raporları, KAP bildirimleri ve yatırımcı sunumlarında açıkladıkları yatırımları takip etme amacındayız. Sayfayı tasarlarken 2024’te bitmiş önemli yatırımları da toparlamak istedik. Böylece geçtiğimiz sene yatırımlarını bitiren ve bu yatırımların meyvelerini toplayacak şirketleri de gözlemliyor olacağız. Bir sonraki yazıda 2025 yatırımlarından kayda değer olanları çıkarıp sizlerle paylaşacağız. Bunun haricinde sürekli olarak güncellenen bildirimlerle şirketlerin yatırımlarının sayfamızdan takip edilmesi mümkün.

Tamamlanan 6 yatırıma biraz daha yakından bakalım:

SASA-PTA ÜRETİM TESİSİ

Tekstil cipsi, şişe cipsi pet cipsi, elyaf üretim tesisi, petrokimya tesisi, güneş enerji santrali gibi şirketin üretim kapasitesine katkı sağlayacak ve şirketin verimliliğini artıracak yatırımları bulunan SASA, PTA Üretim Tesisi yatırımının sonuna geldi. Adana’da kurulacak olan tesisin 2020 Nisan’da ÇED süreçlerinin başlatılmasına karar verildi. Üretim tesisinin yatırım bedeli yaklaşık 935 milyon USD olarak belirlenirken üretim kapasitesi 1.500.000 ton/yıl olarak açıklandı. Kasım 2020’de ÇED raporu onaylanan tesisin 2023 Şubat ayında devreye alınacağı öngörüldü. Şirket bu yatırımı finanse ederken, alınan teşvik belgelerinin yanında CESCE (İspanyol İhracat Kredi Sigorta Şirketi) destekli 350 milyon dolar karşılığı euro kadar kredi alındı. Daha sonra bu bedel revize edilerek 589 milyon euro olarak açıklandı. Şirket 1Q24’ faaliyet raporunda tesisin üretim kapasitesini 1.75 milyon ton/yıl olarak revize ederken, 3Q24’ faaliyet raporunda PTA üretim tesisinin yıllık 200 milyon USD FAVÖK sağlayacağını belirtti. Şirketin mali tablolarını incelediğimizde 9 aylıklar itibariyle 190 milyon USD FAVÖK ürettiğini görüyoruz. 26 Aralık’ta tesisin deneme üretimlerine başladığı ve Ocak 2025’te üretim aşamasına geçileceği belirtildi.

ELITE - MEYVE KURUTMA TESİSİ

Şirket 1 Ocak 2024’te ürün gamını genişletmek ve kapasite artırmak amacıyla kuru meyve ve sebze üretme makinesi alınmasına karar verdi. Ankara Polatlı tesislerine kurulacak makinelerin, şirketin meyve işleme kapasitesini %50 oranında artırması hedeflendi. Toplamda 21 milyon TL karşılığında satın alınacak makineler için yatırım teşvik belgesi alındı. 26 Haziran’da yapılan Özel Durum Açıklamasında makinelerin kurulumunun tamamlandığı ve Temmuz ayında faaliyete başlayacağı bildirildi. Tesisin devreye alınması ile şirketin 30.000 ton/ yıl olan yaş sebze ve meyve işleme kapasitesi %50 oranında artırılarak 45.000 ton/yıla yükseltileceği ve buna ek olarak tesiste 3000 ton meyve suyu konsantresi üretimi yapılacağı bildirildi. 26 Ağustos’ta tesis devreye alındı ve üretime başladı.

CIMSA - CAC TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI

Şirket 29 Nisan 2022 tarihinde büyüme ve katma değerli ürün gamını genişletme hedefleri doğrultusunda Mersin’de bulunan Kalsiyum Alüminat Çimento (CAC) tesisinde %100 oranında kapasite artış kararı aldı. Yapılacak yatırım için 45 milyon dolar bütçe ayıran şirket yatırıma 2022 yılının ikinci çeyreğinde başlayıp 2023 yılının üçüncü çeyreğinde tamamlamayı planlıyordu fakat yatırım 15 Şubat 2024 tarihinde tamamlandı. Devreye alınan CAC üretim tesisi ile şirket üretim kapasitesini 65 bin tondan 131 bin tona yükseltti ve global pazarda en büyük 3. üretici konumuna geldi. Yatırımın devreye alınmasının ardından şirket 12 Kasım 2024 tarihinde tekrar kapasite artırma yatırımı kararı aldı. Henüz nasıl bir katkı yapacağı açıklanmayan yatırıma 31.750.000 USD bütçe ayrılmasına karar verildi. Katma değerli büyüme stratejisine hizmet edecek olan yatırımın 2026 yılının ilk yarısında tamamlanması planlanıyor.

KNFRT - GÜBRE ÜRETİM TESİSİ

Taze meyve ve sebze operasyonlarındaki etkinliğini artırmayı hedefleyen şirket, 30 Mayıs 2024 tarihinde Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde tarım ve tarıma dayalı gıda endüstrisi alanındaki faaliyetlerini genişletme kararı aldı. Bu doğrultuda, 2012 yılında 105 milyon TL bedel ile Raz Gıda’nın %50 oranındaki paylarını satın aldı. Raz Gıda, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde taze nar ve işlenmiş nar ürünlerinin tedariki, paketlenmesi, depolanması ve yurt içi/yurt dışı ticaretini gerçekleştirmektedir. Şirketin Şanlıurfa Organize Sanayi Bölgesi’nde 20.500 m² alana kurulu, 10.000 m² kapalı alanda soğuk hava depolama ve paketleme tesisi bulunmaktadır. Ayrıca İstanbul’da nar taneleme ve paketleme tesisi yer almaktadır. Satın alımın ardından Konfrut Gıda, %50 oranında ortağı olduğu Raz Gıda’nın Şanlıurfa Organize Sanayi Bölgesi’ndeki soğuk hava depolama tesisinde 2,5 milyon Euro tutarında kapasite artışı ve nar suyu üretim hattı yatırımı yapma kararı aldı. Bu yatırımla birlikte, şirketin yıllık nar işleme kapasitesi 50 bin tona ulaştı. Yatırımın 3 yıl içinde tam kapasiteye ulaşması planlanmakta olup, 20.000 ton aseptik dolum yetkinliği ve şişelenmiş nar ekşisi dolum kapasitesi beş kat artarak 4.500 tona çıkacak. Soğuk hava depolama alanlarında %70 oranında artış sağlanarak kapasite 5.000 tona ulaşacak.

ALKLC - FABRİKA YATIRIMI

2024 yılında halka arz olan ve 4 Haziran’da borsada işlem görmeye başlayan Altınkılıç Gıda Burhaniye OSB’deki tesis yatırımını tamamladı. Halka arzdan elde edilecek olan gelirin %10-12’si tesis yatırımının finansmanında kullanıldı. Eski kaşar, beyaz peynir, taze kaşar, otlu peynir, tulum peyniri, yeni üretilecek mozarella peyniri ve yeni Ar-Ge ürünlerinin üretilmesi planlanan tesisin tamamlanmasıyla birlikte; kapalı alanının mevcut Gömeç tesisinin 5 katı büyüklüğünde olması ve yaklaşık 4 katı kadar süt işleme kapasitesine sahip olması öngörüldü. 18 Kasım’da deneme üretimleri tamamlanan tesisin 18 Aralık’ta faaliyete başladığı bildirildi.

ARCLK - MISIR'DA FABRİKA YATIRIMI

Mısır’ın ABD, AB, Güney Amerika ve Afrika ülkeleri ile gümrüksüz ticaret anlaşmalarına sahip olması ve Türkiye’deki yüksek enflasyon, Türk şirketlerini bu ülkede üretim yapmaya yönlendiriyor. İşçilik, elektrik, doğalgaz maliyetlerinin Türkiye’ye kıyasla aşağıda kalması da şirketlerin Mısır’a fabrika açmalarına sebep oluyor. Arçelik de bu sebeplerden ötürü 2022 yılında Mısır’da fabrika yatırımına başladı. Yaklaşık 110 milyon dolarla hayata geçirilen yatırım ile ilk etapta buzdolabı ve fırın üretimi yapılması planlanıyor. Tam kapasiteye geçilmesiyle yıllık 1,5 milyon adet üretim ve bununla beraber 2000 kişilik istihdam artışı bekleniyor. 18 Eylül 2024’te devreye alınan fabrika Arçelik’in Afrika ve Orta Doğu pazarlarına daha hızlı ve etkili bir şekilde hizmet sunmasını sağlayacak.
Kaynak: Fintables