'Gölge topları' Türkiye'de de üretiliyor

Koca, ABD’nin California eyaletine bağlı Los Angeles kentinin susuzluk sorununu çözmek için büyük barajlardan birini 96 milyon tane siyah plastik topla örtmesini ve kendisinin yıllardır uygulamaya çalıştığı bu projeyi AA muhabirine anlattı.

ABD’de "gölge topu" olarak adlandırılan cisimlerin barajlardaki suyun buharlaşarak boşa gitmesini önlemenin yanı sıra, atık su depoları, nükleer santraller, maden şirketleri ve havalimanlarında da kullanılabileceğini ifade eden Koca, şunları söyledi:

"Tüm nükleer santrallerin soğutma havuzları bulunur. Bu havuzlar yurtdışında birçok şirket tarafından gölge toplarıyla doldurulur ve herhangi bir sızma ve çevreci bir provokasyona maruz kalmamak için soğutma sırasında buharlaşma engellenir. Havalimanlarında da, özellikle sulak bölgelerde kuşlar su içmek için bu alanlara inerler. Bu alan toplarla kapatılırsa hayvanlar suyu görmeden gitmek durumunda kalır. Aynı zamanda alandaki uçaklar da zarar görmeyecek, çevrenin dengesi de bozulmayacak."

Belediyelerin, birtakım kurum ve kuruluşların ve açık kimyasal ürün üreten firmaların atık su depolarındaki suyun buharlaşması sonucu kimyasalların havaya karıştığını söyleyen Koca, bu alanların gölge toplarıyla örtülebildiğine dikkati çekti. Koca, ayrıca, maden şirketlerinin siyanür havuzlarını bu toplarla kapatması gerektiğini hatırlattı.

Siyanür havuzlarından su içen hayvanların ölebildiğini anlatan Koca, Avrupa'da ölen kuş başına ciddi maddi yaptırımların uygulandığını belirtti.

Koca, Los Angeles’ta kullanılan yöntemin Türkiye’de de uygulanabilir olduğunu, özellikle yaz aylarında Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde kullanılan barajlarda ciddi bir buharlaşma sıkıntısı yaşandığını ifade etti.

Gölge toplarının suyun bulunduğu alanı yüzde 92-93 oranında kapatarak buharlaşmayı engellediğini ifade eden Koca, "Bu uygulama yapılırsa ülke olarak çok ciddi bir maddi kayıptan kurtuluyor ve suyu da kurtarmış oluyoruz. Daha çevreci ve pratik bir yöntem yok" dedi.

Baraj suları buharlaşıyor

Uzmanlara göre, barajların doluluk oranları nisan-kasım ayları arasında dörtte bir oranında azalıyor. Bu azalış, buharlaşmadan kaynaklanıyor.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile belediyelerin su ve kanalizasyon idarelerinden derlenen bilgilere göre, Ankara'daki barajlardan Elmadağ Kargali yüzde 99'luk oranıyla kentin en çok su toplayan barajı. Bunu yüzde 97,31'le Eğrekkaya, yüzde 89,97'yle Çubuk, yüzde 85,13'le Akyar, 73,32'yle Kavşakkaya, yüzde 67,59'la Kurtboğazı, 32,57'yle Çamlıdere barajı izliyor.