BİZE ULAŞIN
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bünyesinde sigortalı olarak çalışan vatandaşların araştırdığı konuların başında kıdem tazminatı gelir. İş dünyasında işçiyi güvence altına almak için konulan haklardan biri olan kıdem tazminatı güvence niteliğindedir. Sigortalı çalışanların işten ayrıldıktan sonra kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için belirlenen şartlara uygun olması gerekir.
Kıdem tazminatı, sigortalı olarak çalışan işçinin hizmet süresi boyunca verdiği emeğin karşılığı olarak verilen toplu ücreti ifade eder. Türkiye'de kıdem tazminatı ilk kez 1936 yılında yasalaştırılan önemli bir adımdır. Genel hatlarıyla bir iş yerinde en az 1 yıldır çalışan işçi, belirlenen şartlara uyması halinde işten ayrılırken toplu ödeme alabilir. Peki iş yerinden tazminat alma şartları nelerdir? Kimler kıdem tazminatı hakkından yararlanabilir? İşte, iş yerinden tazminat alarak ayrılmaya dair merak bütün detaylar...
4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde vatandaşların iş yerinden tazminat alma hakları ve şartları belirlenmiştir.
İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık gibi nedenler dışında iş akdinin feshedilmesi ya da sonlandırılması gerekir.
İşçi tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık ve iş yerindeki işin durması nedenleriyle iş akdinin feshedilmesi ya da sonlandırılması şarttır.
Erkek işçilerin askerlik nedeniyle işinden ayrılmak zorunda kalması halinde tazminat hakkı devreye girer.
Kadın işçilerin evlilik durumunun gündeme gelmesi halinde işten ayrılma durumunda tazminat hakkının kapısı aralanır.
Emekli olup çalışanların işten ayrılması durumunda da tazminat alınmasının önü açılmıştır. 9 Eylül 1999 ve öncesinde sigorta girişi olanların 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 prim günü şartlarını tamamlayıp emekliliği hak etmesi durumunda Sosyal Güvenlik Kurumundan yazı alarak işten ayrılmaları gerekir.
Kişinin iş hayatı sırasında hastalık ya da rahatsızlık nedeniyle iş gücünde en az yüzde 60 kaybın tescillenmesi ile birlikte malulen emeklilik halinde tazminat konusu geçerli olur.
Sigortalı olarak çalışanların iş hayatında olduğu her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Kıdem tazminatı, toplamı etkileyen ekstra gider kalemlerinin üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatı hesaplamasında; çalışılan yıl ve ekstra gider kalemleri çarpılarak bulunmaktadır. Ekstra gider kalemleri içerisinde; aylık brüt maaş, ikramiye, prim, yol, yakacak yardımı ve çocuk yardımı gibi ödemeler yer almaktadır. Brüt ücret üzerinden kıdem tazminatı şartları göz ününde bulundurularak hesaplama yapıldığında damga vergisi kesintisi de hesaplamaya dahil edilir.
Kıdem tazminatına dair tavan ücretleri asgari ücret baz alınarak hesaplanır. Bu hesaplama yılda 2 kez güncellenen zam oranları ile değiştirilir. 2020 Temmuz ayına kadar kıdem tazminatı tavan tutarında yüzde 5.49 zam geçerli olacak. 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren geçerli olan işçilere ödenecek kıdem tazminatının yıllık tavan tutarı 6.730.15 TL şeklinde belirlenmiştir.
Kasa tazminatı; kasa, vezne, hazine gibi nakit akışı olan bölümlerde bu akışı sağlayan veya akıştan sorumlu olarak görevlendirilen kişilere ödenir. Kasa tazminatı ödenmesi zorunlu olan bir kalem değildir ama çalışanın üzerindeki sorumluluğu ödüllendirmek adına bu tazminatın verilmesi tercih edilir.
