GSMH bir ülke vatandaşlarının bir yıl içinde ürettikleri veya harcamaları gösteren toplam mal ve hizmetlerin, belli bir para birimi karşılığındaki değerinin toplamıdır. "Vatandaşlık" ayrımının yapılmasındaki sebep GSYİH'den farklı olduğunu belirtmek içindir. GSMH, GSYİH ile o ülkede faaliyet gösteren yabancı ülke yurttaşlarının ürettiği nihai mal ve hizmetlerin toplamını kapsar.
Hesaplama özeti şöyledir.
GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) = Tarım + Sanayi + İnşaat + Ticaret + Ulaştırma, Haberleşme + Mali Kuruluşlar + Konut + Hizmetler Toplamı (Kamu ve Özel) + İthalat Vergisi
GSMH = GSYİH + Yurtdışında bulunan vatandaşların gelirleri - Yurtiçindeki yabancıların gelirleri
Görülüyor ki, GSMH ile GSYİH arasında önemli bir farklılık var.
Bütçe ise, bir devletin ya da bir kuruluşun, bir aile veya bir kimsenin geleceğe yönelik belirli bir süre için tasarladığı gelir ve giderlerinin tümüne denmektedir.
Bir ülkenin borç stoku ise, o ülkenin belli bir dönemde iç ve dış toplam borçlanmalarının o ülke para birimi cinsinden tutarıdır. Borç yükü ise, toplam borç stokunun GSMH’ya oranıdır.
Aşağıda verilen rakamlar internet sitelerinden alınan kamuya açık rakamlardır.
GSMH artışının içerisine ne kadar borçlanmaların katkısı olduğu veya Gayri Safi Milli Hasıla’nın ne kadar büyüdüğü, GSMH’nın bütçe büyüklüğüne ne kadar olumlu katkılarda bulunduğunu görebilirsiniz.
Belirtilen rakamlar, ülkemizin iktisadi büyüklüğünü ve büyümenin kaynaklarını gösteren ve önemli olan birkaç rakam türleridir.
Elbette bu rakamların yanında, emisyon hacmi, özelleştirme gelirleri, yatırım harcamaları, faiz oranları ve enflasyon rakamlarını aynı masaya yerleştirip çok güzel izahatlar çıkartabiliriz. Ama bütün rakamları veremedim. Bu kadar geniş bir değerlendirme kafaları karıştırmasın düşüncesiyle, kısmen minik bir değerlendirmeyi huzurlarınıza getirdim.
Umarım inceler, önemli bilgilere sahip olursunuz.
Yorumlar her zaman olduğu gibi, değerli okuyuculara aittir.
Dr. Mehmet Cavlı