BİZE ULAŞIN
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT’liler) uzun bir süredir, yaşadığı sıkıntıları anlatmak için çeşitli platformlardan açıklamalar yapıyorlar. Daha önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan EYT’liler için kapıları kapatmıştı. Şimdi ise yeniden çalışmaların başlaması için talimat vererek milyonlarca EYT’li için yeniden bir umut ışığı yaktı. Çeşitli formüller masaya yatırılırken, özellikle 10 sene formülü üzerinde duruluyor. İşte detaylar…
Emeklilikte Yaşa Takılanlar kısa adıyla EYT’liler primlerini doldurduğu halde sigorta başlangıç tarihleri nedeniyle yaşa takılanları oluşturuyor. Mağduriyetlerini pek çok kez dile getirdiler; ancak kapılar kapanmıştı. 2021 yılının sonuna yaklaşılırken EYT meselesi yeniden masaya yatırıldı. Cumhurbaşkanı’nın talimatı vermesinin ardından, çeşitli formüller sunuldu. Mevcut düzenlemeye göre 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 15 yıl 3600 günü doldurma şartıyla emeklilik hakkına kavuşacak.
Cumhurbaşkanı’nın talimatıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için çalışma başlatmıştı. Hükümet kaynaklarından elde edilen bilgilere göre 50 yaş altında kimsenin EYT kapsamında emekli olmasının mümkün olamayacağı belirtildi.
Bu formülde ise 99 öncesindeki emeklilik şartları dikkate alınıyor. Yani kadınlarda 20 yıllık (7200 gün) erkeklerde ise 25 yıllık (9 bin gün) sigortalılık süresini tamamlayanların yaş şartına bakılmadan emekli olması durumu ortaya çıkıyor. 2021 yılından 25 yıl geriye gittiğimizde 1996 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar bu kapsama giriyor. Yasa çıktığında geriye doğru 25 yıl gidilerek erkek hak sahipleri bulunmuş olacak. Kadınlarda ise geriye doğru 20 yıl gidilecek. Bugün için 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş kadınlar için bu süre dolmuş durumda.
Buna göre 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 gün arasında prim gerekiyor. Burada primini tamamlayanların yaşına bakmadan hak sahibi olması durumu ortaya çıkıyor.
Almanya'da daha önce uygulanan formüle göre sigortalıya bir teklif sunuluyor. Emeklilik için kaç yıl kalmışsa her yıl için belli oranda kesinti yapılıyor. Burada kesinti oranı yıllık yüzde 2 oluyor.
Yani emekliliğine 4 yıl kalmış birisinden yüzde 8 kesinti yapılıyor. Böylece daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor.
EYT'de bu modelde Almanya'da uygulanan sisteminde olduğu gibi belli oranda kesinti belirleniyor ve sigortalı kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor.
5 milyon kişinin emekliliğini doğrudan etkileyen EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 tarihinden önceki sigorta koşullarını yerine getiren, prim günü kriterini ve ödemesini sağlayanların yaşa takılmaksınız emekli olması durumunu ifade ediyor.
8 Eylül 1999'da yürürlüğe giren 4447 sayılı yasa ile emekli olmak için aranan sigortalılık süresi (erkek için 25, kadın için 20 yıl) ve prim ödeme (5000 gün) şartlarının yanına bir de yaş şartı (kadın için 58, erkek için 60 yaş) getirildi. Yani emekli olmak için sigortalılık süresi, prim ödeme ve yaş şartı gibi 3 koşulun birlikte sağlanması aranmaya başladı.
