Kilosu sadece 50 kuruşa geliyor

Sayıları 15'i bulan ithalatçı firmalardan üçünün Gümrük'te kayrıldığı iddiası ise sektörü ayağa kaldırdı: "Gümrük'teki oyun bir çok firmanın batmasına yol açtı. Herkes eşit vergi ödesin."

Türkiye’nin ithal ettiği yıllık 200 bin ton dolayındaki muzun yüzde 90’a yakın bir bölümü Güney Amerika ülkesi Ekvator’dan satın alınıyor. Ekvator’dan 5.5 dolara (9.5 lira) satın alınan 19 kilogramlık muzun kutusu, pazar ve market reyonlarında 68 liraya satılıyor. Üretici fiyatların artmamasından şikayet ederken, kimi ithalatçı firmalar “Muz ithalatında pastayı 2-3 ithalatçı firma kapmış durumda, bir çok firma kapanmak durumunda kaldı” diyor.

YILLIK İTHALAT 200 BİN TON
Türkiye’nin muz üretimi ile ithalatı yıllık 200 bin ton ile neredeyse birbirine eşit. İthalatın yüzde 87’lik kısmı Ekvator’dan yapılıyor, kalan kısmı ise başka Güney Amerika ülkelerinden. İthalatçı firma sayısı 15 dolayında.

Yerli üretici sayısı ise 10 bin dolayında. Anamur, Alanya ve Gazipaşa’da yoğunlaşan muz üretiminden geçimini sağlayan kişi sayısı 25 bin olarak ifade ediliyor.

5.5 DOLARA ALINIYOR, 38 DOLARA SATILIYOR
Ekvator’dan gelen muzun kolisi 5.5 dolara satın alınıyor. Bir kolinin içerisinde 19 kg muz var. Gemiye yüklenen muz 18-20 gün içinde Türkiye’ye ulaşıyor.

Koli başına 4 dolarlık nakliye gideri olan muzda en yüksek maliyet kalemini gümrük vergisi oluşturuyor. Yerli üreticinin korunması için yüzde 145 seviyesinde belirlenen gümrük vergisi için koli başına 16 dolarlık bir vergi ödeniyor. Pazar tezgâhlarında ve market reyonlarında yerini alan muzun kolisi 38 dolara (68 lira) yükseliyor. Muzun kilogram fiyatı ise 3-4 lira arasında değişiyor.

'MUZ PASTASINI ÜÇ FİRMA YİYOR'
Muz piyasasını karıştıran gelişme ise ithalatçı firmalardan bazılarına gümrükte tanınan ‘kolaylık’…

hurriyet.com.tr’nin önceki gün gündeme getirdiği konuya göre muzda referans fiyat 9.5 dolar. Soruşturma konusu olan iddiaya göre ithalatçı firmalardan üçüne 8 dolarlık referans fiyat uygulandı. Aradaki 1.5 dolarlık fark için yüzde 145’lik gümrük vergi ödenmediği taktirde koli başına 7 liralık kazanç elde edilmiş oluyor. Sektör kaynakları koli başında 7 liralık kazancın ciddi bir rekabet üstünlüğü sağladığına dikkat çekiyor.

ÇOK SAYIDA FİRMA KAPANDI
Türkiye’nin ilk muz ithalatçısı olduklarını söyleyen Berk Muz’un sahibi Mehmet Berk, gümrükte İzmit’teki 2-3 firmanın ‘kayrıldığını’ öne sürerek “Aradaki 1.5 dolarlık farkı hangi firma elde ederse piyasada söz sahibi olur. Birçok önemli firma piyasadan çekildi. Son yıllarda ortaya çıkan bazı firmalar şimdi piyasaya hakim durumda” dedi.

'HERKES EŞİT VERGİ VERSİN'
İthaltçı firmalardan For Gıda AŞ Genel Müdürü Hasan Rastgeldi ise, “Mersin merkezli firmalar iyi kötü ayakta kalabildi. Ancak özellikle İstanbul’daki bir çok firma ya piyasadan çekildi ya da küçülmek durumunda kaldı. Dünyanın en büyük muz üretici Chiquita muzlarının Türkiye, Gürcistan, Azerbaycan ve bazı Balkan ülkelerini kapsayan bölgesinin temsilciliğini yürüten Dayen Dış Ticaret'in sahibi Reşit Sinanlı da geçtiğimiz yıl sektörden çekilme kararı aldı. Bizim bu konuda talebimiz çok net: Gümrük’te, Avrupa Birliği’nde olduğu gibi, ton başına vergi alınsın. Alınan yüzde 145’lik vergiye hiçbir itirazımız yok. Biz istiyoruz ki herkes eşit vergi ödesin. Bu kadar basit aslında bu işin çözümü.”

(Hürriyet)