Gübre için 5 yılda 5,6 milyar dolar ithalat yapıldı

MEHMET FATİH ERDOĞDU-CÜNEYT KEMAL ÖZKÖK - Tarımda verimliliğin en temel etkenlerinden gübre için 2015-2019 döneminde 5 milyar 573 milyon dolar ithalat yapıldı

Özellikle sebze ve meyve yetiştiriciliği için hayati önem taşıyan ve daha çok kimyevi yollarla elde edilen gübre, Türkiye'nin dış ticarette açık verdiği ürünler arasında yer alıyor.

Bitkilerin beslenmeleri için gerekli maddelerin başında azot, fosfor ve potasyum geliyor. Gübrenin içeriğinde bulunan bu besin maddeleri, toprakta yeterli kadar bulunmadığı için çiftçiler tarafından "kimyevi gübre" kullanımıyla tedarik ediliyor.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgilere göre, 2015-2019 döneminde gübre ve üretimine yönelik gerekli maddeler için yapılan ithalat 5 milyar 573 milyon 934 bin dolar oldu. Buna karşın aynı dönemde yapılan ihracat ise 866 milyon dolar seviyesinde kaldı. Son 5 yılda en fazla ithalat 1,2 milyar dolarla geçen yıl gerçekleşti.

- Gübre ihracatı yüzde 187 arttı

İthalata kıyasla oldukça düşük seviyede gerçekleşmesine rağmen gübre ihracatı bu dönemde yüzde 187 artış gösterdi. 2015'te 106 milyon dolar seviyesindeki gübre ihracatı, 2016'da 131,6 milyon, 2017'de 138,3 milyon ve 2018'de 186,9 milyon dolar oldu. 2019'da ise 304 milyon dolar seviyesine çıktı.

- "Gübre için yeterli ham maddemiz yok"

Gübre Fabrikaları Türk AŞ (GÜBRETAŞ) Genel Müdürü İbrahim Yumaklı, AA muhabirine, kimyevi gübrenin tarımda bilinçli kullanımı halinde ortalama yüzde 50 verim artışı sağlandığını söyledi.

Kimyevi gübrenin temel ham maddeleri olan azot, fosfat ve potasyumun yeterli miktarda olmadığı için ithalata bağımlı kalındığını belirten Yumaklı, şöyle konuştu:

"Türkiye'de son 10 yılda kullanılan kimyevi gübrenin yaklaşık yüzde 65'i büyük oranda yurt dışından temin edilen ham maddelerin Türkiye'deki fabrikalarda işlenmesiyle ürüne dönüşüyor. Kalan kısım yurt dışından doğrudan emtia ürün olarak temin ediliyor. Bu kısıtlara rağmen üretilen gübrelerden bir bölümü son 10 yılda 350 bin ton civarı ihraç edildi. Geçen 2-3 yılda özellikle sıvı toz ürünlerde önemli bir ihracat hamlesi başlattık. 2018'de yüzde 160 artan ihracat miktarımız, 2019 yılında da yüzde 35 civarında artarak 40 bin ton civarına yükseldi."

Yumaklı, Türkiye'nin 2005'ten bu yana tarımsal hasıla açısından Avrupa'da birinci ve dünyada ilk 7 içinde yer almasına karşın dünyadaki toplam kimyevi gübre tüketimindeki payının sadece yüzde 1,5 civarında olduğuna dikkati çekti.

- "Hedefimiz 100 milyon dolar"

Ar-Ge çalışmalarıyla bu ham maddeleri katma değeri yüksek bir ürün şeklinde üretip ihraç etme gayretinde olduklarını dile getiren Yumaklı, "Şirket olarak hedefimiz, gübre ihracatı rakamlarımızı orta vadede 100 milyon dolar seviyelerine çıkartabilmek. Bunun için bir yandan ihtiyacımız olan birtakım yatırımları tamamlamaya çalışırken, diğer yandan Ar-Ge desteğiyle yurt dışında da kullanılacak ürünler üretmeye çalışıyoruz." dedi.

Yıl İhracat Dolar (bin) İthalat Dolar (bin)2015105.9991.062.2582016131.0621.078.1492017138.3191.152.3252018186.9131.082.888 2019 303.997 1.198.314Toplam866.2905.573.9345