BİZE ULAŞIN
Bu ifade, bu yeni enstrümanı Türkiye'de sunan iki kurumdan biri olan İş Yatırım'ın Yurtiçi Piyasalar Müdürü Yiğit Arıkök'e ait.
Arıkök, bu çarpıcı ifadeyle aslında yatırımcı dostu olan ve hem aşağı hem de yukarı yönlü piyasalarda aynı anda kazandırma fırsatı sunan varantların, yatırımcılar tarafından doğru anlaşılması gerektiğine dikkat çekti.
hurriyet.com.tr'den Emek Kaplangil ile bir söyleşi gerçekleştiren Arıkök, Türkiye'de henüz emekleme aşamasında olan bu enstrümanın küçük yatırımcı tarafından anlaşılmadan kullanılması ve zarar yaşaması durumunda, doğmadan öleceğinin altını çizdi.
Arıkök şu çarpıcı tespiti yaptı:
"Eğer küçük yatırımcı bununla işlem yapıp da çarpılırsa bu enstrüman ölür. Varantı sattığımız insanların kâr etmesi bizim için önemli. Bize gerekli olan şey bu. Çünkü ben onlarla bir ortaklığa giriyorum, onlara bu hakkın aracılık hizmeti sunuyorum. Ama karşılarında bir bahise girmiyorum... Arkadaki işlemleri ben gerçekleştiriyorum. Yatırımcılar kar edecekler ve daha fazla işlem yapacaklar ki, ben o zaman daha fazla gelir elde edeceğim. Şu anda gelir elde etmek gibi bir durum söz konusu değil. İlerde bunun yaygınlaşmasıyla, yapılacak işlemlerden aracılık geliri elde etmek için yapıyorum. Aynı zamanda hizmet sunarak yatırımcı tabanımı genişletmek istiyorum" dedi.
HEM MELEK HEM ŞEYTAN
Varantların hem spekülasyon hem de korunma amaçlı olarak kullanabileceğine işaret eden Arıkök, bu yönüyle yeni enstrümanın yeri geldiğinde melek, yeri geldiğinde de şeytan olabileceğini söyledi.
Arıkök, yatırımcının parasının küçük bir kısmı ile hedge amaçlı yaptığı yatırımın koruma sağlarken, yüksek kaldıraç oranının cazibesine kapılarak parasını tamamını riske atmasının ise işin şeytan tarafı olduğuna dikkat çekti. Arıkök, bu nedenle enstrüman konusunda gerekli bilgilendirme yapılmasının oldukça önemli olduğuna dikkat çekti.
VARANT NEDİR?
Varantların klasik yatırım araçlarından farklı olduğunu söyleyen Arıkök, bu enstrümanı kısaca "istendiği takdirde kullanmaya, istenmediği takdirde kullanmamaya olanak sağlayan bir 'hak sahibi' olma durumu diye özetledi.
Arıkök, "Yatırımcıya ekonomik bir değer verecekse ve yatırımcı kardaysa, o hak kullanımı devreye giriyor ve varantta dönüşüm gerçekleşiyor. Eğer, herhangi bir ekonomik değer katmayacaksa o zaman devreye girmiyor." dedi.
Varantın, menkul kıymetlendirilmiş bir opsiyon olduğunu da söyleyen Arıkök, varantlar "Yatırımcıya belli bir şeyi belli bir zamanda ya da zamana kadar belli bir fiyattan alma ya da satma hakkı veriyor." dedi.
Buna göre örneğin, bir yatırımcı İMKB 30 Endeksi'ni 80 bin puandan 3 ay sonra alma hakkını satın alıp, eğer üç ay sonra İMKB 30, 80 bin puanın üzerindeyse "Ben 80 bin liradan İMKB 30 satın alma hakkını kullanmak istiyorum." diyebiliyor.
Üç ay sonra İMKB 30, 70 bin puanda olursa da, o zaman '70 bin'den alabileceğim şeyi neden 80 bin liradan alayım' diyerek bu hakkı kullanmayabiliyorsunuz. Bu durumda da kaybınız sadece hakkı almak için verdiğiniz sigorta primi diye niteleyebileceğimiz parayla sınırlı kalıyor.
ZARAR SINIRLI KAR SINIRSIZ
Eğer üç ay sonra İMKB 30, 110 bin puandaysa, 80 bin ile 110 bin arasındaki farkı yatırımcıya veriyor. Özetle burada, zararın ödenen primle sınırlı olduğu, karın ise sınırsız olduğu bir işleyiş bulunuyor.
Aynı şekilde satım varantında da belli bir tarihte, satma hakkı alıyorsunuz. Örneğin, üç ay sonra 80 bin puandan satma hakkını belli bir prim olarak satın alıyorsunuz. O tarih geldiğinde, eğer Endeks 70 bin puanındaysa, 80 binden satma hakkını kullanıp, aradaki farkı kâr hanenize yazıyorsunuz. Eğer, Endeks 80 bin puanın üzerindeyse ise bu hakkı kullanmayıp, ödediğiniz prim kadar zarar ediyorsunuz.
GÜNLÜK DE ALINIP SATILIYOR
Sigorta poliçesine benzetilebilecek olan varantlar, vade tarihinin bitmesi beklenmeden aynı zamanda günlük işlemlerde de alınıp, satılabiliyor. Bu işlemlerde, alım ile satım arasındaki makas 1 kuruş gibi düşük oranda tutularak, her zaman alıcı ve satıcı bulunmasının da önü açılıyor.
Arıkök, günlük işlemlerde vade tarihini kritik önem taşıdığı konusunda önemli bir uyarıda bulundu. Arıkök, vade sonuna yaklaşmamış olan varantlarda işlem yapılmasının riski fazlasıyla artırdığına dikkat çekti.
Çünkü, varantların fiyatını 'içsel değer' ve 'zaman değeri' olmak üzere iki bileşen belirliyor. Bunlardan zaman değeri, vade sonuna yaklaştıkça, hızlanarak erime kaydediyor ve elinde varant bulunduran yatırımcı için risk oluşturuyor.
Banka olarak piyasa yapıcısı bir rol oynadıklarını belirten Arıkök, varant işlemlerinde yatırımcıyla karşı karşıya pozisyon almadıklarını aksine bir ortaklık sergilediklerini belirtti. Arıkök, yatırımcının kaybettiği para, varantı ihraç eden kurumun cebine girmediğini, piyasa yapıcısı olarak aldıkları miktar kadar diğer piyasalarda ters pozisyonlar açtıklarını söyledi.
VARANT FİYATLARI NASIL BELİRLENİYOR?
Varantın değeri genel anlamda içsel değer ve zaman değerinden oluşuyor. İçsel değer varantın belirli bir zamanda kullanıldığındaki güncel değeri ifade ederken, zaman değeri ise dayanak varlığın vade sonuna kadar geçecek sürede oluşabilecek dalgalanmaları hesaba katan bedel olarak nitelendirilebilir.
Bununla birlikte, dayanak varlık fiyatı, oynaklık, piyasadaki faiz oranı ve dayanak varlığın (hisse senediyse) vereceği temettülerde fiyat üzerinde etkili oluyor.
'PİYASALARDA SÜRPRİZ BEKLEMİYORUM'
Arıkök piyasalara yönelik beklentileri için ise belirsizliğin arttığı bir döneme girildiğini belirtti. Seçimden çıkacak olan sonucun fiyatlandığının altını çizen Arıkök, bu anlamda bir sürpriz beklemediklerini de belirtti.
Dışarıda Yunanistan ve içeride ise alınan önlemlerle bankacılık sektörünün hareketlerinin seyredilmesi gerektiğine dikkat çeken Arıkök, "Bankacılık karları azalacak olursa, banka hisseleri düşer ve İMKB'de dalgalanma bekleyebiliriz" dedi.
Bono faizlerinde düşüş için neden görmediğini belirten Arıkök, doları uzun vadede yatırım aracı olarak görmediğini ve yatırımcıların TL'de kalmaya devam etmesi gerektiğini vurguladı.
